Trong Chiến lược phát triển khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo đến năm 2030 được Thủ tướng Chính phủ ban hành tại Quyết định số 569/QĐ-TTg ngày 11/5/2022, Thủ tướng Chính phủ đã giao Bộ Khoa học và Công nghệ xây dựng chỉ số Hạ tầng chất lượng quốc gia (NQI) trong Hệ thống chỉ tiêu thống kê ngành khoa học và công nghệ.

Hiện nay, theo Báo cáo Chỉ số Hạ tầng Chất lượng toàn cầu 2020, Chương trình Chỉ số Hạ tầng Chất lượng Toàn cầu (GQII) của Việt Nam là 54, hạ tầng công nhận là 36, hạ tầng tiêu chuẩn 64, hạ tầng đo lường là 60. Làm sao để các hạ tầng này phát triển, đó chính là một trong những mục tiêu của Chiến lược phát triển khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo đến năm 2030.

Tổng cục Tiêu chuẩn đo lường chất lượng đang đề xuất trình Thủ tướng Đề án phát triển Hạ tầng chất lượng quốc gia (NQI), trong đó có các cấu phần liên quan đến tiêu chuẩn, đo lường, công nhận.

Theo ông Claudio Dordi – Giám đốc Dự án tạo thuận lợi thương mại do USAID tài trợ (USAID) TPF, những năm gần đây, Chính phủ Việt Nam đã ban hành một số sáng kiến nhằm cải thiện môi trường kinh doanh của Việt Nam và nâng cao năng lực cạnh tranh, ví dụ Nghị quyết số 19/NQ-CP và Nghị quyết số 02/NQ-CP đặc biệt tập trung vào đơn giản hóa thủ tục kiểm tra chuyên ngành. Sau nhiều năm thực hiện, nhiều hàng hóa phải kiểm tra chuyên ngành vẫn ở mức cao (19.1% tổng số hàng hóa nhập khẩu).

Trong khi vấn đề chủ yếu nằm ở thể chế, vẫn còn nhu cầu cấp thiết là đơn giản hóa khung pháp lý điều chỉnh quản lý và kiểm tra chuyên ngành. Chính phủ yêu cầu sửa đổi và bổ sung quy định về kiểm tra chuyên ngành cho hàng hóa xuất, nhập khẩu trong nhiều luật, bao gồm Luật Chất lượng sản phẩm và hàng hóa 2007 và Luật Tiêu chuẩn và Quy chuẩn kỹ thuật 2006 theo hướng áp dụng biện pháp quản lý rủi ro, giám sát việc tuân thủ pháp luật của doanh nghiệp, đẩy mạnh chuyển sang hậu kiểm. Đánh giá 15 năm thi hành Luật Chất lượng sản phẩm, hàng hóa và Luật Tiêu chuẩn và Quy chuẩn kỹ thuật trở thành nhiệm vụ trọng tâm trong công tác cải cách kiểm tra chuyên ngành. Trong đó, NSS và Hạ tầng chất lượng quốc gia (NQI) là hai nội dung chính để đánh giá tình hình thực hiện hai Luật.

Theo kế hoạch hoạt động hàng năm, Dự án USAID TPF đang hỗ trợ Tổng cục Tiêu chuẩn đo lường chất lượng đưa ra thông lệ quốc tế tốt nhất, đánh giá tình hình, khuyến nghị cho các khuôn khổ của Chiến lược tiêu chuẩn hóa quốc gia và Hạ tầng chất lượng quốc gia cho Việt Nam, nhằm thực hiện sửa đổi 2 Luật sắp tới.

Thông qua Dự án, một nhóm chuyên gia quốc tế và trong nước về Chiến lược tiêu chuẩn hóa quốc gia, Hạ tầng chất lượng quốc gia, đang hỗ trợ Tổng cục thực hiện nghiên cứu chuyên sâu về thực trạng tiêu chuẩn hóa quốc gia, hạ tầng chất lượng quốc gia tại Việt Nam và những khuyến nghị dựa trên thông lệ quốc tế tốt nhất, những kinh nghiệm nước ngoài về tiêu chuẩn hóa quốc gia, Hạ tầng chất lượng quốc gia.