Rủi ro thị trường không còn quá lớn

Theo ước tính của Công ty Chứng khoán VNDirect, tổng giá trị trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ đáo hạn năm 2025 là khoảng 203 nghìn tỷ đồng tăng 8,5% so với cùng kỳ. Số liệu đã loại trừ các trái phiếu doanh nghiệp được mua lại trước hạn và các trái phiếu doanh nghiệp được gia hạn kỳ hạn theo công bố đến hết ngày 24/01/2025.

Trong đó có hơn 62 nghìn tỷ đồng là giá trị các trái phiếu đã được gia hạn thêm kỳ hạn sẽ đến hạn, chiếm 30,6% tổng giá trị trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ đáo hạn năm 2025. Áp lực trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ đáo hạn sẽ rơi vào 2 quý cuối năm khi tổng giá trị đáo hạn của 2 quý này chiếm hơn 65% tổng giá trị đáo hạn năm 2025.

Ông Nguyễn Quang Thuân - Chủ tịch FiinRatings nhận định, con số đáo hạn năm sau vẫn còn rất lớn. Mặc dù vậy, áp lực trả nợ toàn bộ những khoản vay này không quá lớn.

Ông Thuân cho rằng, bản chất trái phiếu của nhóm ngân hàng không có vấn đề gì nghiêm trọng vì có thể dễ dàng cơ cấu kỳ hạn. Nhóm trái phiếu của các doanh nghiệp lớn vẫn hoạt động ổn định cũng không đáng ngại. Rủi ro tập trung từ trái phiếu bất động sản và các công ty được lập ra để triển khai dự án. Đây sẽ là nhóm cần được theo dõi sát sao trên thị trường.

Trong hai năm qua, khi thị trường trái phiếu gặp khó khăn, phần lớn lượng trái phiếu của các doanh nghiệp bất động sản đã được tái cấu trúc bao gồm sự tham gia của các ngân hàng thương mại.

Tỷ lệ nhà đầu tư cá nhân tham gia vào thị trường đã giảm mạnh từ mức 30 – 40% xuống còn dưới 10% vào năm 2023 và đây cũng là nhóm nhà đầu tư cá nhân chuyên nghiệp.

Vì vậy, có thể nói rủi ro cho thị trường đã giảm bớt. Bây giờ ngân hàng đã là “market maker” - nhà tạo lập chính của thị trường trái phiếu, họ có bộ máy và phương án xử lý chuyên nghiệp.

Thị trường trở lại đúng hướng

Nhận định về áp lực đáo hạn trái phiếu doanh nghiệp, Công ty Cổ phần Xếp hạng Tín nhiệm Đầu tư Việt Nam (VIS Rating) cho rằng, tỷ lệ trái phiếu chậm trả sẽ ổn định dần về mức bình thường mới trong năm 2025, phản ánh tình hình kinh tế vĩ mô và môi trường kinh doanh mạnh mẽ, khuôn khổ pháp lý và hạ tầng thị trường dần hoàn thiện để quản lý rủi ro vỡ nợ. 

Nền kinh tế vững mạnh sẽ giúp cải thiện dòng tiền, khả năng trả nợ, và nhu cầu tái cấp vốn. Các quy định chặt chẽ hơn về phát hành và đầu tư vào trái phiếu doanh nghiệp, việc minh bạch thông tin và sử dụng xếp hạng tín nhiệm để cảnh báo rủi ro đầu tư sẽ giúp làm cải thiện chiều sâu của thị trường trái phiếu doanh nghiệp trong giai đoạn phát triển mới. Các đơn vị phát hành và nhà đầu tư sẽ tự tin hơn trong việc ứng dụng các công cụ tài chính mới để tái cấu trúc nợ và/hoặc tránh chậm trả trái phiếu.

Nhờ quy định về phát hành trái phiếu chặt chẽ hơn và yêu cầu minh bạch thông tin cao hơn, niềm tin của nhà đầu tư sẽ tiếp tục cải thiện. Việc phát hành trái phiếu với mục đích trả nợ cũ sẽ ít gặp khó khăn hơn so với những năm trước, ngay cả khi mặt bằng lãi suất điều chỉnh tăng do cạnh tranh huy động tiền gửi của các ngân hàng.

“Sau một loạt các cải cách quy định và triển khai luật chứng khoán mới, thị trường trái phiếu doanh nghiệp đang trở lại đúng hướng, được đánh dấu bằng giá trị phát hành mới tăng trưởng ổn định đối với cả phát hành ra công chúng và riêng lẻ”, VIS Rating nhận định. 

Dù vậy, rủi ro vẫn còn hiện diện. VIS Rating cho biết, tuy dòng tiền của doanh nghiệp tiếp tục phục hồi nhưng đòn bẩy cao và thanh khoản yếu vẫn là những điểm yếu lớn trong khả năng trả nợ.