Cần thiết xử lý tiền thuế nợ không còn khả năng thu hồi

Tại hội thảo “Dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về xử lý tiền thuế nợ đối với người nộp thuế không còn khả năng nộp NSNN” do Ủy ban Tài chính NSNN của Quốc hội phối hợp với Bộ Tài chính tổ chức ngày 23/8/2019, Bộ trưởng Bộ Tài chính Đinh Tiến Dũng cho biết, Luật Quản lý thuế số 38/2019/QH14 vừa được Quốc hội thông qua có hiệu lực thi hành từ 1/7/2020, trong đó quy định khoanh nợ, xóa nợ tiền thuế, tiền phạt, tiền chậm nộp.

Các quy định này được áp dụng cho đối tượng nợ thuế phát sinh từ ngày 1/7/2020 trở đi. Tuy nhiên, vẫn chưa có quy định để xử lý nợ đọng thuế không có khả năng thu hồi được trong thời gian trước 1/7/2020.

Hàng năm, có nhiều doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân chết, mất tích, mất năng lực hành vi dân sự, mất khả năng thanh toán, phá sản, giải thể, chấm dứt hoạt động sản xuất kinh doanh... nhưng chưa được xử lý tiền nợ thuế.

Hiện nay, tổng số nợ đọng thuế vẫn còn ở mức cao. Tính đến ngày 31/12/2018, nợ đọng thuế lên tới 81.618 tỷ đồng, tăng 4% so với cùng kỳ, trong đó nợ không khả năng thu hồi là 41.387 tỷ đồng, chiếm 50,7% tổng số tiền nợ thuế. 

Thực hiện chỉ đạo của Ủy ban Thường vụ Quốc hội tại phiên họp tháng 3/2019, Chính phủ đã chỉ đạo Bộ Tài chính rà soát, hoàn chỉnh dự thảo Nghị quyết để trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến và bổ sung vào Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2019, trình Quốc hội quyết định tại Kỳ họp cuối năm nay theo trình tự thủ tục rút gọn.

Việc trình Quốc hội ban hành nghị quyết về xử lý tiền thuế nợ đối với người nộp thuế không còn khả năng nộp NSNN nhằm thể chế hóa kịp thời chủ trương, quan điểm của Quốc hội và Chính phủ đối với pháp luật quản lý thuế nói chung và pháp luật về quản lý nợ thuế nói riêng.

Nghị định sẽ xử lý và khắc phục triệt để số nợ đọng không còn khả năng nộp NSNN đã tồn tại qua nhiều năm, không để dây dưa kéo dài. Đồng thời, tháo gỡ khó khăn cho những người nộp thuế có phát sinh tiền phạt chậm nộp, tiền chậm nộp do gặp thiên tai, thảm họa, dịch bệnh, hoả hoạn, tai nạn bất ngờ hoặc trường hợp bất khả kháng khác.

Quy định chặt chẽ, tránh thất thoát NSNN

Dự thảo Nghị quyết gồm 8 điều, quy định về xử lý tiền thuế nợ đối với người nộp thuế không còn khả năng nộp NSNN, bao gồm tiền thuế, tiền phạt chậm nộp, tiền chậm nộp, tiền phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực thuế, hải quan phát sinh trước ngày Luật Quản lý thuế 2019 có hiệu lực thi hành (ngày 1/7/2020).

Trong đó, dự thảo Nghị quyết đề xuất khoanh nợ và chỉ xóa tiền phạt chậm nộp, tiền nộp thuế đối với 7 nhóm đối tượng (người nộp thuế đã chết, mất tích, mất năng lực hành vi dân sự, đã tự phá sản, giải thể, chấm dứt kinh doanh, không hoạt động tại địa chỉ đã đăng ký kinh doanh, đã bị thu hồi giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh, gặp khó khăn bất khả kháng…). Theo Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Thuế Nguyễn Thế Mạnh, tổng số nợ đọng của các nhóm đối tượng này là hơn 29,2 nghìn tỷ đồng, trong đó nợ tiền thuế là 17.397 tỷ đồng, nợ tiền phạt chậm nộp, tiền chậm nộp 11.896 tỷ đồng.

Để hạn chế tiêu cực trong quá trình thực hiện, tránh thất thoát NSNN, dự thảo Nghị quyết đã quy định rõ về nguyên tắc xóa nợ, thẩm quyền xóa nợ thuế, quy định về điều kiện xử lý nợ đồng thời quy định trách nhiệm của các cơ quan liên quan trong thực thi công vụ.

Thực chất, việc xóa nợ theo dự thảo Nghị quyết không phải là mất tiền của NSNN mà là xóa nghĩa vụ của người nộp thuế, là khoản tiền trên danh nghĩa. Đại biểu Trần Quang Chiểu khẳng định, Nghị quyết chỉ xóa nợ đối với tiền chậm nộp, chậm phạt chứ không xóa nợ gốc và hoàn toàn phù hợp với hệ thống pháp luật hiện hành vì Luật Quản lý thuế sửa đổi không điều chỉnh các khoản nợ trước 1/7/2020. Xóa nghĩa vụ nộp thuế đối với người nộp thuế chứ không xóa tiền nộp trong NSNN, không gây thiệt hại cho NSNN, “khác với tiền nợ xấu, nợ khó đòi của ngân hàng vì tiền ngân hàng là đem tiền thật ra, mất tiền thật”, ông Chiểu nhấn mạnh.

Đồng quan điểm với đại biểu Chiểu, đại biểu Hoàng Quang Hàm đề xuất, trong dự thảo Nghị quyết cần nhấn mạnh thêm về trách nhiệm tuyên truyền vì hiện nay vẫn có luồng suy nghĩ cho rằng xóa nợ là mất NSNN, cũng từ đó để tuyên truyền rõ sự cần thiết phải có Nghị quyết riêng về xóa nợ này.

Thảo luận tại hội thảo, các đại biểu đều tán thành sự cần thiết phải ban hành Nghị quyết của Quốc hội để xử lý triệt để số nợ đọng thuế không còn khả năng nộp NSNN đã tồn tại qua nhiều năm, không để dây dưa kéo dài. Nếu được thông qua, Nghị quyết dự kiến sẽ có hiệu lực thi hành từ ngày 1/1/2020.