Thể hiện được vai trò điều tiết thu nhập

Gửi kiến nghị tới Bộ Tài chính thông qua Ban Dân nguyện, cử tri tỉnh Bạc Liêu đề nghị xem xét, sửa đổi, bổ sung lại Luật Thuế giá trị gia tăng sửa đổi về việc người tiêu dùng phải chịu 10% thuế giá trị gia tăng do người dân đã trả phí tiêu dùng thì việc phải chịu thêm 10% thuế giá trị gia tăng như vậy là không phù hợp.

Phản hồi kiến nghị của cử tri, Bộ Tài chính cho biết, thuế giá trị gia tăng là sắc thuế gián thu tính trên giá trị tăng thêm của hàng hóa, dịch vụ phát sinh trong quá trình từ sản xuất, lưu thông đến tiêu dùng. Thuế giá trị gia tăng được cấu thành trong giá cả hàng hóa, dịch vụ và do người tiêu dùng chịu khi mua hàng hóa, sử dụng dịch vụ.

Qua tổng kết, đánh giá tình hình thực hiện Luật Thuế giá trị gia tăng cho thấy, thuế giá trị gia tăng trong thời gian qua đã thể hiện được vai trò điều tiết thu nhập để đảm bảo công bằng xã hội, góp phần điều tiết vĩ mô nền kinh tế thông qua điều tiết tiêu dùng và tiết kiệm, tháo gỡ khó khăn và thúc đẩy sản xuất kinh doanh phát triển, chú trọng khuyến khích phát triển nông nghiệp, giảm chi phí đối với hàng hóa, dịch vụ thiết yếu, đảm bảo an ninh xã hội và định hướng sản xuất và tiêu dùng.

Trong hệ thống chính sách thuế hiện nay, thuế giá trị gia tăng là nguồn thu quan trọng, ổn định, bảo đảm tỷ lệ động viên hợp lý cho ngân sách nhà nước nhằm đáp ứng nguồn tài chính cho sự nghiệp phát triển kinh tế xã hội. Theo thống kê, số thu về thuế giá trị gia tăng chiếm tỷ lệ cao trong tổng số thu về thuế, cụ thể: năm 2022 khoảng 24,5%, năm 2023 khoảng 23%.

Qua tham khảo kinh nghiệm quốc tế cho thấy, các nước phát triển và các nước đang phát triển đều thực hiện cơ cấu lại thu ngân sách nhà nước theo hướng tăng cường vai trò của thuế giá trị gia tăng, coi thuế giá trị gia tăng là nguồn thu chủ yếu cho ngân sách nhà nước. Số lượng quốc gia áp dụng thuế giá trị gia tăng/thuế hàng hóa và dịch vụ ngày càng tăng, từ khoảng 140 nước năm 2004 lên 160 nước năm 2014, 166 nước năm 2016, 195 nước năm 2020. Cùng với việc tăng số lượng các nước sử dụng thuế giá trị gia tăng để điều tiết tiêu dùng cũng như tăng số thu ngân sách thì xu thế tăng thuế suất giá trị gia tăng diễn ra phổ biến.

Bộ Tài chính cho biết, khi thảo luận về dự án Luật Thuế giá trị gia tăng sửa đổi, có một số đại biểu đề nghị Chính phủ nghiên cứu lộ trình tăng thuế suất thuế giá trị gia tăng. Tuy nhiên, Chính phủ sẽ tiếp tục nghiên cứu thời điểm thích hợp thực hiện mục tiêu này để trình Quốc hội xem xét quyết định trong giai đoạn thực hiện tiếp theo của Chiến lược cải cách hệ thống thuế.

Sắp trình Quốc hội cho ý kiến

Theo chương trình sửa đổi các luật thuế trong năm 2024, dự án Luật Thuế giá trị gia tăng sửa đổi sẽ được trình Quốc hội cho ý kiến tại kỳ họp thứ 7 (diễn ra vào tháng 5/2024) và thông qua tại kỳ họp thứ 8 (diễn ra vào tháng 10/2024).

