Trình bày báo cáo thẩm tra, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính Ngân sách Vũ Thị Lưu Mai cho biết, theo báo cáo gửi đến phiên họp, Chính phủ đề nghị cho phép TP. Hồ Chí Minh tiếp tục thực hiện cơ chế, chính sách đặc thù thêm 1 năm đến hết ngày 31/12/2023. Thường trực Ủy ban Tài chính, Ngân sách bàn bạc và thống nhất với báo cáo của Chính phủ và đánh giá cao những nỗ lực của Thành ủy, Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân cùng nhân dân và toàn thể hệ thống chính quyền TP. Hồ Chí Minh trong thực hiện Nghị quyết số 54/2017/QH14.

Qua đối chiếu với kết quả thực hiện 04 nhóm chính sách được thí điểm với 5 năm triển khai, trong đó có 2 năm chịu tác động của đại dịch COVID-19 gây ảnh hưởng lớn đến việc thực hiện, song TP. Hồ Chí Minh đã thể hiện quyết tâm thực hiện với kế hoạch triển khai kịp thời; kết quả tăng trưởng, phát triển kinh tế - xã hội của Thành phố.

Qua kết quả thực hiện Nghị quyết về chính sách đặc thù trong quản lý đất đai đã góp phần đẩy nhanh tiến độ triển khai các dự án, đảm bảo việc thực hiện kế hoạch sử dụng đất hàng năm đã được phê duyệt có hiệu quả, tạo nguồn lực phát triển kinh tế - xã hội; các quy định về quản lý đầu tư; về quản lý tài chính, ngân sách nhà nước đã góp phần tạo cơ chế chủ động, linh hoạt, bổ sung thêm nguồn lực trong thực hiện các kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội của TP. Hồ Chí Minh.

Do vậy, Thường trực Ủy ban Tài chính và Ngân sách đồng ý với đề nghị của Chính phủ về việc cho phép tiếp tục thực hiện Nghị quyết đến hết ngày 31/12/2023; đồng thời, đề nghị Chính phủ chỉ đạo việc đánh giá, tổng kết toàn diện, đầy đủ kết quả thí điểm và việc: “Hoàn thiện hệ thống pháp luật về các cơ chế, chính sách đã thực hiện thí điểm và báo cáo Quốc hội” theo đúng quy định tại Nghị quyết. Như vậy, chỉ có thêm 1 năm để thực hiện, đây là khoảng thời gian không dài, khó có thể mang lại những thay đổi căn bản trong kết quả thực hiện.

Đối với việc thực hiện Nghị quyết số 115/2020/QH14 về cơ chế, chính sách tài chính, ngân sách đặc thù của TP. Hà Nội, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính và Ngân sách của Quốc hội Vũ Thị Lưu Mai cho biết, Thường trực Ủy ban Tài chính và Ngân sách cơ bản thống nhất với Báo cáo của Chính phủ và đánh giá cao tinh thần quyết tâm, khẩn trương, những cố gắng và kết quả đạt được của Thành ủy, Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân và cả người dân TP. Hà Nội trong thực hiện Nghị quyết.

Là thủ đô của cả nước, qua gần 03 năm thực hiện cơ chế đặc thù, TP. Hà Nội đã hoàn thiện một bước khuôn khổ pháp lý về cơ chế quản lý tài chính, ngân sách phù hợp với yêu cầu phát triển, trình độ quản lý; huy động và chủ động sử dụng hiệu quả nguồn lực phát triển hạ tầng kinh tế- xã hội; tăng cường quan hệ hợp tác giữa TP. Hà Nội với các tỉnh, thành trong cả nước; chia sẻ khó khăn, tăng cường gắn kết nguồn lực giữa các quận, huyện, thị xã trên địa bàn.

