Tỷ lệ giải ngân nguồn vốn nước ngoài còn thấp

Phát biểu tại hội nghị, Cục trưởng Cục Quản lý nợ và Tài chính đối ngoại Trương Hùng Long cho biết, Bộ Tài chính luôn coi công tác giải ngân vốn đầu tư công trong và ngoài nước là nhiệm vụ trọng tâm, góp phần thực hiện thành công các nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội trong tình hình mới. 6 tháng đầu năm 2023, công tác giải ngân vốn đầu tư công, trong đó có vốn đầu tư công nguồn vốn nước ngoài được Chính phủ hết sức quan tâm và đặt mục tiêu cố gắng phấn đấu giải ngân được 95%.

Đánh giá kết quả giải ngân nửa đầu năm, ông Trương Hùng Long cho biết, kết quả giải ngân vốn đầu tư nguồn vốn nước ngoài nửa đầu năm 2023 có sự tiến bộ hơn so với năm 2021 và 2022, tiến độ hoàn thành khoảng 27,2% kế hoạch. Tuy nhiên, đại diện lãnh đạo Cục Quản lý nợ và tài chính đối ngoại cũng cho biết: “Khối lượng hoàn thành chưa cao, do đó, để đạt được mục tiêu giải ngân vốn đầu tư công đề ra thì nhiệm vụ từ nay đến cuối năm còn rất lớn, cần sự quyết tâm, quyết liệt với những giải pháp khả thi, sát thực tế.”

Tổng dự toán vốn nước ngoài được giao từ nguồn ngân sách trung ương năm 2023 cho các bộ, ngành là 11.858,314 tỷ đồng. Đáng chú ý, ước 6 tháng đầu năm 2023, tỷ lệ giải ngân đầu tư công nguồn vốn nước ngoài của các Bộ, ngành đạt 27,2%, tương đương 3.225 tỷ đồng.

Về tỷ lệ giải ngân, theo Cục Quản lý nợ và Tài chính đối ngoại, có 5/11 Bộ, ngành là Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Bộ Giao thông vận tải, Bộ Tài nguyên và Môi trường, Bộ Giáo dục và đào tạo và Viện Hàn lâm Khoa học và công nghệ Việt Nam có giải ngân. Trong đó, số giải ngân tập trung chủ yếu ở 3 đơn vị là Viện Hàn lâm Khoa học và công nghệ Việt Nam (47,42%), Bộ Giao thông vận tải (30,97%)  Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (30,56%).

Bên cạnh đó, kế hoạch vốn nước ngoài năm 2022 của các Bộ, ngành được kéo dài sang năm 2023 là 1.042,589 tỷ đồng, hiện các Bộ, ngành đã bắt đầu giải ngân.

Một số nguyên nhân của việc giải ngân thấp được đề cập đến là: Chậm giải phóng mặt bằng, tái định cư; Chưa hoàn tất ký kết hợp đồng tư vấn thiết kế; Mới hoàn thành việc thẩm định; Dự án thực hiện các thủ tục điều chỉnh chủ trương đầu tư, điều chỉnh dự án, điều chỉnh hiệp định vay; Chậm nhận được ý kiến không phản đối của nhà tài trợ hoặc ý kiến chấp thuận của nhà tài trợ đối với hồ sơ mời thầu, hồ sơ có liên quan, hồ sơ xin ý kiến chưa đầy đủ...

Các Bộ, ngành còn gặp khó khăn trong công tác giải ngân

Tại hội nghị, đại diện các bộ, ngành đã báo cáo tình hình giải ngân vốn đầu tư công nguồn nước ngoài, những khó khăn, vướng mắc và đề xuất giải pháp đẩy nhanh giải ngân nguồn vốn.

Là một trong 3 đơn vị có tỷ lệ giải ngân cao nhất vốn nước ngoài tính đến thời điểm này, đại diện Bộ Giao thông vận tải cho biết, đối với các dự án ODA, số vốn ODA giao cho Bộ Giao thông vận tải là 4.958 tỷ đồng, ước tính 6 tháng đầu năm 2023 đã giải ngân 2.020 tỷ đồng, đạt tỷ lệ 40,7% cho 14/19 dự án ODA.

