Ngày 28/9 (giờ địa phương), FTSE Russell công Báo cáo xếp hạng thị trường chứng khoán các quốc gia thường niên 2023. Việc rà soát thường niên về phân hạng thị trường của FTSE được thực hiện vào tháng 9 hàng năm.

Theo kết quả xếp hạng, Việt Nam vẫn nằm trong Danh sách Theo dõi để có thể được nâng hạng lên thị trường mới nổi thứ cấp (Secondary Emerging market). Nguyên nhân là thị trường chứng khoán Việt Nam vẫn chưa đáp ứng được tiêu chí về chu kỳ Thanh toán (DvP) của FTSE.

FTSE Russell đánh giá, quá trình nâng hạng chậm hơn dự kiến một phần do ảnh hưởng dịch COVID-19. Việt Nam vẫn chưa đáp ứng được tiêu chí chu kỳ thanh toán (DvP) - vốn đang ở được xếp ở mức hạn chế. Việt Nam cũng cần phải cải thiện quá trình đăng ký tài khoản mới, đồng thời đưa ra một cơ chế hiệu quả để tạo điều kiện cho hoạt động giao dịch của nhà đầu tư nước ngoài ở các cổ phiếu đã cạn room hoặc sắp cạn room.

“Mặc dù kế hoạch cải tổ thị trường vẫn tiến triển chậm, nhưng các quan chức cấp cao của Chính phủ Việt Nam đã thể hiện cam kết đẩy mạnh quá trình này. Bên cạnh đó, Uỷ ban Chứng khoán Nhà nước cũng tích cực tìm kiếm các giải pháp để giải quyết vấn đề ký quỹ trước giao dịch (pre-funding)”, FTSE Russell đánh giá.

FTSE Russell cho biết, cơ quan này vẫn tiếp tục mối quan hệ mang tính xây dựng với Ủy ban Chứng khoán Nhà nước, Ngân hàng Thế giới (WB), Ernst & Young và các cơ quan phụ trách thị trường khác. Hiện WB và Ernst & Young đang hỗ trợ chương trình cải tổ thị trường của Việt Nam.

Theo SSI Research, FTSE Russel đã đưa Việt Nam vào danh sách theo dõi nâng hạng lên Thị trường mới nổi vào năm 2018, với các đánh giá cụ thể và chi tiết về điều kiện mà Việt Nam cần phải thực hiện để có thể được nâng hạng.

“Các tiêu chí định lượng không phải trở ngại lớn với Việt Nam vì trên thị trường đã có đủ số lượng cổ phiếu đại diện. Nhóm tiêu chí định tính mới là những rào cản chính trong quá trình nâng hạng của Việt Nam”, báo cáo của SSI Research nhận định.

Trong số các tiêu chí định tính mà tổ chức xếp hạng FTSE Russel và MSCI đưa ra, các yêu cầu từ FTSE Russel đơn giản hơn khá nhiều, chủ yếu là do FTSE Russel có phân chia thị trường mới nổi ra thành hai mức độ tùy theo cấp độ phát triển của thị trường như thị trường mới nổi Cấp 1 (Secondary) và Cấp 2 (Advanced).

MSCI sẽ có nhiều những tiêu chí khó hơn cần được đáp ứng trong đó có các yếu tố về thị trường ngoại hối hay giới hạn sở hữu nước ngoài sẽ gặp nhiều trở ngại nhất. Tuy nhiên, điểm chung của cả hai tổ chức xếp hạng này là Việt Nam hiện đang thiếu những điều kiện tiên quyết về hoạt động thanh toán bù trừ (và việc chuyển giao đối ứng thanh toán).

Đánh giá chung các tổ chức xếp hạng và các định chế tài chính quốc tế lớn đều cho rằng, Việt Nam đã có nhiều cải thiện và đạt được nhiều tiêu chí quan trọng.

Tuy nhiên, hiện có hai nhóm vấn đề trọng yếu cần tập trung cải thiện và có những biện pháp tháo gỡ nhằm tạo điều kiện cho các nhà đầu tư nước ngoài tham gia vào thị trường chứng khoán trong thời gian tới. Đó là yêu cầu ký quỹ trước giao dịch và giới hạn sở hữu nước ngoài. Cả hai vấn đề này đều cần có sự phối hợp thiết thực của các cơ quan, bộ ngành có liên quan để tháo gỡ, như Ngân hàng Nhà nước, Bộ Kế hoạch và Đầu tư.