Trong thập kỷ qua, các tờ báo chứng kiến nguồn lực bị thu hẹp đáng kể khi những công ty như Google, Facebook hút hết doanh thu quảng cáo. Ở nhiều quốc gia, những đơn vị truyền thông, báo chí liên tiếp đưa ra yêu sách buộc Google, Facebook “trả lại sự công bằng”. Mới đây, hơn 200 tờ báo ở Mỹ đồng loạt đâm đơn kiện 2 công ty Internet để đòi lại “những gì đáng được nhận”.

Nhóm báo chí ở Mỹ cáo buộc các gã khổng lồ công nghệ thao túng thị trường quảng cáo, tạo ra sự bất công và gây thiệt hại trực tiếp cho các sản phẩm tin tức. Vụ kiện có sự tham gia của nhiều luật sư và khoảng 30 công ty luật đại diện cho hơn 200 tờ báo.

Vụ kiện Google, Facebook được hợp nhất ở bang New York. Các tuyên bố bào chữa, phán quyết của vụ việc đều có chung hiệu lực trong phiên tòa này.

Những cáo buộc Google và Facebook vẫn tập trung vào sự độc quyền thị trường quảng cáo số thông qua hoạt động bất hợp pháp. Phía nguyên đơn mong muốn tập đoàn công nghệ bù đắp thiệt hại trong quá khứ, chi phí cơ hội cho ngành báo chí. Nếu giành chiến thắng, các tờ báo có thể được hưởng khoản tiền đáng kể nhờ mức đền bù gấp 3 lần mức thiệt hại hiện hữu.

Doug Reynolds, đối tác quản lý của HD Media, một trong những đơn vị khởi kiện cho biết: “Những tập đoàn công nghệ này mạnh hơn Standard Oil trong thời kỳ hoàng kim. Vì vậy không ai muốn trở thành người đầu tiên đi kiện họ. Tuy vậy, chúng tôi cảm thấy môi trường chính trị và luật pháp đang có lợi. Vì thế, chúng tôi sẵn sàng tiếp tục vụ việc”.

Sự bất bình của các tờ báo với những công ty Internet vốn tồn tại từ lâu. Nghiên cứu của Pew Research từ năm ngoái cho thấy, doanh thu từ quảng cáo của ngành báo chí giảm tới 62% trong thập kỷ qua, từ 37,8 tỷ USD năm 2008 xuống còn 14,3 tỷ USD vào năm 2018.

Việc làm ở các tòa soạn giảm một nửa và quy mô phát hành báo cũng đi xuống theo với số lượng phát hành trong tuần giảm từ tổng hơn 50 triệu đơn vị trong năm 2007 xuống còn khoảng 28 triệu vào năm 2018.

Trong khi đó, các công ty như Google lại kiếm được nhiều tiền, phần lớn là thông qua quảng cáo. Riêng trong năm 2020, Alphabet, công ty mẹ của Google mang về 183 tỷ USD với hơn 80% đến từ hoạt động kinh doanh quảng cáo.

Google khẳng định không nhận thấy mối tương quan giữa thành công của công ty và tình trạng suy giảm doanh thu quảng cáo của nhiều tờ báo ở Mỹ. Người phát ngôn của Google nói: “Những tuyên bố này là sai. Không gian quảng cáo trực tuyến rộng lớn và cạnh tranh, chi phí quảng cáo của chúng tôi thấp hơn mức trung bình trong ngành nhờ áp dụng công nghệ. Thậm chí, các nhà xuất bản giữ phần lớn doanh thu kiếm được khi sử dụng sản phẩm của Google. Chúng tôi là một trong những đối tác hỗ trợ tài chính hàng đầu cho ngành báo chí và chi hàng tỷ USD để tăng cường chất lượng tin tức trong thời đại kỹ thuật số”.

Hiện tại, Google duy trì các học bổng báo chí và sáng kiến khác liên quan đến tin tức.