Ngành công nghiệp cho vay ngang hàng (peer-to-peer hay P2P lending) trị giá 192 tỷ USD đang rơi vào tình cảnh chao đảo với một loạt vụ phá sản khiến thị trường rúng động.

Theo số liệu thống kê của Yingcan Group có trụ sở tại Thượng Hải, tính từ đầu tháng đến ngày 20/7, ít nhất 118 nền tảng cho vay P2P đã sụp đổ trong khi cách đây 3 ngày con số chỉ là 57 vụ. Con số nói trên - bao gồm cả các nền tảng đang tạm thời ngừng hoạt động hoặc đang bị cảnh sát điều tra – là cao nhất trong 2 năm trở lại đây.

Suốt 2 năm qua nỗ lực giảm thiểu rủi ro cho hệ thống tài chính của Chính phủ Trung Quốc đã gây ra sức ép lớn cho mô hình cho vay ngang hàng. Tuy nhiên, những tháng gần đây áp lực đã gia tăng đáng kể sau khi thị trường tín dụng bị thắt chặt và cơ quan giám sát ngành ngân hàng của Trung Quốc phát đi 1 lời cảnh báo bất thường rằng người gửi tiền nên chuẩn bị sẵn tinh thần mất trắng số tiền đã đầu tư vào các sản phẩm lợi suất cao.

Các nền tảng cho vay ngang hàng đang là mảng rủi ro nhất và ít bị kiểm soát nhất trong hệ thống ngân hàng trong bóng tối (shadow banking) trị giá 10.000 tỷ USD của Trung Quốc.

Theo Chen Shujin, chuyên gia phân tích của công ty chứng khoán Huatai (Hồng Kông), Chính phủ Trung Quốc khó tìm được 1 cách hoàn hảo để có thể loại bỏ hoàn toàn những phần tử xấu khi mà hiện có hàng nghìn nền tảng cho vay ngang hàng trực tuyến.

Điều cần làm trước tiên là phải giảm số lượng. Các chuyên gia phân tích tại China International Capital Corp dự đoán trong 3 năm tới số lượng sẽ giảm xuống dưới 200 công ty, tức là bằng khoảng 10% con số hiện nay.

Số liệu chính thức cho thấy các nền tảng cho vay ngang hàng ở Trung Quốc có khoảng 50 triệu người đăng ký và có khoảng 192 tỷ USD nợ xấu với lãi suất trung bình 10,2%. Chủ yếu là khách hàng cá nhân sẵn sàng chi trả mức lãi cao do không thể tiếp cận với các kênh ngân hàng chính thống. Những nền tảng tốt có tỷ lệ vỡ nợ 0% nhưng ở những nền tảng tệ nhất tỷ lệ vỡ nợ có thể lên đến 35%.

Đặt trụ sở ở Thượng Hải, Jinyinmao là một trong những nền tảng mới nhất phải đóng cửa trong tuần này. Thông báo từ Jinyinmao cho biết các nhà đầu tư đã mất niềm tin và ồ ạt rút tiền ra. Một số người đi vay đã mất khả năng trả nợ, ảnh hưởng nghiêm trọng đến hoạt động của công ty và khiến thanh khoản cạn kiệt.

Tháng 12 năm ngoái, Chính phủ Trung Quốc bắt đầu áp dụng quá trình đăng ký rất phức tạp để làm sạch hệ thống cho vay ngang hàng. Có 160 vấn đề bất ổn được chỉ ra như lãi suất quá cao, nguồn vốn huy động được bị sử dụng sai mục đích và các con số về lợi suất bị thổi phồng.