Lễ Khai trương thị trường Chứng khoán Phái sinh.

Năm 2017 được đánh giá là năm kinh tế Việt Nam đạt mức tăng trưởng cao (GDP quý III/2017 đạt 7,46% mức cao nhất trong 10 năm qua), các cân đối vĩ mô được giữ vững, lạm phát và thâm hụt ngân sách đều ở mức thấp.

Cùng với sự phát triển của nền kinh tế, thị trường chứng khoán Việt Nam đã có mức tăng trưởng nhanh (chỉ số VN-Index đến thời điểm 20/12/2017 là 953,51 điểm, tăng 43,9% so với cùng kỳ năm 2016, chỉ số HNX-Index đến thời điểm 20/12/2017 là 113,95 điểm, tăng 42,8% so với cùng kỳ năm 2016), thu hút hiệu quả các dòng vốn đầu tư trong và ngoài nước, hỗ trợ thiết thực cho quá trình cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước.

Trung tâm Lưu ký Chứng khoán Việt Nam (VSD) là tổ chức hạ tầng sau giao dịch duy nhất của thị trường chứng khoán Việt Nam. Năm 2017, VSD đã đạt được những kết quả và thành tựu nổi bật, góp phần không nhỏ vào sự phát triển và lớn mạnh của thị trường chứng khoán, trong đó nổi bật là:

Thứ nhất, triển khai thành công hoạt động bù trừ thanh toán giao dịch chứng khoán phái sinh (CKPS) từ  ngày 10/8/2017.

Để triển khai hoạt động bù trừ thanh toán giao dịch CKPS, ngay sau khi Đề án “Xây dựng và phát triển thị trường chứng khoán phái sinh Việt Nam ”được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt theo Quyết định 366/QĐ-TTg ngày 11/3/2014, thực hiện sự chỉ đạo của Bộ Tài chính, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước, VSD đã tập trung nguồn lực và tích cực chuẩn bị các khâu từ tham gia xây dựng các Nghị định, Thông tư về thị trường CKPS; Xây dựng quy chế, quy trình hướng dẫn; Phối hợp với các nhà thầu xây dựng hệ thống; Tập trung đào tạo, tuyên truyền phổ biến kiến thức về thị trường CKPS.

Sau hơn 3 năm tập trung nguồn lực chuẩn bị, VSD đã chính thức triển khai hoạt động bù trừ thanh toán giao dịch CKPS từ ngày 10/8/2017. Đây là sự kiện đánh dấu sự ra đời của thị trường CKPS và là dấu mốc quan trọng cho sự phát triển của thị trường chứng khoán Việt Nam. Thị trường CKPS đi vào hoạt động đã và đang làm tăng tính hiệu quả, thu hút thêm vốn, tăng giá trị giao dịch và thanh khoản của thị trường.

Nguồn: vsd.vn

Kể từ ngày đi vào hoạt động đến nay hoạt động bù trừ thanh toán giao dịch CKPS đã được triển khai an toàn, thông suốt và có sự tăng trưởng vượt bậc thể hiện qua những con số ấn tượng sau: Tính đến ngày 20/12/2017 đã có 16.311 tài khoản của nhà đầu tư được đăng ký trên hệ thống bù trừ, thanh toán CKPS của VSD, tăng 5 lần so với ngày khai trương thị trường CKPS. Số lượng hợp đồng mở có hiệu lực đến thời điểm ngày 20/12/2017 là 8.242 hợp đồng, tăng 41 lần so với ngày khai trương thị trường CKPS.

Giá trị thanh toán giao dịch CKPS trong ngày 20/12/2017 là hơn 18 tỷ đồng, tăng 41,5% so với thời điểm khai trương thị trường CKPS. Tổng giá trị giao dịch từ ngày 10/8 đến 20/12/2017 là hơn 86 ngàn tỷ đồng; hoạt động thế vị, bù trừ thế vị, bù trừ ròng nghĩa vụ thanh toán với tổng giá trị thanh toán là hơn 396 tỷ đồng và không có trường hợp nào phải sử dụng đến Quỹ bù trừ để đảm bảo khả năng thanh toán.

Bên cạnh đó, công tác giám sát thành viên bù trừ, bao gồm giám sát tuân thủ và giám sát rủi ro đã được thực hiện sát sao, hiệu quả. Giám sát rủi ro về tỷ lệ sử dụng tài sản ký quỹ và giới hạn vị thế được thực hiện theo cơ chế thời gian thực, mọi tài khoản vi phạm đều được VSD phát hiện và phối hợp với thành viên bù trừ xử lý kịp thời, không để xảy ra rủi ro mất khả năng thanh toán. Điều này cho thấy hiệu quả trong hoạt động bù trừ, thanh toán chứng khoán phái sinh.

