Theo Tổng cục Hải quan, thời gian qua, tình hình khai thác, buôn lậu, gian lận thương mại, vận chuyển trái phép khoáng sản trên các tuyến, địa bàn, vùng biển trọng điểm vẫn diễn biến khá phức tạp, gây thất thu ngân sách nhà nước và ảnh hưởng đến an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội.

Các lực lượng chức năng ở trung ương và các địa phương đã phát hiện, xử lý một số vụ việc doanh nghiệp lợi dụng cơ chế chính sách cho phép xuất khẩu một số loại khoáng sản như hiện nay để xuất khẩu khoáng sản không đúng quy định, không có nguồn gốc hợp pháp.

Trước tình hình trên, Tổng cục Hải quan cảnh báo đến các đơn vị một số hành vi gian lận dễ xảy ra trong việc xuất khẩu khoáng sản. Qua đó, các đơn vị cần đặc biệt lưu ý kiểm tra, kiểm soát chặt chẽ hồ sơ xuất khẩu, thực tế hàng hóa xuất khẩu, đối chiếu với các quy định của pháp luật về khoáng sản, pháp luật về hải quan khi thực hiện thủ tục, đảm bảo khoáng sản xuất khẩu phải theo quy định của pháp luật.

Cụ thể, hành vi xuất khẩu khoáng sản khai báo làm vật liệu xây dựng thông thường (thuộc thẩm quyền cấp Giấy phép khai thác của UBND tỉnh) nhưng thực tế khoáng sản xuất khẩu không phải là khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thường (thuộc thẩm quyền cấp Giấy phép khai thác của Bộ Tài nguyên và Môi trường) để xuất khẩu khoáng sản chưa được cơ quan có thẩm quyền cấp Giấy phép khai thác theo quy định tại Điều 82 Luật Khoáng sản.

Bên cạnh đó, còn có hành vi khai báo sai số lượng, tên hàng, chủng loại, mã số hàng hóa nhằm mục đích gian lận về thuế, chính sách quản lý, xuất khẩu khoáng sản không đáp ứng quy cách, tiêu chuẩn, điều kiện và nguồn gốc khai thác khoáng sản. Sử dụng văn bản của UBND tỉnh hướng dẫn thu hồi khoáng sản không phải làm vật liệu xây dựng thông thường trong khu vực khai thác khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thường nhưng chưa được Thủ tướng Chính phủ hoặc Bộ Tài nguyên và Môi trường chấp thuận nhằm mục đích xuất khẩu khoáng sản được thu hồi không đúng quy định.

Hoặc như hành vi sử dụng văn bản của Bộ Tài nguyên và Môi trường, UBND tỉnh hướng dẫn các nội dung liên quan đến thăm dò, đánh giá trữ lượng, bổ sung quy hoạch... không có nội dung hướng dẫn, cho phép khai thác, thu hồi theo quy định của pháp luật về khoáng sản để xuất khẩu khoáng sản không đúng quy định...