Sửa Luật Quản lý thuế: Bổ sung nguyên tắc khai thuế, tính thuế
Nhằm tạo nguồn lực cho phát triển kinh tế - xã hội thông qua mở rộng cơ sở thu, chống thất thu thuế, nhất là hoạt động thương mại điện tử, kinh doanh dựa trên nền tảng số, Bộ Tài chính đề xuất sửa đổi, bổ sung quy định về nguyên tắc khai thuế, tính thuế; nguyên tắc lập, quản lý, sử dụng hóa đơn quy định tại Luật Quản lý thuế hiện hành.
Thông tin cung cấp qua sàn chưa đầy đủ
Bộ Tài chính cho biết, hiện nay, khái niệm về “cơ sở thường trú” chỉ có tại quy định của pháp luật thuế thu nhập doanh nghiệp và trong việc áp dụng hiệp định tránh đánh thuế 2 lần giữa Việt Nam và các quốc gia, vùng lãnh thổ.
Quy định hiện hành tại khoản 4 Điều 42 Luật Quản lý thuế dẫn đến một số nhà cung cấp nước ngoài cho rằng, trường hợp họ có hình thành cơ sở thường trú tại Việt Nam thì họ không thuộc đối tượng phải đăng ký thuế, kê khai nộp thuế theo quy định. Trong trường hợp này, họ chỉ thuộc đối tượng nộp thuế thu nhập doanh nghiệp (TNDN) trên phần lợi nhuận phân bổ cho cơ sở thường trú theo quy định của pháp luật thuế TNDN và Hiệp định tránh đánh thuế 2 lần (ví dụ như trường hợp của Booking.com).
Tuy nhiên, theo quy định của pháp luật về thuế giá trị gia tăng (GTGT) và pháp luật về thuế TNDN thì các nhà cung cấp nước ngoài khi thực hiện hoạt động kinh doanh thương mại điện tử, kinh doanh dựa trên nền tảng số và các dịch vụ khác tại Việt Nam thì nhà cung cấp nước ngoài thuộc đối tượng nộp thuế TNDN và thuế GTGT.
Theo Bộ Tài chính, chính sách hiện hành về khai thuế, nộp thuế đối với các hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh có phát sinh hoạt động kinh doanh thương mại điện tử chưa có quy định riêng mà áp dụng chung quy định như đối với hộ, cá nhân kinh doanh truyền thống do đó đang tồn tại bất cập, vướng mắc. Bên cạnh đó, chưa có giải pháp quản lý hiệu quả đối với các mô hình kinh doanh qua sàn giao dịch thương mại điện tử.
Thực tế hiện nay, nguồn lực cơ quan thuế còn hạn chế, việc sử dụng thông tin thu thập được từ các nguồn để rà soát, đối chiếu và yêu cầu người nộp thuế giải trình trong các trường hợp chênh lệch làm tăng áp lực, trách nhiệm cho cơ quan thuế, cán bộ thuế các địa phương.
Theo quy định hiện hành, hộ, cá nhân kinh doanh thông qua sàn thương mại điện tử có trách nhiệm tự kê khai, tự nộp thuế, tự chịu trách nhiệm. Cơ quan thuế quản lý thuế đối với các hộ, cá nhân kinh doanh trên sàn thông qua cơ chế yêu cầu sàn thương mại điện tử cung cấp thông tin và thu thập thông tin từ bên thứ 3 để rà soát đưa vào diện quản lý, yêu cầu kê khai phù hợp thực tế, điều chỉnh doanh thu hoặc xử lý truy thu.
Tuy nhiên, khi triển khai quy định về việc cung cấp thông tin tại Nghị định số 91/2022/NĐ-CP ngày 30/10/2022 của Chính phủ, cơ quan thuế nhận thấy thông tin sàn cung cấp còn chưa đầy đủ, chưa sát với thực tế phát sinh nên việc định danh, quản lý doanh thu, số lượng nhà bán hàng trên sàn còn khó khăn và gặp nhiều vướng mắc.
Sửa đổi, bổ sung kịp thời
Pháp luật hiện hành đã quy định một số trường hợp khai thay, nộp thay cho các hộ, cá nhân kinh doanh thương mại điện tử. Cụ thể: Tổ chức hợp tác kinh doanh với cá nhân, tổ chức trong nước là đối tác của nhà cung cấp nước ngoài không có cơ sở thường trú tại Việt Nam thực hiện chi trả thu nhập từ sản phẩm, dịch vụ nội dung thông tin số cho cá nhân theo thỏa thuận với nhà cung cấp nước ngoài; Sàn giao dịch thương mại điện tử thực hiện việc khai thuế thay, nộp thuế thay cho cá nhân trên cơ sở ủy quyền theo quy định của pháp luật dân sự (chỉ thực hiện khi có ủy quyền dân sự của hộ, cá nhân kinh doanh). Do đó, Bộ Tài chính nhận định, cần có giải pháp quản lý hiệu quả hơn đối với mô hình kinh doanh qua sàn thương mại điện tử.
Ngoài ra, theo kinh nghiệm quốc tế về triển khai cơ chế sàn thương mại điện tử kê khai, nộp thuế thay cho người bán: Đây là nội dung rất được khuyến nghị triển khai trong các tài liệu, nghiên cứu của OECD, các tổ chức quốc tế khác (IMF, ADB,…), cũng như đã chứng minh thực tế hiệu quả triển khai của các nước tiên tiến trên thế giới và trong khu vực (Anh, EU, Australia, Thái Lan, Đài Loan,…).
Tại dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của các luật thuộc lĩnh vực quản lý của Bộ Tài chính, trong đó có Luật Quản lý thuế, Bộ Tài chính đề xuất sửa đổi, bổ sung tại khoản 4 Điều 42 về nguyên tắc khai thuế, tính thuế và khoản 1 Điều 90 về nguyên tắc lập, quản lý, sử dụng hóa đơn điện tử nhằm mở rộng cơ sở thu, đảm bảo công bằng, bình đẳng trong hoạt động kinh doanh thương mại điện tử, kinh doanh dựa trên nền tảng số.
Cụ thể, sửa đổi bỏ cụm từ “không có cơ sở thường trú tại Việt Nam” đối với nhà cung cấp ở nước ngoài khi thực hiện hoạt động kinh doanh thương mại điện tử, kinh doanh dựa trên nền tảng số và các dịch vụ khác tại Việt Nam để không phân biệt có hay không có cơ sở thường trú tại Việt Nam đều phải kê khai, nộp thuế qua Cổng Thông tin điện tử của Tổng cục Thuế.
Đồng thời, bổ sung quy định về các trường hợp khai thuế thay, nộp thuế thay cho hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh có phát sinh hoạt động kinh doanh thương mại điện tử và việc trực tiếp khai thuế đối với hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh có phát sinh hoạt động kinh doanh thương mại điện tử để cải cách thủ tục hành chính, tập trung đầu mối kê khai, đáp ứng việc kê khai, nộp thuế phù hợp với đặc thù của hoạt động kinh doanh thương mại điện tử, góp phần mở rộng nguồn thu, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.
Bộ Tài chính cũng đề xuất bổ sung nguyên tắc hóa đơn điện tử của các tổ chức, cá nhân kinh doanh thương mại điện tử, kinh doanh dựa trên nền tảng số và các dịch vụ khác.
Theo nhận định của nhiều chuyên gia, các đề xuất sửa đổi, bổ sung Luật Quản lý thuế của Bộ Tài chính đã bám sát các yêu cầu, chỉ đạo của Chính phủ để đảm bảo công bằng và đồng bộ với pháp luật về thuế giá trị gia tăng.
