Sáng 31/5 tại Hà Nội, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính chủ trì cuộc Tọa đàm với doanh nghiệp, hiệp hội doanh nghiệp để thực hiện hiệu quả Nghị quyết số 68-NQ/TW của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân.

Đông nhưng chưa mạnh

Trình bày Báo cáo về tình hình phát triển kinh tế tư nhân, Thứ trưởng Bộ Tài chính Lê Tấn Cận cho biết, với gần 1 triệu doanh nghiệp và hơn 5 triệu hộ kinh doanh hoạt động trong nền kinh tế, kinh tế tư nhân đóng góp khoảng 50% GDP, hơn 30% tổng thu ngân sách nhà nước và sử dụng khoảng 82% tổng số lao động và là lực lượng quan trọng thúc đẩy đổi mới sáng tạo, nâng cao năng suất lao động, gia tăng năng lực cạnh tranh quốc gia. Nhiều doanh nghiệp tư nhân đã phát triển lớn mạnh, khẳng định thương hiệu và vươn ra thị trường khu vực, thế giới…

Tuy nhiên, Thứ trưởng Lê Tấn Cận cũng khẳng định, kinh tế tư nhân đông nhưng chưa mạnh. Gần 98% doanh nghiệp có quy mô siêu nhỏ, nhỏ và vừa, sức cạnh tranh, hiệu quả hoạt động, kỹ năng quản trị còn hạn chế. Năng suất lao động của khu vực kinh tế tư nhân mặc dù được cải thiện nhưng vẫn thấp hơn so với doanh nghiệp FDI và doanh nghiệp nhà nước. Tỷ lệ doanh nghiệp đang hoạt động bình quân đạt khoảng 10 doanh nghiệp/1000 dân vào năm 2024, thấp hơn nhiều so với các quốc gia trong khu vực. Quá trình chuyển đổi số trong kinh tế tư nhân diễn ra chậm, 65% doanh nghiệp nhỏ và vừa chưa có chiến lược ứng dụng công nghệ số; tỷ lệ doanh nghiệp tư nhân tham gia chuỗi cung ứng của doanh nghiệp FDI thấp, chỉ ở mức trên 20%.

Cùng với đó, việc tiếp cận các nguồn lực còn khó khăn, nhất là về tài chính, tín dụng, đất đai, nguồn nhân lực chất lượng cao. Các doanh nghiệp nhỏ và vừa chiếm gần 98% số lượng nhưng tiếp cận chưa đến 20% tổng dư nợ tín dụng của hệ thống ngân hàng. Khu vực kinh tế tư nhân chưa thực sự trở thành lực lượng dẫn dắt nền kinh tế như kỳ vọng…

Theo Thứ trưởng Bộ Tài chính, nguyên nhân của những tồn tại trên là do thể chế, pháp luật còn bất cập, chồng chéo, cải cách thủ tục hành chính còn chậm. Một số điều kiện kinh doanh không cần thiết, thiếu tính khả thi chưa được bãi bỏ, sửa đổi kịp thời; thủ tục đầu tư, kinh doanh trong một số ngành, lĩnh vực còn phức tạp, chưa thuận lợi. Tư duy, nhận thức của một bộ phận cán bộ lãnh đạo, quản lý, công chức còn mang tính “xin - cho”. Hiệu lực, hiệu quả một số chính sách hỗ trợ doanh nghiệp chưa cao, khó khăn trong triển khai thực hiện. Chính sách khuyến khích hộ kinh doanh chuyển đổi thành doanh nghiệp chưa thực sự hấp dẫn, hộ kinh doanh chưa đủ động lực để chuyển đổi thành doanh nghiệp khi còn nhiều e ngại về việc tăng chi phí tuân thủ. “Năng lực nội tại của kinh tế tư nhân còn hạn chế, nhất là về vốn, quản trị, ứng dụng khoa học công nghệ, chuyển đổi số, áp dụng các mô hình kinh doanh mới như kinh tế xanh, kinh tế số, kinh tế tuần hoàn”, Thứ trưởng Lê Tấn Cận nhận định.