Thứ hai, triển khai thành công thanh toán tiền giao dịch trái phiếu chính phủ (TPCP) qua Ngân hàng Nhà nước (NHNN) từ ngày 01/8/2017.

Sau khi Đề án “Chuyển chức năng thanh toán tiền giao dịch TPCP từ ngân hàng thương mại sang NHNN” được Bộ Tài chính thông qua và phê duyệt theo Quyết định số 562/QĐ-BTC ngày 24/3/2016, dưới sự chỉ đạo của Lãnh đạo Bộ Tài chính, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước, VSD đã tích cực, chủ động chuẩn bị về mọi mặt từ tham gia xây dựng Thông tư số 46/2017/TT-BTC; Ban hành Quy chế, quy trình hướng dẫn; Phối hợp với nhà thầu, thành viên, Ngân hàng Nhà nước xây dựng hệ thống; Đào tạo, tuyên truyền để kịp thời triển khai thành công việc “Chuyển chức năng thanh toán tiền giao dịch TPCP từ ngân hàng thương mại sang NHNN” từ ngày 01/8/2017.

Lễ khai trương chuyển chức năng thanh toán tiền giao dịch trái phiếu Chính phủ qua Ngân hàng Nhà nước.

Việc chuyển thanh toán tiền giao dịch TPCP từ ngân hàng thương mại với phương thức bù trừ đa phương sang NHNN theo phương thức thanh toán trực tiếp theo thời gian thực có ý nghĩa quan trọng và là bước đột phá trong đổi mới hệ thống thanh toán giao dịch TPCP theo thông lệ quốc tế; Thúc đẩy tiến trình hội nhập quốc tế của thị trường, tạo tiền đề phát triển các dịch vụ thanh toán TPCP xuyên biên giới, góp phần đưa thị trường chứng khoán nói chung và thị trường TPCP nói riêng phát triển lên tầm cao mới.

Thứ ba, tích cực phát triển các sản phẩm, dịch vụ gia tăng cho nhà đầu tư trong và ngoài nước, tổ chức phát hành và thành viên thị trường.

Trong năm 2017, để tạo điều kiện cho các nhà đầu tư và các tổ chức phát hành VSD đã tích cực triển khai các sản phẩm, dịch vụ, cụ thể: (i) VSD đã chính thức triển khai hoạt động vay cho vay trái phiếu chính phủ để bán, cho phép bán trái phiếu chính phủ đã thực hiện thanh toán tại ngày giao dịch; (ii) Chính thức triển khai hoạt động đăng ký, lưu ký đối với cổ phiếu trúng đấu giá của doanh nghiệp cổ phần hóa từ ngày 01/3/2017. Bên cạnh đó, VSD cũng đã và đang tập trung nghiên cứu một số dịch vụ sản phẩm mới nhằm đưa vào ứng dụng, đáp ứng yêu cầu ngày càng đa dạng của thị trường như nghiên cứu các dịch vụ liên quan đến chứng chỉ lưu ký toàn cầu và dịch vụ của VSD cho doanh nghiệp Việt Nam niêm yết chứng khoán ở nước ngoài; quản lý chứng khoán thế chấp tại VSD...

Thứ tư, thực hiện an toàn, hiệu quả và thông suốt các dịch vụ sau giao dịch và hỗ trợ giao dịch cho thị trường chứng khoán cơ sở:

- Hoạt động đăng ký: Trong năm 2017 với những giải pháp nâng cao chất lượng, dịch vụ và tháo gỡ khó khăn, vướng mắc cho tổ chức phát hành, thành viên thị trường hoạt động đăng ký, lưu ký, bù trừ thanh toán chứng khoán của VSD đã có những kết quả khả quan. Tính đến ngày 30/11/2017, đã có 1.602 tổ chức phát hành đăng ký chứng khoán tại VSD với tổng số dư chứng khoán đăng ký đạt hơn 114 tỷ chứng khoán, trong đó số lượng chứng khoán đăng ký mới phát sinh trong kỳ là gần 14 tỷ chứng khoán, tăng 10,2% so với số lượng đăng ký mới cùng kỳ năm 2016.

