Tham dự hội thảo có ông Phùng Quốc Hiển, Ủy viên Ban chấp hành trung ương Đảng, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính Ngân sách của Quốc hội, Thứ trưởng thường trực Bộ Tài chính Nguyễn Công Nghiệp, bà Pratibha Mehta Điều phối viên thường trú của Liên Hợp quốc tại Việt Nam, Đại diện thường trú Chương trình phát triển Liên hợp quốc (UNDP) tại Việt Nam, cùng các vị đại biểu Quốc hội, các chuyên gia trong nước và quốc tế.

Luật NSNN hiện hành của Việt Nam được Quốc hội Khóa 11, kỳ họp thứ 2 thông qua ngày 16/12/2002, có hiệu lực từ năm ngân sách 2004. Cùng với các biện pháp cải cách, đổi mới đồng bộ về thể chế quản lý tài chính công, việc thực hiện Luật NSNN trong những năm qua đã có những đóng góp quan trọng trong việc nâng cao hiệu quả, hiệu lực của công tác quản lý, điều hành NSNN; góp phần ổn định và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, chuyển dịch cơ cấu kinh tế, giải quyết tốt các vấn đề an sinh xã hội, xoá đói giảm nghèo; đảm bảo nhiệm vụ quốc phòng, an ninh, đối ngoại. Đồng thời, phân cấp ngân sách theo Luật NSNN 2002 cũng đã đảm bảo được tính chủ động trong quản lý điều hành NSNN của các cấp ngân sách; công tác cải cách hành chính trong quản lý ngân sách được đẩy mạnh, công khai ngân sách được chú trọng.

Tuy nhiên, theo Thứ trưởng Nguyễn Công Nghiệp: Nhìn nhận một cách khách quan cho thấy bên cạnh những kết quả tích cực đạt được, đứng trước những thay đổi về tình hình kinh tế - xã hội và các yêu cầu tiếp tục hoàn thiện thể chế quản lý tài chính công đặt ra trong quá trình tái cơ cấu nền kinh tế, Luật NSNN hiện hành cũng bộc lộ một số bất cập, hạn chế cần được xem xét sửa đổi, bổ sung cho phù hợp, đặc biệt là: tính lồng ghép của hệ thống NSNN; phạm vi ngân sách; quản lý các khoản phí, lệ phí; phân cấp nguồn thu, nhiệm vụ chi giữa ngân sách trung ương với ngân sách địa phương; đảm bảo công khai minh bạch và trách nhiệm giải trình; cải cách hành chính trong lĩnh vực tài chính, ngân sách.

Về vấn đề này, theo ông Phùng Quốc Hiển, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính Ngân sách của Quốc hội cũng cho rằng cần thiết phải sửa đổi luật NSNN. Mặt khác, việc sửa đổi Hiến pháp cũng đặt ra yêu cầu hoàn thiện pháp luật về NSNN để đảm bảo tính đồng bộ, thống nhất, tuân thủ các nguyên tắc quản lý tài chính – ngân sách được quy định trong Hiến pháp.

Toàn cảnh Hội thảo. Nguồn: mof.gov.vn

Thứ trưởng Nguyễn Công Nghiệp khẳng định, đối với mọi quốc gia, Luật NSNN được xem là đạo luật gốc trong thể chế về quản lý tài chính công. Việc xây dựng và hoàn thiện các quy định liên quan đến Luật NSNN là vấn đề phức tạp, đòi hỏi cần phải được xem xét, cân nhắc kỹ lưỡng. Quan điểm và mục tiêu xuyên suốt của quá trình sửa đổi Luật NSNN sắp tới là phải hướng tới việc nâng cao hiệu quả quá trình phân bổ, sử dụng và quản lý tài chính công, tạo động lực phát triển các nguồn lực tài chính trong xã hội để phục vụ có kết quả các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo an ninh, quốc phòng của đất nước.

