Mắc vấn đề tài khoản vốn

Ban điều hành của IMF trong năm nay sẽ bỏ phiếu để quyết định xem có đưa đồng NDT của Trung Quốc vào giỏ SDR của mình không. Hiện SDR gồm đồng USD, Euro, Yên (Nhật) và Bảng (Anh).

Một phái đoàn công tác của IMF đang làm việc tại Trung Quốc ngày 26/5 cho biết họ đang làm việc chặt chẽ với các cơ quan chức năng Trung Quốc và vấn đề đưa đồng NDT vào SDR chỉ là thời điểm nào chứ không phải là liệu có đưa vào hay không.

SDR thường chỉ được sử dụng trong các gói cứu trợ tài chính và sẽ không mang lại lợi ích trực tiếp gì nhiều cho 1,3 tỷ dân số Trung Quốc. Tuy nhiên trên những tuyến phố ở Bắc Kinh hay trên báo chí, vấn đề này lại được quan tâm theo dõi khá sát.

Như Wang Jiansheng – một lái xe taxi tại Bắc Kinh nêu quan điểm, “số phận” của đồng NDT như thế nào chắc chắn rất quan trọng đối với tương lai của Trung Quốc cũng như của chính mình.

“Quốc tế hóa đồng NDT có nghĩa là khách du lịch nước ngoài đến Bắc Kinh có thể sử dụng nó trong một cách thuận tiện hơn. Và điều này chắc chắn là tốt cho chúng tôi" - Wang Jiansheng cho biết.

Đánh giá đó dường như cũng là một phần trong quan điểm của giới lãnh đạo và các nhà hoạch định chính sách Trung Quốc. Trong tháng 3 vừa qua, Thống đốc NHTW (PBoC) Trung Quốc Chu Tiểu Xuyên đã bỏ kế hoạch có một bài nói chuyện về chính sách tiền tệ tại một diễn đàn ở Bắc Kinh mà qua đó có thể vận động một diễn giả khác là bà Christine Lagarde, Tổng giám đốc IMF về việc đưa NDT vào SDR.

Nhưng ngay sau đó, Thủ tướng Trung Quốc Lý Khắc Cường đã đưa ra các hứa hẹn thúc đẩy cải cách thị trường tài chính để giúp Trung Quốc giành chiến thắng trong việc tham gia vào SDR.

“SDR có là tầm quan trọng như một công cụ để xây dựng những trợ giúp về mặt chính trị cho việc tự do hóa tài khoản vốn và tài chính của Trung Quốc. Do đó có thể hiểu, việc tham gia vào SDR sẽ gắn chặt với các cải cách” - David Loevinger, cựu điều phối viên cấp cao của Bộ Tài chính Mỹ về các vấn đề Trung Quốc và hiện là một nhà phân tích tại Tập đoàn TCW Group nhận định.

Để chấp nhận đồng NDT vào giỏ SDR, IMF phải xét thấy đồng tiền này đã được “tự do sử dụng”. Cho đến nay, NDT là đồng tiền có thể chuyển đổi trong các giao dịch như về thương mại và du lịch. Tuy nhiên về tài khoản vốn – giúp đo lường luồng vốn vào – ra vẫn bị kiểm soát chặt chẽ.

Trong báo cáo Điều IV Điều lệ Quỹ của IMF về Trung Quốc gần đây cho biết: “Các nhà chức trách Trung Quốc đã công khai tuyên bố quan tâm của họ bao gồm vấn đề đồng NDT trong giỏ SDR. Chúng tôi hoan nghênh và chia sẻ mục tiêu này, đồng thời sẽ làm việc chặt chẽ với các cơ quan chức năng của Trung Quốc trong vấn đề này”.

IMF cũng từ bỏ một quan điểm lâu nay cho rằng đồng NDT bị định giá thấp. Còn tờ báo People’s Daily của Trung Quốc số ra ngày 21/5 cũng có bài xã luận trong đó nhận định, việc được đưa vào giỏ SDR sẽ là “một sự tiến bộ lớn” trong quá trình quốc tế hóa đồng NDT.