- Hoạt động lưu ký: Cùng với sự phát triển của hoạt động đăng ký, hoạt động lưu ký trong năm 2017 cũng có chuyển biến tích cực, tiếp tục đạt được kết quả khả quan. Số lượng chứng khoán lưu ký phát sinh trong kỳ đạt hơn 14 tỷ chứng khoán, tăng 19,5% so với cùng kỳ năm 2016. Tại ngày 30/11/2017 tổng số dư chứng khoán lưu ký tại VSD đạt gần 64 tỷ chứng khoán (chiếm gần 56% tổng số chứng khoán đăng ký). Số lượng tài khoản nhà đầu do VSD quản lý đến ngày 30/11/2017  là 1,9 triệu tài khoản, tăng 13% so với cùng kỳ năm 2016.

Nguồn: vsd.vn

- Hoạt động thanh toán bù trừ: Năm 2017, cùng với sự phục hồi, tăng trưởng của nền kinh tế, hoạt động của thị trường chứng khoán có nhiều dấu hiệu tích cực, giá trị giao dịch bình quân của thị trường cao và ổn định hơn các năm trước. Tính đến 30/11/2017, tổng giá trị thanh toán tiền giao dịch chứng khoán trên các sàn giao dịch qua VSD đạt gần 3.150.474 tỷ đồng, tăng 60% so với cùng kỳ năm 2016. Điều đáng ghi nhận mặc dù giá trị thanh toán giao dịch tăng, nhưng kỷ luật thanh toán của thị trường đã được nâng lên rõ rệt, ý thức chấp hành quy định về thanh toán của các thành viên được cải thiện, đặc biệt trong năm 2017, không có trường hợp nào thiếu tiền giao dịch dẫn đến phải sử dụng Quỹ Hỗ trợ thanh toán.

- Hoạt động cấp mã số giao dịch cho nhà đầu tư nước ngoài: Sự phục hồi của nền kinh tế và thị trường cùng với những giải pháp hỗ trợ cho nhà đầu tư nước ngoài như đăng ký mã số giao dịch trực tuyến, rút ngắn chu kỳ thanh toán... đã thu hút các nhà đầu tư  đặc biệt là các nhà đầu tư ngoài nước đầu tư nhiều hơn vào chứng khoán Việt Nam.

Trong năm 2017, VSD đã cấp 2.830 mã số giao dịch cho nhà đầu tư nước ngoài, tăng hơn 77% so với cùng kỳ năm 2016. Tính đến ngày 30/11/2017, VSD đã cấp 23.060 mã số giao dịch cho nhà đầu tư nước ngoài, trong đó 19.537 cá nhân và 3.523 tổ chức.

Năm 2018, với chủ trương tiếp tục ổn định kinh tế vĩ mô, chú trọng phát triển doanh nghiệp, đẩy mạnh cổ phần hóa, thoái vốn doanh nghiệp nhà nước của Chính phủ, thị trường chứng khoán Việt Nam tiếp tục được đánh giá là kênh đầu tư hấp dẫn và là kênh huy động vốn hiệu quả của nền kinh tế.

Trong bối cảnh đó, để thực hiện các nhiệm vụ chính trị được giao, đáp ứng yêu cầu phát triển của thị trường cũng như tạo điều kiện cho nhà đầu tư, tổ chức phát hành, thành viên thị trường, VSD sẽ tập trung vào các công tác trọng tâm sau:

(i) Xây dựng và vận hành hệ thống quản lý dịch vụ về đại lý chuyển nhượng, quản trị quỹ cho Quỹ mở và Quỹ Hưu trí bổ sung tự nguyện.

(ii) Sẵn sàng triển khai cung cấp dịch vụ cho các sản phẩm mới theo lộ trình chỉ đạo của UBCKNN đối với chứng quyền có bảo đảm (Covered Warrant).

(iii) Bù trừ thanh toán cho hợp đồng tương lai trái phiếu chính phủ.

(iv) Nghiên cứu nghiệp vụ giao dịch trong ngày và thanh toán chứng khoán chờ về, dịch vụ quản lý chứng khoán thế chấp tại VSD

(v) Triển khai các công việc theo lộ trình phát triển thị trường trái phiếu Việt Nam 2017-2020, tầm nhìn đến năm 2030 theo chỉ đạo của cơ quan quản lý.

Với những thành công tiếp nối thành công của năm 2017, với sự chỉ đạo sát sao, kịp thời của cơ quan quản lý, trong năm 2018 VSD sẽ tiếp tục vững bước, vượt qua những thách thức, hoàn thành các nhiệm vụ đặt ra và góp phần quan trọng vào sự phát triển bền vững của thị trường chứng khoán Việt Nam.