Báo cáo của Bộ Tài chính cho thấy, tính đến 31/7/2019, tổng số tiền thuế nợ là 83.158 tỷ đồng, giảm 5,7% với cùng kỳ năm 2018, tăng 8,9% so với thời điểm 31/12/2018.

Trong đó, tiền thuế nợ có khả năng thu là 27.470 tỷ đồng, chỉ chiếm 33% tổng số tiền thuế nợ. Số nợ đọng này đã giảm 23,4% so với cùng kỳ năm 2018. Tiền phạt và tiền chậm nộp phát sinh của nhóm nợ có khả năng thu là 16.678 tỷ đồng, chiếm 20,1% tổng số tiền thuế nợ, giảm 3,3% so với cùng kỳ năm 2018, tăng 9% so với thời điểm 31/12/2018. Tiền thuế nợ không còn khả năng thu là 39.010 tỷ đồng, chiếm 46,9% tổng số tiền thuế nợ và tăng 11,4% so với cùng kỳ năm 2018, tăng 3,8% so với thời điểm 31/12/2018.

Qua cơ cấu nợ thuế nêu trên, số tiền thuế nợ đọng vẫn còn lớn nguyên nhân chủ yếu là do các khoản nợ không còn khả năng thu hồi của người nộp thuế đã chết, mất tích, mất năng lực hành vi dân sự, liên quan đến trách nhiệm hình sự, chấm dứt hoạt động, tự giải thể, phá sản, bỏ đi khỏi địa chỉ đăng ký kinh doanh và tiền phạt, tiền chậm nộp phát sinh của nhóm đối tượng này (chiếm 46,9%). Luật Quản lý thuế quy định tính tiền chậm nộp 0,03%/ngày trên số tiền thuế chậm nộp, quy định này là chế tài xử lý cần thiết. Tuy nhiên, do người nộp thuế đã chết, mất tích, đã giải thể, phá sản, không còn hoạt động sản xuất kinh doanh, không còn khả năng nộp thuế nên số tiền phạt, tiền chậm nộp ngày càng tăng lên, song thực tế các khoản nợ này không còn khả năng thu hồi.

Ngoài ra, còn một số người nộp thuế ý thức chấp hành pháp luật chưa tốt, chây ỳ nợ thuế và phát sinh tiền phạt, tiền chậm nộp của nhóm nợ có khả năng thu (chiếm 20,1%). Các đối tượng này mặc dù cơ quan thuế đã phối hợp với chính quyền địa phương thực hiện các biện pháp đôn đốc, cưỡng chế thu nợ nhưng vẫn không thu hồi được nợ thuế.

Tại Kỳ họp thứ 7 Quốc hội khoá XIV, cử tri tỉnh Bình Dương đã phản ánh tình trạng các doanh nghiệp nợ đọng thuế ngày càng tăng và mang tính phức tạp, có nhiều trường hợp số tiền nợ lên đến hàng trăm tỷ đồng, có doanh nghiệp nợ chây ì, không thể thu hồi.

Trước thực trạng này, cử tri tỉnh Bình Dương nói riêng và cả nước nói chung đề nghị ngành Thuế cần phối hợp với các bộ, ngành liên quan xử lý dứt điểm các trường hợp này, đặc biệt không cho phép doanh nghiệp hoãn hoặc xóa nợ thuế nhiều sẽ tạo tiền lệ cho các doanh nghiệp có xu hướng nợ thuế để xin được xóa nợ.

Trả lời cử tri về vấn đề này, tại Công văn số 9768/BTC-TCT gửi cử tri tỉnh Bình Dương, Bộ Tài chính cho biết, trong thời gian qua, Bộ đã chỉ đạo cơ quan thuế các cấp triển khai nhiều biện pháp để đôn đốc thu hồi nợ đọng thuế, ngày 15/10/2018, Bộ Tài chính đã ban hành Chỉ thị số 04/CT-BTC về việc tăng cường công tác quản lý nợ và cưỡng chế thu hồi nợ thuế để giảm nợ đọng ngành Thuế quản lý.

Trong đó, Bộ Tài chính yêu cầu cơ quan thuế các cấp xây dựng phương án xử lý nợ thuế, thu hồi nợ đọng thuế trên địa bàn quản lý; báo cáo cấp ủy, chính quyền địa phương để chỉ đạo, thành lập ban chỉ đạo chống thất thu, thu hồi nợ đọng, xin ý kiến chỉ đạo về biện pháp đôn đốc thu nợ cụ thể đối với từng doanh nghiệp, trên cơ sở đó, cơ quan thuế phối hợp chặt chẽ với các sở, ban ngành trên địa bàn để xử lý, thu hồi nợ đọng thuế.

Đồng thời, cơ quan thuế các cấp đã triển khai các biện pháp xử lý thu hồi nợ thuế như: Nâng cao trách nhiệm của người đứng đầu và từng cán bộ công chức trong việc thu hồi nợ thuế và giảm nợ đọng thuế của cơ quan quản lý thuế; Phân công, giao chỉ tiêu thu nợ thuế cho từng đồng chí lãnh đạo Cục Thuế, Trưởng phòng, Chi cục trưởng và từng cán bộ tham gia công tác quản lý nợ thuế, gắn việc giao chỉ tiêu xử lý nợ thuế theo từng người nộp thuế; Theo dõi sát tình hình kê khai của người nộp thuế để đôn đốc thu nộp kịp thời vào ngân sách nhà nước; tổ chức rà soát, phân loại nợ phản ánh đúng bản chất của khoản tiền thuế nợ, phân tích nguyên nhân nợ của từng người nộp thuế để áp dụng biện pháp thu nợ phù hợp; Tăng cường thực hiện áp dụng các biện pháp cưỡng chế thu hồi nợ thuế (trích tiền từ tài khoản, phong tỏa tài khoản, thông báo hóa đơn không còn giá trị sử dụng, thu hồi giấy phép kinh doanh); Công khai thông tin người nợ thuế dây dưa, chây ỳ lên các phương tiện thông tin đại chúng...

Bộ Tài chính cũng cho biết, đối với các trường hợp người nộp thuế nợ thuế chây ỳ, bỏ trốn, tẩu tán tài sản, không nộp tiền thuế, cố tình chiếm đoạt tiền thuế của Nhà nước, Bộ sẽ chỉ đạo cơ quan thuế phối hợp chặt chẽ với cơ quan công an, chuyển hồ sơ cho cơ quan công an điều tra làm rõ các dấu hiệu vi phạm pháp luật về thuế, xử lý nghiêm các doanh nghiệp bỏ trốn, cố tình nợ thuế, chiếm đoạt tiền thuế phải nộp vào ngân sách nhà nước.