Nới lỏng kiểm soát

Các quy định kiểm soát tiền tệ đã được nới lỏng và dường như sẽ được nước này tiếp tục nới lỏng hơn trong năm nay sau khi Thống đốc PBoC cho biết vào tháng 3 vừa qua rằng, sẽ tiếp tục thực hiện các bước đi để tăng tính chuyển đổi của đồng NDT trong tài khoản vốn.

Trong các bước đã tiến hành có việc cho phép các nhà đầu tư nước ngoài giao dịch cổ phiếu trên sàn chứng khoán Thượng Hải thông qua một liên kết với sàn giao dịch chứng khoán Hồng Kông và tăng quyền tiếp cận với các cổ phiếu và trái phiếu của Trung Quốc của các quỹ đầu tư nước ngoài.

Một sáng kiến khác cũng vừa được công bố mới đây. Theo đó, các nhà quản lý Trung Quốc và Hồng Kông cho biết, việc mua bán xuyên biên giới của các quỹ có thể bắt đầu từ ngày 1/7 tới với hạn ngạch ban đầu là 300 tỷ NDT (48 tỷ USD) cho mỗi chiều. Bước tiến này đạt được chỉ 6 tháng sau kết nối giữa sàn giao dịch chứng khoán Thượng Hải và Hồng Kông đã đề cập ở trên.

Trung Quốc dường như đang gắng sức để đưa NDT gia nhập giỏ SDR ngay cả khi nền kinh tế đang tăng trưởng chậm lại, luồng vốn ra đang thắt chặt thanh khoản trong nước và các nhà hoạch định chính sách đang tìm cách để giảm nợ của nền kinh tế. Theo cựu cố vấn PBoC Yu Yongding, Trung Quốc cần tính toán cẩn thận về các yếu tố được – mất và không nên đặt chương trình tự do hóa tài chính của mình vào khao khát đưa NDT vào giỏ SDR.

“Với nền tài chính hiện nay, Trung Quốc vẫn còn quá sớm để tự do hóa tài khoản vốn. Nếu tài khoản vốn phải được tự do hóa hoàn toàn mới là một điều kiện đủ để tham gia vào SDR thì Trung Quốc cần và có thể chờ đợi thêm 5 năm nữa” - chuyên gia này khuyến nghị.

Cựu Chủ tịch Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (FED) Ben S. Bernanke trong một bài phát biểu tại Thượng Hải mới đây cũng cảnh báo, việc mở toang tài khoản vốn là “con dao hai lưỡi và cú rơi của đồng nội tệ có thể gây ra những hoảng loạn và một cuộc “di cư” của tiền bạc”. “Khi mở cánh cửa tài khoản vốn, chúng ta cần chắc chắn rằng nền kinh tế đủ mạnh để xử lý với những dòng vốn chảy ra” - ông Bernanke nói.

Trong hơn 5 năm qua, Thống đốc PBoC Chu Tiểu Xuyên là người đã nỗ lực thúc đẩy đồng NDT được thêm vào giỏ SDR. Các chuyên gia đánh giá, đây là động thái hỗ trợ cho các nỗ lực của Trung Quốc nhằm giảm bớt sự thống trị của đồng USD trong thương mại và tài chính toàn cầu. Sự vươn lên không ngừng của kinh tế Trung Quốc trong những năm qua để trở thành nền kinh tế lớn thứ hai trên thế giới dường như đang ủng hộ cho những nỗ lực này.

Thật khó để đánh giá chính xác tầm quan trọng của việc NDT được đưa vào giỏ SDR đối với toàn bộ hệ thống tiền tệ quốc tế. Tuy nhiên theo ước tính của Ngân hàng Standard Chartered, việc đưa NDT vào giỏ SDR có thể kích thích việc mua ròng trái phiếu trong nước của Trung Quốc lên tới 6,2 nghìn tỷ NDT đến cuối năm 2020. Còn công ty quản lý đầu tư AXA cho rằng, khoảng 10% trong tổng số 11,6 nghìn tỷ USD dự trữ toàn cầu sẽ chảy vào các tài sản bằng đồng NDT.

Tuy nhiên, công ty này không cho biết khoảng thời gian của sự chuyển dịch này là bao lâu. Standard Chartered cũng dự báo, khoảng 60% khả năng đồng NDT sẽ được đưa vào giỏ SDR trong năm nay. Deutsche Bank dự báo khả năng này là 40% trong năm nay và 60% trong năm 2016.