Bài viết khái quát lại quá trình xây dựng và hoàn thiện pháp luật về cơ chế tự chủ của các đơn vị sự nghiệp công lập (ĐVSNCL) giai đoạn vừa qua nhằm làm nổi bật những kết quả cũng như hạn chế tồn tại, những vấn đề đặt ra trong quá trình thực hiện cơ chế tự chủ của các ĐVSNCL.

Việc thực hiện cơ chế tự chủ, tự chịu trách nhiệm về tài chính đối với các trường đại học công lập theo quy định đã tạo điều kiện cho các trường đại học được chủ động trong tổ chức hoạt động chuyên môn, gắn việc quản lý, sử dụng nguồn lực tài chính với chất lượng và hiệu quả hoạt động.

Trên cả nước, hiện có 04 tổ chức khoa học và công nghệ công lập chuyển đổi thành công sang mô hình doanh nghiệp; tỷ lệ các tổ chức khoa học và công nghệ công lập có mức độ tự chủ tài chính cao còn hạn chế.

Cơ chế tự chủ đối với các trường đại học công lập ở nước ta ngày càng phát huy hiệu quả tích cực, khẳng định sự đúng đắn của chủ trương, chính sách mà Đảng và Nhà nước đã đề ra.

Đại học công lập thực hiện cơ chế tự chủ là xu thế tất yếu của quá trình phát triển xã hội, tuy nhiên hiện nay khung pháp lý về vấn đề này vẫn còn nhiều điểm hạn chế như chưa thể hiện rõ nét bản chất của cơ chế quản lý đối với các trường đại học công lập; các văn bản được ban hành còn thiếu tính đồng bộ…

Ngày 14/2/2015, Chính phủ ban hành Nghị định số 16/2015/NÐ-CP quy định cơ chế tự chủ của đơn vị sự nghiệp công lập. Nghị định này được đánh giá là bước đột phá mới trên lộ trình đổi mới toàn diện, cơ cấu lại các đơn vị sự nghiệp công, tăng cường giao quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm cho các đơn vị sự nghiệp, giảm áp lực tài chính cho ngân sách nhà nước.