Về vấn đề này, bà Tạ Thị Phương Lan, Phó vụ trưởng Vụ quản lý thuế thu nhập cá nhân (Tổng cục Thuế) đã có phản hồi giải thích rõ hơn về yêu cầu của ngành Thuế. Theo đó, Tổng cục Thuế khẳng định, việc rà soát và đưa vào diện quản lý chỉ bao gồm các hộ kinh doanh có địa điểm cố định, thường xuyên.

"Việc rà soát chỉ nhằm mục đích đưa vào diện quản lý thường xuyên để xác định nếu hộ kinh doanh có mức doanh thu trên 100 triệu đồng/năm thì cơ quan thuế mới ra thông báo để yêu cầu nộp thuế" bà Tạ Thị Phương Lan cho biết.

Bà Tạ Thị Phương Lan khẳng định, công tác rà soát này là một trong những công việc thường xuyên của cơ quan thuế đặc biệt vào những dịp cuối năm dương lịch để chuẩn bị cho mùa lập "Bộ thuế hộ kinh doanh" của năm tiếp theo. Theo quy định hiện hành, hàng năm cơ quan thuế có trách nhiệm rà soát thường xuyên tại địa bàn để đưa vào diện quản lý và công khai thông tin, bao gồm cả những hộ kinh doanh chưa đến mức nộp thuế.

"Việc thực hiện công khai thông tin hộ khoán thuộc diện quản lý thuế nhằm mục đích tăng cường khả năng giám sát của người dân, các hộ kinh doanh cùng địa bàn, chính quyền địa phương, qua đó hạn chế tối đa một số bất cập nếu có giữa cán bộ thuế và hộ kinh doanh" đại diện ngành Thuế giải thích.

Lý giải kỹ hơn về con số hơn nửa triệu hộ kinh doanh chưa đưa vào diện quản lý, theo bà Lan, số liệu tổng điều tra thống kê năm 2017 của Tổng cục Thống kê cho thấy, số cơ sở kinh tế cá thể là hơn 4,3 triệu cơ sở. Trong khi ấy, số lượng hộ kinh doanh đang quản lý thường xuyên của cơ quan thuế năm 2018 là gần 1,7 triệu hộ. 

Nguyên nhân chủ yếu dẫn đến việc chênh lệch lớn về số liệu là do có sự khác nhau giữa tiêu chí thống kê và tiêu chí quản lý thuế. Cụ thể, mục tiêu của việc thống kê là để nhằm đánh giá sự phát triển về lao động, thu nhập trong dân cư, từ đó xác định mức độ đóng góp vào GDP, cơ cấu, phân bổ địa bàn... Do đó, bất cứ thành phần dân cư nào có phát sinh hoạt động sản xuất kinh doanh, cung cấp dịch vụ có phát sinh thu nhập, dù là chỉ đủ nuôi sống bản bản thân và gia đình cũng thuộc diện được tính vào điều tra thống kê.

Trong khi, tiêu chí quản lý của cơ quan thuế là những đối tượng thuộc diện chịu thuế theo quy định pháp luật thuế. Đặc biệt, trong điều kiện số lượng hộ kinh doanh quá lớn, nhân lực ngành thuế có hạn, thì việc quản lý thuế hiện nay chủ yếu tập trung vào các hộ kinh doanh có tính thường xuyên, ổn định, quy mô lớn và vừa, các hộ kinh doanh trong lĩnh vực cung cấp đầu vào cho doanh nghiệp.

Đối với nhóm hộ kinh doanh quy mô nhỏ, chỉ đủ bù đắp cuộc sống bản thân và gia đình, cơ quan thuế còn chưa đưa vào diện quản lý như cá nhân kinh doanh không thường xuyên tại chợ tạm, chợ cóc, các khu vực giải tỏa, vỉa hè; cá nhân là nghề xe ôm, bốc vác, làm thuê,...

Sau khi loại trừ các nhóm kinh tế cá thể khác tiêu chí quản lý thường xuyên của cơ quan thuế như nêu trên, theo bà Lan, số liệu chênh lệch vẫn còn là 581.700 hộ kinh doanh.

Bà Tạ Thị Phương Lan cho biết, để xác định chính xác số liệu chênh lệch nêu trên có thực sự là số lượng hộ kinh doanh mà ngành Thuế chưa đưa vào quản lý hay không, Tổng cục Thuế đã có văn bản yêu cầu các địa phương rà soát để phát hiện và đưa vào diện quản lý những hộ kinh doanh quy còn bỏ sót.