Dự thảo Luật Thuế giá trị gia tăng (sửa đổi) gồm 4 Chương, 18 Điều. Sửa đổi Luật Thuế giá trị gia tăng để khắc phục những bất cập, hạn chế của luật hiện hành, thể chế hóa chủ trương của Đảng về việc sửa đổi, bổ sung các luật về thuế, phí theo nguyên tắc thị trường, phù hợp với thông lệ quốc tế, gắn với cơ cấu lại nguồn thu, mở rộng cơ sở thuế, nâng cao hiệu quả công tác quản lý thuế và áp dụng mức thuế suất hợp lý.

Ngày 18/12/2023, Ủy ban Thường vụ Quốc hội thông qua Nghị quyết số 41 năm 2023 về điều chỉnh Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2024. Theo đó, Luật Thuế giá trị gia tăng (sửa đổi) đã được bổ sung vào Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2024, trình Quốc hội cho ý kiến tại kỳ họp thứ 7 (tháng 5/2024) và thông qua tại kỳ họp thứ 8 (tháng 10/2024).

Ngày 19/9/2024, Tổng Thư ký Quốc hội có công văn số 4261 gửi các Đoàn đại biểu Quốc hội, Hội đồng Dân tộc và các Ủy ban của Quốc hội xin ý kiến về dự án Luật Thuế giá trị gia tăng (sửa đổi) có kèm theo Báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật. Trong đó, một số nội dung xin ý kiến đoàn đại biểu như sau:

Về chính sách thuế giá trị gia tăng đối với mặt hàng phân bón: Dự thảo đề xuất chuyển phân bón từ đối tượng không chịu thuế giá trị gia tăng sang đối tượng áp dụng thuế suất 5% với mục tiêu vừa thúc đẩy ngành sản xuất phân bón trong nước cạnh tranh được với phân bón nhập khẩu vừa thực hiện mục tiêu thu hẹp đối tượng không chịu thuế giá trị gia tăng.

Về các hành vi bị cấm trong khấu trừ, hoàn thuế (Điều 13 dự thảo Luật): Pháp luật về quản lý thuế, pháp luật về hóa đơn đã có quy định về hành vi bị cấm trong lĩnh vực hóa đơn, chứng từ và quản lý thuế. Tuy nhiên, dự thảo Luật Thuế giá trị gia tăng (sửa đổi) vẫn cần có điều khoản quy định cụ thể về các hành vi bị cấm trong khấu trừ, hoàn thuế nhằm tăng cường cơ sở pháp lý trong việc thực hiện nghĩa vụ thuế giá trị gia tăng, quản lý thu thuế giá trị gia tăng và góp phần hạn chế gian lận trong khấu trừ, hoàn thuế, đảm bảo tính nghiêm minh của pháp luật.

Về trình tự, thủ tục hoàn thuế, trách nhiệm của người nộp thuế, trách nhiệm công chức thuế trong giải quyết hồ sơ hoàn thuế: Bổ sung quy định trách nhiệm của người nộp thuế, trách nhiệm công chức thuế trong giải quyết hồ sơ hoàn thuế để minh bạch hơn

Đối với thuế giá trị gia tăng thì hồ sơ hoàn thuế thường phức tạp, khối lượng hồ sơ, chứng từ lớn, liên quan đến nhiều pháp luật chuyên ngành, do nhiều cơ quan nhà nước chuyên ngành có thẩm quyền cấp. Do đó, để rõ ràng, dễ hiểu trong quá trình thực hiện cho người nộp thuế, công chức thuế đề nghị bổ sung quy định về trình tự, thủ tục hoàn thuế giá trị gia tăng trong đó quy định cụ thể về trách nhiệm của người nộp thuế và công chức thuế.

Ngoài ra, còn một số nội dung khác liên quan đến đánh giá tác động của việc thu hẹp nhóm đối tượng áp dụng thuế suất 5%, các trường hợp không phải nộp thuế giá trị gia tăng đầu ra nhưng được khấu trừ thuế giá trị gia tăngđầu vào, các doanh nghiệp chế xuất được áp dụng cơ chế thuế suất 0%, các quy định về thương mại điện tử, nền tảng số… cũng sẽ được đề xuất thảo luận tại kỳ họp thứ 8 sắp tới của Quốc hội khóa XV.