Bên cạnh đó, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính và Ngân sách của Quốc hội Vũ Thị Lưu Mai cũng chỉ ra, trong bối cảnh chịu ảnh hưởng nặng nề bởi đại dịch COVID-19, tiến độ thực hiện một số quy định trong Nghị quyết còn chậm, trong đó có chính sách về phí thuộc thẩm quyền, đến nay, UBND Thành phố mới báo cáo HĐND thông qua 01 trong 06 đề án phí; việc sắp xếp lại các cơ sở nhà đất còn khó khăn; công tác cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước chậm, làm hạn chế việc bổ sung nguồn lực cho Thành phố…

Cho ý kiến vào nội dung này, Chủ tịch Quốc hội đồng tình với việc trình Quốc hội cho phép kéo dài thực hiện Nghị quyết số 54/2017/QH14 và đã kéo dài phải có thời hạn, ít nhất khoảng một năm. Trong thời gian đó các cơ quan có quỹ thời gian và có điều kiện để nghiên cứu, đánh giá, tổng kết thấu đáo hơn để đề xuất, một số chính sách có thể thể chế hoa bằng luật pháp chung, một số chính sách mới phải thí điểm thêm. Tương tự, Hà Nội nghiên cứu kinh nghiệm của TP. Hồ Chí Minh để tổng kết, đánh giá sớm hơn.

Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ đánh giá cao và ghi nhận TP. Hà Nội và TP.Hồ Chí Minh đã chủ động có sơ kết, tổng kết việc thực hiện các nghị quyết của Quốc hội. Cơ bản tán thành với báo cáo thẩm tra, Chủ tịch Quốc hội ghi nhận dù tài liệu có sự chậm trễ nhưng Ủy ban Tài chính – Ngân sách của Quốc hội đã rất nhanh chóng, tập trung tiến hành thẩm tra kĩ lưỡng. Chủ tịch Quốc hội khẳng định nghị quyết là cần thiết, quá trình thực hiện đã cho thấy tính đúng đắn hỗ trợ thiết thực trong phát triển kinh tế xã hội cho 2 trung tâm lớn của đất nước.

Chủ tịch Quốc hội làm rõ, trong quá trình thí điểm một số cơ chế chính sách được nghiên cứu để phổ cập hơn trước khi nghiên cứu xây dựng chính sách chung đại trà, như chính sách sử dụng ngân sách quận huyện có điều kiện hỗ trợ quận, huyện khó khăn hơn trong đầu tư xây dựng kết cấu hạ tầng, xây dựng nông thôn mới, hỗ trợ an sinh xã hội. Thực tiễn áp dụng hiệu quả, chính sách này được tiếp tục cho thí điểm đối với Khánh Hòa. Thí điểm nếu tốt sẽ được nhân rộng. Đây là hướng đi đúng đắn, Chủ tịch Quốc hội nêu rõ.

Bên cạnh một số chính sách đi vào cuộc sống khá nhanh, bên cạnh đó, do nhiều nguyên nhân khách quan chủ quan, tác động của đại dịch ảnh hưởng đến việc thực hiện một số chính sách chưa thực sự đồng đều, hiệu quả chưa cao, tác động còn hạn chế. Trong đó, Chủ tịch Quốc hội cho rằng, nếu như Hà Nội quản lý tốt chi phí thu phí dừng, đỗ ô tô thì nguồn lực không phải là ít nhưng nay lại chuyển sang cơ chế khoán thu phí sử dụng hè phố, vướng mắc sử dụng công nghệ thông tin trong việc thu phí dừng, đỗ ô tô...

Kết luận phiên thảo luận, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải lưu ý Chính phủ cần phân tích đánh giá thêm kết quả thực hiện Nghị quyết, hiệu quả mang lại về kinh tế, xã hội, đời sống cán bộ, công nhân viên chức, người dân, việc đáp ứng mục tiêu, yêu cầu của Quốc hội khi trình Quốc hội ban hành Nghị quyết. Trong đó, đánh giá kỹ hơn các cơ chế chính sách thí điểm, phân tích tác động cụ thể của từng chính sách, đánh giá kỹ hơn khâu tổ chức thực hiện, chỉ rõ nguyên nhân một số chính sách, cơ chế chưa thực hiện hiệu quả.

Ủy ban Thường vụ Quốc hội thống nhất trình Quốc hội xem xét, quyết định cho phép TP. Hồ Chí Minh tiếp tục thực hiện cơ chế, chính sách đặc thù đến hết 31/12/2023, đưa nội dung này vào Nghị quyết chung của Kỳ họp thứ 4, Quốc hội khóa XV tới đây.