Tìm giải pháp gỡ khó cho tín dụng
(Tài chính) "Sự trầm lắng của thị trường tín dụng bắt nguồn từ môi trường kinh doanh, cơ hội kinh doanh và viễn cảnh tương lai. Nếu muốn thay đổi đòi hỏi phải có sự thay đổi của toàn bộ nền kinh tế”. TS. Nguyễn Đức Thành - Giám đốc VERP khẳng định.
Mặc dù Ngân hàng Nhà nước (NHNN) và hệ thống các tổ chức tín dụng (TCTD) đã có nhiều chính sách, giải pháp, chương trình để hỗ trợ, tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp (DN), hộ sản xuất nhằm thúc đẩy tín dụng tăng trưởng. Nhưng tăng trưởng tín dụng trong những tháng đầu năm 2014 vẫn gặp nhiều khó khăn.
Theo nhận định của ông Nguyễn Viết Mạnh – Vụ trưởng Vụ tín dụng các ngành kinh tế (NHNN), ngoài tính quy luật tín dụng thường giảm hoặc tăng chậm đầu năm thì trong năm 2014, nguyên nhân quan trọng do tổng cầu yếu. Nguồn vốn, thanh khoản của các TCTD rất dồi dào, tuy nhiên do hàng hóa tiêu thụ chậm, sức mua yếu nên DN không có nhu cầu vay dù lãi suất cho vay của ngân hàng khá thấp.
Có ý kiến cho rằng, cần phải tiếp tục giảm lãi suất sâu hơn nữa thì các DN mới tiếp cận được vốn ngân hàng, mới phục hồi và phát triển sản xuất kinh doanh, nhưng TS Trần Du Lịch, Ủy viên Ủy ban kinh tế Quốc hội, Phó Chủ tịch đoàn đại biểu Quốc hội TP. Hồ Chí Minh cho rằng, lãi suất hiện nay không còn là nguyên nhân gây cản trở dòng vốn tín dụng.
Thực tế từ cuối năm 2011 đến nay, mặt bằng lãi suất đã giảm nhanh và mạnh, theo báo cáo của NHNN hiện nay lãi suất cho vay chỉ bằng 50% lãi suất năm 2011, tương đương với mức lãi suất của giai đoạn 2005-2006 (so với cuối năm 2012 đã giảm 3-5%/năm). Các DN tốt còn được vay với lãi suất thấp hơn mặt bằng chung, thậm chí theo lời Thống đốc Nguyễn Văn Bình từng nói, các ngân hàng đang đốt đuốc để tìm kiếm khách hàng. Nhiều chuyên gia cho rằng, DN nên coi đây là một cơ hội tốt để tiếp cận được nguồn vốn giá rẻ, thúc đẩy hoạt động sản xuất kinh doanh, song trước những động thái tích cực của các ngân hàng, DN vẫn chưa mặn mà vì đầu ra cho sản phẩm-dịch vụ chưa được cải thiện.
Thực tế từ cuối năm 2011 đến nay, mặt bằng lãi suất đã giảm nhanh và mạnh, theo báo cáo của NHNN hiện nay lãi suất cho vay chỉ bằng 50% lãi suất năm 2011, tương đương với mức lãi suất của giai đoạn 2005-2006 (so với cuối năm 2012 đã giảm 3-5%/năm). Các DN tốt còn được vay với lãi suất thấp hơn mặt bằng chung, thậm chí theo lời Thống đốc Nguyễn Văn Bình từng nói, các ngân hàng đang đốt đuốc để tìm kiếm khách hàng. Nhiều chuyên gia cho rằng, DN nên coi đây là một cơ hội tốt để tiếp cận được nguồn vốn giá rẻ, thúc đẩy hoạt động sản xuất kinh doanh, song trước những động thái tích cực của các ngân hàng, DN vẫn chưa mặn mà vì đầu ra cho sản phẩm-dịch vụ chưa được cải thiện.
Như vậy, cái gốc của vấn đề ở đây là sức hấp thụ vốn của nền kinh tế. Không thể kỳ vọng việc tiếp tục giảm lãi suất sẽ làm tăng cầu tín dụng. Ngay cả những DN tốt, có đủ điều kiện vay vốn cũng chưa có nhu cầu vay để mở rộng sản xuất kinh doanh. Ngoài ra, cũng còn nhiều DN dù có nhu cầu vay vốn nhưng năng lực tài chính quá yếu kém, không đáp ứng điều kiện cho vay của ngân hàng, hoặc không đưa ra phương án kinh doanh khả thi nên các ngân hàng dù rất muốn cho vay nhưng cũng không thể cho vay được.