Đồng thời, trong thực hiện sửa đổi, bổ sung Luật NSNN 2002 cũng cần đảm bảo tính kế thừa và phát huy những mặt tích cực của Luật NSNN hiện hành; đảm bảo tuân thủ với Hiến pháp và các Luật khác có liên quan; phù hợp với thực tiễn phát triển kinh tế - xã hội của đất nước, đáp ứng yêu cầu đổi mới cơ chế quản lý kinh tế trong quá trình tái cơ cấu và chuyển đổi mô hình tăng trưởng.

Do vậy, Thứ trưởng Nguyễn Công Nghiệp nhấn mạnh: Trọng tâm của quá trình sửa đổi, bổ sung Luật NSNN tới đây sẽ phải khắc phục cho được những tồn tại của Luật NSNN hiện hành để nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý NSNN, tăng cường kỷ cương, kỷ luật tài chính; khắc phục tính lồng ghép trong hệ thống NSNN; tiếp tục thực hiện phân cấp nguồn thu và nhiệm vụ chi giữa trung ương và địa phương nhằm đảm bảo nguồn tài chính để thực hiện nhiệm vụ chi của ngân sách địa phương, phát huy tính chủ động của ngân sách các cấp chính quyền địa phương trong quản lý và sử dụng NSNN, nhưng đảm bảo tính thống nhất của NSNN và vai trò chủ đạo của ngân sách trung ương. Cùng với quá trình đó cần nâng cao tính công khai minh bạch trong công tác quản lý NSNN; đảm bảo và đề cao thẩm quyền, thực quyền của Quốc hội, các cấp uỷ Đảng, các cơ quan của Quốc hội ngay trong việc quyết định và giám sát NSNN.

Các Đại biểu tham dự Hội thảo chụp ảnh lưu niệm. Nguồn: mof.gov.vn

Tại Hội thảo, các chuyên gia từ các tổ chức tài chính quốc tế và các nước phát triển đã chia sẻ các bài học kinh nghiệm cải cách ngân sách của các quốc gia trên thế giới. Các đại biểu đã thảo luận những ưu điểm và thách thức  của các mô hình và cơ chế đã được sử dụng ở các nước, như can thiệp ngân sách cụ thể, đặc biệt trong hỗ trợ tiếp cận giáo dục và chăn sóc y tế, các công cụ thuế giúp giảm tình trạng bất bình đẳng thông qua cung cấp kinh phí cho các dịch vụ địa phương; các phương thức chuyển đổi tài chính minh bạch cho chính quyền địa phương; và hướng dẫn chỉ số giúp theo dõi tiến độ nhằm cải thiện chất lượng phân bổ ngân sách cấp tỉnh.

Bà Pratibha Mehta, Điều phối viên thường trú Liên hợp quốc tại Việt Nam khẳng định ngân sách là công cụ chính sách quan trọng nhất nhằm hoàn thành các mục tiêu quốc gia, bao gồm đảm bảo công bằng và bình đẳng trong phân bổ nguồn lực

Theo Ủy ban Tài chính – Ngân sách Quốc hội, Luật NSNN đang trong tiến trình điều chỉnh cho phù hợp hơn với bối cảnh của Việt Nam, tiến tới hài hòa với các thông lệ và chuẩn mực của quốc tế. Quốc hội và các cơ quan Chính phủ Việt Nam đang có những cố gắng và nỗ lực trong việc tham vấn ở các cấp, với các cơ quan, ban ngành và chuyên gia để hướng tới việc ra đời một Luật NSNN mới phù hợp, hiệu quả hơn, đóng góp cho sự phát triển kinh tế của Việt Nam có tính bền vững.

Hội thảo lần này là một trong những hoạt động trong khuôn khổ của Dự án “Tăng cường năng lực giám sát ngân sách của các cơ quan dân cử Việt Nam” của Ủy ban Tài chính – Ngân sách do UNDP hỗ trợ kỹ thuật trong giai đoạn 3 năm, từ 2013 – 2015.