Tỷ lệ huy động ngân sách Việt Nam không quá cao

Trước ý kiến của đại biểu Lê Minh Chuẩn, tỉnh Quảng Ninh liên quan đến tỷ lệ huy động ngân sách trên GDP, Bộ trưởng Đinh Tiến Dũng khẳng định, tỷ lệ huy động ngân sách Việt Nam không phải quá cao như đại biểu đã phát biểu. Theo đó, tỷ trọng huy động vào ngân sách nhà nước trên GDP của Việt Nam năm 2018 là 23,9% GDP, trong đó động viên từ thuế và phí chỉ chiếm 19,7%.

Theo báo cáo của IMF vào tháng 10/2017, tỷ trọng tổng thu ngân sách nhà nước trên GDP năm 2016 bình quân của các nước liên minh châu Âu là 44,3% GDP, các nước phát triển và mới nổi ở châu Á là 25,5%, GDP của một số nước trong khu vực như Trung Quốc 28,2%, Ấn Độ 21,3%, Thái Lan 22,4%, Malaysia 20,4%...

Làm rõ thêm về vấn đề này, Bộ trưởng Đinh Tiến Dũng nhấn mạnh, khi so sánh số liệu thu ngân sách giữa các nước phải đảm bảo việc so sánh dựa trên các tiêu chí đồng nhất và cùng bản chất. Bộ trưởng lấy ví dụ: số thu ngân sách của nhiều nước thường chỉ là số thu ngân sách của chính quyền Trung ương, trong khi số liệu của Việt Nam bao gồm cả 4 cấp ngân sách là ngân sách Trung ương, cấp tỉnh, cấp huyện và cấp xã, theo quy định của Hiến pháp là ngân sách lồng ghép.

Bên cạnh đó, phạm vi thu ngân sách Việt Nam bao gồm cả thu từ dầu thô, thu sử dụng đất từ bán nhà thuộc sở hữu nhà nước. Trong khi ở nhiều nước, các khoản thu này được xếp vào các nhóm khoản thu từ vốn, thu từ bán tài nguyên quốc gia và không được tính vào nguồn thu từ thuế và phí, điển hình như Trung Quốc. Ngoài ra, các nước phát triển huy động bảo hiểm xã hội vào thu ngân sách nhà nước, trong khi Việt Nam lại loại trừ khoản này.

Tỷ lệ huy động từ thuế, phí có xu hướng giảm nhanh

Thời gian qua, thông qua chính sách tài khóa, Việt Nam đã thực hiện nhiều biện pháp miễn, giảm, giãn thuế nhanh và mạnh hơn so với lộ trình đã dự kiến, nhằm tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp, nuôi dưỡng nguồn thu và phát triển kinh tế. Chính việc điều chỉnh chính sách này cùng với sự sụt giảm nhanh từ dầu thô và xuất nhập khẩu do hội nhập đã dẫn đến tỷ lệ huy động vào ngân sách nhà nước từ thuế, phí có xu hướng giảm nhanh. Dự kiến năm 2018 là 19,7% GDP, giảm so với 2017 là 20,1% và chưa đạt mục tiêu đề ra trong giai đoạn 2016 - 2020 là tỷ lệ huy động từ thuế, phí khoảng 21% GDP.

Để giải quyết bài toán này, Bộ trưởng Đinh Tiến Dũng nhất trí với đại biểu Hoàng Quang Hàm đoàn Phú Thọ, đại biểu Trần Quang Chiểu đoàn Nam Định, đại biểu Nguyễn Hữu Toàn đoàn Lai Châu và một số đại biểu khác về việc cần phải xem xét để có những điều chỉnh chính sách thu theo hướng mở rộng cơ sở thuế, siết chặt các ưu đãi về thuế, đảm bảo tính trung lập của thuế, điều chỉnh thuế suất phù hợp. Đồng thời, rà soát đưa ra một số khoản thu quỹ tài chính ngoài ngân sách vào cân đối ngân sách và nghiên cứu để xây dựng thuế tài sản vào thời điểm thích hợp...