Theo ông Trần Du Lịch để tháo gỡ khó khăn cho DN, Chính phủ cần phải vào cuộc để hỗ trợ DN bằng các biện pháp: tăng cường các giải pháp tăng tổng cầu, hỗ trợ thị trường tiêu thụ sản phẩm đầu ra cho DN. Bản thân các DN cũng phải tự cơ cấu lại, chấn chỉnh hoạt động, đổi mới công nghệ, tập trung nâng cao năng lực quản trị, năng lực cạnh tranh, có phương án sản xuất kinh doanh khả thi, trong đó đặc biệt là vấn đề thị trường.
Về phía NHNN, ông Mạnh cho biết, cơ quan này tiếp tục thực hiện góp phần tháo gỡ khó khăn cho DN; đồng thời tiếp tục thực hiện chính sách ổn định kinh tế vĩ mô, đẩy mạnh tái cơ cấu nền kinh tế để làm cơ sở cho phát triển bền vững. Cụ thể, NHNN sẽ tập trung vào một số chính sách, giải pháp chủ yếu như điều hành linh hoạt và đồng bộ các công cụ chính sách tiền tệ, phù hợp với diễn biến kinh tế vĩ mô, đặc biệt là diễn biến của lạm phát, góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. Duy trì ổn định lãi suất và tỷ giá của thị trường như hiện nay, nếu có điều kiện (lạm phát thấp hơn) có thể xem xét điều chỉnh giảm lãi suất, đồng thời tiếp tục điều hành các giải pháp để thúc đẩy tăng trưởng tín dụng.
Cụ thể: định hướng tăng trưởng tín dụng cả năm 2014 khoảng 12%-14% nhưng điều chỉnh linh hoạt theo diễn biến thực tế; Tiếp tục cho phép các TCTD cho vay ngắn hạn bằng ngoại tệ đối với các lĩnh vực ưu tiên đến hết năm 2014; Tiếp tục chỉ đạo các TCTD cân đối nguồn vốn để đáp ứng kịp thời đối với 5 lĩnh vực ưu tiên; Trình Chính phủ sửa đổi, bổ sung Nghị định 41 về chính sách tín dụng phục vụ phát triển nông nghiệp theo hướng bám sát đề án tái cơ cấu ngành nông nghiệp đã được thủ tướng Chính phủ phê duyệt; Thực hiện chương trình cho vay thí điểm đối với các mô hình cánh đồng lớn, liên kết, phục vụ xuất khẩu theo Nghị quyết 14 của Chính phủ; tiếp tục điều hành thị trường ngoại tệ và vàng theo hướng ổn định, từng bước giảm bớt tình trạng đô la hóa và vàng hóa trong nền kinh tế; đồng thời nghiên cứu để huy động nguồn lực từ vàng dự trữ trong dân phục vụ phát triển kinh tế.
Tuy nhiên, để đẩy nhanh dòng vốn tín dụng, bên cạnh những giải pháp của ngành Ngân hàng, cần tiếp tục thực hiện đồng bộ các giải pháp chính sách để tháo gỡ những nút thắt quan trọng như xử lý nợ xấu, tăng tổng cầu, hỗ trợ thị trường, tiêu thụ sản phầm đầu ra của DN...
Cụ thể: định hướng tăng trưởng tín dụng cả năm 2014 khoảng 12%-14% nhưng điều chỉnh linh hoạt theo diễn biến thực tế; Tiếp tục cho phép các TCTD cho vay ngắn hạn bằng ngoại tệ đối với các lĩnh vực ưu tiên đến hết năm 2014; Tiếp tục chỉ đạo các TCTD cân đối nguồn vốn để đáp ứng kịp thời đối với 5 lĩnh vực ưu tiên; Trình Chính phủ sửa đổi, bổ sung Nghị định 41 về chính sách tín dụng phục vụ phát triển nông nghiệp theo hướng bám sát đề án tái cơ cấu ngành nông nghiệp đã được thủ tướng Chính phủ phê duyệt; Thực hiện chương trình cho vay thí điểm đối với các mô hình cánh đồng lớn, liên kết, phục vụ xuất khẩu theo Nghị quyết 14 của Chính phủ; tiếp tục điều hành thị trường ngoại tệ và vàng theo hướng ổn định, từng bước giảm bớt tình trạng đô la hóa và vàng hóa trong nền kinh tế; đồng thời nghiên cứu để huy động nguồn lực từ vàng dự trữ trong dân phục vụ phát triển kinh tế.
Tuy nhiên, để đẩy nhanh dòng vốn tín dụng, bên cạnh những giải pháp của ngành Ngân hàng, cần tiếp tục thực hiện đồng bộ các giải pháp chính sách để tháo gỡ những nút thắt quan trọng như xử lý nợ xấu, tăng tổng cầu, hỗ trợ thị trường, tiêu thụ sản phầm đầu ra của DN...