Tập trung nguồn lực tổ chức triển khai

Trong bối cảnh mới, để kinh tế tư nhân phát triển, Thứ trưởng Lê Tấn Cận khẳng định, cần hình thành và phát triển nhanh các doanh nghiệp vừa và lớn, tập đoàn kinh tế tư nhân tầm cỡ khu vực và toàn cầu. Theo đó, khẩn trương thể chế hóa chính sách đặt hàng, đấu thầu hạn chế, chỉ định thầu để khuyến khích kinh tế tư nhân tham gia triển khai các dự án trọng điểm, quan trọng quốc gia. Hoàn thiện khung pháp lý về các hình thức hợp tác giữa Nhà nước và tư nhân thông qua các mô hình “lãnh đạo công - quản trị tư”, “đầu tư công - quản lý tư”, “đầu tư tư - sử dụng công”; tập trung hỗ trợ doanh nghiệp về thị trường, vốn, công nghệ, thương hiệu, mua bán sáp nhập, kết nối với các tập đoàn đa quốc gia...

Cùng với đó, tăng cường kết nối giữa các doanh nghiệp tư nhân, doanh nghiệp tư nhân với doanh nghiệp nhà nước và doanh nghiệp FDI thông qua rà soát, sửa đổi chính sách ưu đãi đầu tư theo hướng bổ sung ưu đãi cho các doanh nghiệp lớn cam kết chuyển giao công nghệ, hỗ trợ kỹ thuật, sử dụng sản phẩm, dịch vụ của doanh nghiệp nhỏ và vừa. Đồng thời, triển khai chính sách hỗ trợ, thúc đẩy doanh nghiệp tư nhân nghiên cứu phát triển, chuyển giao công nghệ, tham gia chuỗi giá trị, chuỗi cung ứng; đẩy mạnh kết nối các doanh nghiệp FDI với doanh nghiệp nội địa. Các địa phương tích cực đàm phán, khuyến khích các chủ đầu tư dự án FDI lớn cần có kế hoạch sử dụng chuỗi cung ứng nội địa ngay từ giai đoạn phê duyệt dự án.

Đặc biệt, Nghị quyết số 68/NQ-TW đề ra 8 nhóm nhiệm vụ, giải pháp thể hiện tinh thần đổi mới, đột phá, cải cách mạnh mẽ, bảo đảm bám sát 3 đột phá chiến lược (về thể chế, nguồn nhân lực, kết cấu hạ tầng) và trong tổng thể 4 Nghị quyết quan trọng của Bộ Chính trị mà Tổng Bí thư đã kết luận là “Bộ tứ trụ cột”.

Để nhanh chóng đưa Nghị quyết số 68-NQ/TW của Bộ Chính trị, Nghị quyết số 198/2025/QH15 của Quốc hội đi vào cuộc sống, Thứ trưởng Lê Tấn Cận đề nghị các Bộ, ngành, địa phương khẩn trương xây dựng và ban hành Kế hoạch thực hiện Nghị quyết số 138/NQ-CP, Nghị quyết số 139/NQ-CP, trong đó giao nhiệm vụ rõ ràng với thời hạn cụ thể cho các đơn vị tổ chức thực hiện đảm bảo nguyên tắc 6 rõ: “Rõ người, rõ việc, rõ trách nhiệm, rõ thẩm quyền, rõ thời gian, rõ kết quả”. Tập trung nguồn lực tổ chức triển khai các nhiệm vụ được giao đảm bảo đúng tiến độ, hiệu quả, chất lượng.

Các tổ chức hiệp hội doanh nghiệp, doanh nghiệp chủ động tăng cường năng lực, hiệu quả hoạt động, phát huy vai trò đại diện, cầu nối giữa cộng đồng doanh nhân, doanh nghiệp với các cơ quan quản lý nhà nước; phát huy vai trò phản biện xã hội trong xây dựng chính sách. Tuyên truyền, vận động doanh nhân thực hiện chuẩn mực đạo đức, văn hoá kinh doanh. Chủ động đề xuất tham gia các chương trình hỗ trợ doanh nghiệp. Đặc biệt, các doanh nghiệp, hộ kinh doanh phải hoạt động đúng pháp luật, xây dựng văn hoá kinh doanh, trách nhiệm xã hội; loại bỏ tư duy làm ăn “chộp giật”; đổi mới tư duy kinh doanh, nâng cao năng lực, phẩm chất, trình độ, hỗ trợ lẫn nhau cùng phát triển. Doanh nghiệp lớn phải nỗ lực, tiên phong, dẫn dắt các doanh nghiệp nhỏ và vừa. Doanh nghiệp nhỏ và vừa phải có tâm thế phát triển trở thành doanh nghiệp vừa và lớn…