Theo Bộ Giao thông vận tải, trong quá trình triển khai, một số dự án còn gặp phải những vướng mắc chủ yếu là ở công tác giải phóng mặt bằng; thủ tục chuyển đổi mục đích sử dụng rừng; nhà tài trợ có ý kiến không phản đối chậm… Đồng thời, để khắc phục những khó khăn, vướng mắc này, Bộ Giao thông vận tải đề xuất phải thường xuyên kiểm tra hiện trường để kịp thời phát hiện các vướng mắc phát sinh trong từng khâu thực hiện dự án và có biện pháp xử lý, theo dõi đôn đốc tiến độ giải ngân chi tiết, đôn đốc hoàn thiện các thủ tục giải ngân…

Thông tin tại hội nghị về tình hình giải ngân nguồn vốn nước ngoài, đại diện Bộ Tài nguyên và Môi trường cho hay, đến hết ngày 15/6/2023, Bộ đã giải ngân 38,44 tỷ đồng. Dự kiến trong 6 tháng đầu năm, giải ngân đạt khoảng 52 tỷ đồng.

Nêu đề xuất tại hội nghị, Bộ Tài nguyên và Môi trường đề nghị điều chỉnh quy định về thẩm quyền thẩm định Báo cáo nghiên cứu khả thi dự án; thẩm định thiết kế - dự toán triển khai sau thiết kế cơ sở theo hướng phân cấp, phân quyền cho người quyết định đầu tư chịu trách nhiệm hoặc phân cấp cho địa phương nhằm rút ngắn thời gian.

Ngoài ra, Bộ này còn kiến nghị đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính, ứng dụng công nghệ thông tin trong các khâu từ lập, thẩm định đến thanh quyết toán dự án; Rà soát các vướng mắc, khó khăn đối với từng dự án để xử lý ngay; Chỉ đạo các chủ đầu tư, ban quản lý dự án lập hồ sơ thanh toán ngay khi có khối lượng, đáp ứng đầy đủ trình tự, thủ tục thanh toán theo quy định…

Cũng tại hội nghị, đại diện Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cho biết, năm 2023, Bộ này được giao 1.800 tỷ đồng vốn nước ngoài và đã thực hiện phân bổ toàn bộ số vốn được giao cho 15 dự án ngay từ cuối năm 2022, linh hoạt điều chuyển giữa các dự án trong quá trình triển khai.

Tính đến ngày 31/5/2023, giá trị khối lượng đã hoàn thành được kiểm soát chi qua Kho bạc Nhà nước là 409 tỷ đồng, tương đương 23%. Ước đến hết 30/6/2023, giải ngân đạt 576 tỷ đồng, tương đương 32%.

Nêu những khó khăn, vướng mắc trong công tác giải ngân vốn nước ngoài, đại diện Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn nhấn mạnh đến sự tăng của giá vật liệu đã tác động đến dự toán xây dựng. Cùng với đó, Bộ còn gặp khó khăn trong điều hành, phối hợp giữa Trung ương và địa phương trong triển khai các dự án có tính chất dự án Ô… Một số dự án trong quá trình thực hiện phải điều chỉnh chủ trương đầu tư hoặc có nhu cầu sử dụng vốn dư để đầu tư trực tiếp nhưng thủ tục thực hiện các nội dung này mất nhiều thời gian.

Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đề nghị các Bộ, ngành quan tâm đẩy nhanh tiến độ thẩm định; Đối với dự án “Tăng cường năng lực khoa học công nghệ và đào tạo cho Học viện Nông nghiệp Việt Nam” đã được Thủ tướng phê duyệt điều chỉnh tăng tổng mức đầu tư thì đề nghị bổ sung vốn trung hạn 2021-2025 để Bộ có cơ sở bổ sung vốn kế hoạch năm 2023…

Đồng bộ các giải pháp để hoàn thành nhiệm vụ giải ngân năm 2023

Kết luận hội nghị, Cục trưởng Trương Hùng Long lưu ý, để hoàn thành nhiệm vụ giải ngân năm 2023 đòi hỏi cần có các giải pháp đồng bộ và quyết liệt của toàn thể hệ thống chính trị, của Chính phủ, Bộ, ngành và địa phương. Bộ Tài chính mong muốn các Bộ,ngành với tư cách là cơ quan chủ quản cần theo dõi sát sao và chỉ đạo kịp thời các chủ dự án giải quyết các vướng mắc, khó khăn.

Theo đó, Bộ Tài chính kiến nghị Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo các Bộ, ngành khẩn trương thực hiện các giải pháp trong phạm vi quản lý của mình và phối hợp chặt chẽ với các cơ quan liên quan để đẩy nhanh tiến độ giải ngân vốn đầu tư công, trong đó có nguồn vay ODA, vay ưu đãi nước ngoài.

Bộ Tài chính đề nghị các cơ quan chủ quản rà soát phân bổ chi tiết dự toán đến từng dự án, đảm bảo sát tiến độ, nhu cầu giải ngân của dự án và kịp thời nhập vào hệ thống Tabmis để các dự án có cơ sở giải ngân. Trường hợp nhận thấy không đủ khả năng giải ngân, đề nghị hủy, chuyển dự toán cho dự án khác có tính sẵn sàng hơn.

Bộ Tài chính đề nghị các cơ quan chủ quản phối hợp chặt chẽ với Bộ Tài chính, Bộ Kế hoạch và Đầu tư và các cơ quan liên quan để kịp thời trao đổi với nhà tài trợ trong trường hợp có vướng mắc phát sinh, đặc biệt là các dự án có thay đổi, cần thiết phải điều chỉnh chủ trương đầu tư, điều chỉnh hiệp định vay; báo cáo Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ về các vướng mắc phát sinh, đặc biệt là các vướng mắc liên quan đến chế độ, chính sách nhằm đẩy nhanh tốc độ giải ngân các dự án. Thực hiện chế độ báo cáo định kỳ về tình hình giải ngân vốn ODA, gửi Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Tài chính theo đúng quy định.

Đối với các Bộ là cơ quan chủ quản các dự án Ô, đặc biệt là Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, cần xử lý khẩn trương, triệt để các điều kiện được phép giải ngân khi được cấp có thẩm quyền đồng ý gia hạn thực hiện, gia hạn giải ngân…

Cục trưởng Trương Hùng Long nêu, các chủ dự án cần tập trung triển khai các chương trình, dự án để kịp thời có khối lượng cho giải ngân; điều phối, giám sát chặt chẽ công tác thực hiện dự án của các bên liên quan theo các nguồn vốn vay, viện trợ, đối ứng; tuyển chọn tư vấn đủ năng lực, kinh nghiệm thiết kế dự án, đảm bảo đạt chất lượng, phù hợp với thực tế và tránh phải điều chỉnh trong quá trình triển khai.

“Bộ Tài chính cam kết tiếp tục phối hợp tháo gỡ khó khăn, quyết liệt thực hiện đồng bộ các giải pháp đẩy nhanh giải ngân vốn đầu tư công, đẩy nhanh ứng dụng công nghệ thông tin hơn nữa trong giải ngân vốn ODA, vay ưu đãi, thực hiện kiểm soát chi, xử lý đơn rút vốn tại Bộ Tài chính, Kho bạc Nhà nước để đảm bảo đúng thời hạn quy định, không để tồn đọng hồ sơ mà không có lý do; Tiếp tục triển khai các đoàn đánh giá tình hình thực hiện, giải ngân, hoàn chứng từ, thanh quyết toán với các chủ dự án”, Cục trưởng Cục Quản lý nợ và Tài chính đối ngoại nhấn mạnh.