Khủng hoảng năng lượng và chi phí sản xuất tăng cao, trong khi kim ngạch xuất khẩu và chỉ số niềm tin doanh nghiệp đi xuống được cho là những thách thức mà nước Đức phải vượt qua.

Theo dự báo của Phòng Thương mại và Công nghiệp Đức (DIHK), nền kinh tế nước này dự kiến sẽ suy giảm 0,3% trong năm nay và mối quan ngại đang lan rộng trên khắp các lĩnh vực. Mặc dù có một số điểm lạc quan trong sản xuất và xây dựng, nhưng tâm lý chung của các nhà đầu tư vẫn còn mong manh do tác động tiêu cực từ nhiều yếu tố.

Xuất khẩu - động lực quan trọng của kinh tế Đức sẽ chịu áp lực lớn từ chính sách thuế quan áp đặt ở mức cao của Mỹ. DIHK dự báo, kim ngạch xuất khẩu của Đức sẽ giảm 2,5% trong năm 2025, đánh dấu năm giảm thứ ba liên tiếp. Trong khi đó, ngành công nghiệp ô tô đang lâm vào khủng hoảng với doanh số bán hàng giảm mạnh. Các nhà sản xuất lớn của ngành này tuyên bố sẽ đóng cửa nhà máy và sa thải hàng loạt nhân công, gây ra mối lo ngại sâu sắc trong giới chính trị gia.

Theo phân tích của các chuyên gia kinh tế, ngành công nghiệp ô tô Đức vốn đã chịu ảnh hưởng nặng nề trong đại dịch Covid-19. Sự phục hồi của ngành này tiếp tục bị đình trệ do chuỗi cung ứng liên tục bị gián đoạn sau đại dịch, trong khi cuộc xung đột Nga - Ukraine vừa làm tăng chi phí, vừa đẩy giá năng lượng lên cao. Sự chậm chạp trong đổi mới công nghệ cũng khiến sức cạnh tranh trở nên suy yếu trước các đối thủ mạnh, đặc biệt là các sản phẩm xe điện giá rẻ từ Trung Quốc. Nếu Tổng thống Mỹ Donald Trump áp đặt thêm thuế quan đối với ô tô nhập khẩu và gây ra một cuộc chiến thương mại rộng lớn hơn, ngành công nghiệp ô tô Đức sẽ tiếp tục phải gánh chịu thêm một cú giáng nặng nề.

Giá năng lượng cao là một trong những phàn nàn chính của các nhà sản xuất và doanh nghiệp Đức thời gian qua khi liên tục phải đối mặt với tình trạng tăng chi phí sản xuất khiến khả năng cạnh tranh giảm và lợi nhuận bị thu hẹp. Trong số các công ty sử dụng nhiều năng lượng, 71% đang phải vật lộn với giá năng lượng và nguyên liệu thô cao. Điều này ảnh hưởng đến nhiều ngành công nghiệp chủ chốt của Đức, bao gồm sản xuất ô tô, luyện thép và hóa chất. Nhiều nhà máy sản xuất phải đóng cửa tạm thời hoặc vĩnh viễn.

Tâm lý bi quan hiện vẫn chiếm ưu thế trong giới doanh nghiệp, khi các cuộc khảo sát cho thấy, gần 1/3 số công ty có kế hoạch cắt giảm đầu tư. Kết quả thăm dò của DIHK được tiến hành trong số 23.000 công ty thuộc nhiều lĩnh vực và khu vực cho thấy, 29% số công ty được khảo sát cho rằng, xuất khẩu tiếp tục giảm trong 12 tháng tới, chỉ có 19% kỳ vọng xuất khẩu tăng. Về những thách thức trong thời gian tới, 59% công ty nêu ra sự bất ổn về chính sách kinh tế, tiếp theo là nhu cầu trong nước yếu (57%) và chi phí lao động cao kỷ lục (56%).

Trước những nguy cơ của nền kinh tế, chính phủ liên minh mới của Đức do Thủ tướng Friedrich Merz lãnh đạo vừa công bố một loạt biện pháp nhằm kích thích tăng trưởng, bao gồm: Giảm thuế điện và mở rộng các khoản khấu hao để thúc đẩy đầu tư doanh nghiệp; thành lập quỹ đầu tư hạ tầng trị giá hàng tỷ euro và đẩy nhanh phê duyệt các dự án năng lượng; bãi bỏ luật chuỗi cung ứng quốc gia và đơn giản hóa thủ tục hành chính. Ngoài ra, Bộ trưởng Kinh tế Katherina Reiche đã kêu gọi Liên minh châu Âu phê duyệt các khoản trợ cấp cho ngành công nghiệp nặng của Đức nhằm giảm chi phí năng lượng và tăng cường khả năng cạnh tranh.

Bên cạnh những biện pháp trên, Chính phủ Đức cần nhanh chóng đưa ra chiến lược để quản lý những bất ổn toàn cầu đang gia tăng. Bởi một trong những vấn đề đáng lo ngại nhất đối với các công ty của Đức hiện nay là động thái chính sách đối ngoại khó lường của Tổng thống Mỹ Donald Trump và các cuộc chiến tranh thương mại tiềm tàng có thể gây gián đoạn nghiêm trọng đến nền kinh tế toàn cầu.

Nền kinh tế Đức đang đứng trước ngã rẽ quan trọng. Để vượt qua thách thức hiện tại đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa chính sách tài khóa, cải cách cơ cấu và hợp tác quốc tế. Những quyết định trong năm 2025 sẽ định hình tương lai kinh tế của Đức trong nhiều năm tới. Nếu không có những cải cách cấu trúc mạnh mẽ, Đức có thể đối mặt với nguy cơ "phi công nghiệp hóa" và mất vị thế là nền kinh tế đầu tàu của châu Âu.