Kể từ khi đại dịch COVID- 19 xảy ra, lãi suất cơ bản cho vay kỳ hạn một năm (LPR) chuẩn của Trung Quốc đã bị cắt giảm 50 điểm cơ bản xuống còn 3,65% nhưng lãi suất tiền gửi kỳ hạn một năm vẫn ổn định ở mức 2,26%. 

Tuy nhiên, nhu cầu tín dụng đã giảm tốc. Tăng trưởng dư nợ của các ngân hàng Trung Quốc trong tháng 4/2023 chỉ đạt 718,8 tỷ Nhân dân tệ (103,99 tỷ USD), chưa bằng 1/5 so với tháng 3. Nhu cầu tín dụng yếu dự kiến ​​sẽ tiếp tục đè nặng lên các ngân hàng Trung Quốc.

Lu Ting, nhà kinh tế trưởng Trung Quốc của Công ty nghiên cứu Nomura cho biết: “Khi các hiệu ứng cơ sở thuận lợi giảm dần và đà phục hồi sau COVID-19 suy yếu, tăng trưởng tín dụng có thể sẽ tiếp tục giảm trong những tháng tới”.

“Vì nhu cầu bị dồn nén đối với các dịch vụ trực tiếp có thể không tồn tại lâu, trong khi những vấn đề trong khu vực bất động sản tái xuất hiện và lĩnh vực xuất khẩu suy giảm, chúng tôi tin rằng điểm ngọt ngào hậu COVID đối với nền kinh tế Trung Quốc sắp kết thúc.”

Trong khi đó, các tổ chức nhận tiền gửi đã đầy ứ các khoản tiết kiệm. Trong quý I/2023, tiết kiệm hộ gia đình tăng 9,9 nghìn tỷ Nhân dân tệ sau khi tăng 17,8 nghìn tỷ Nhân dân tệ trong năm 2022.

Tăng trưởng tiền gửi đã vượt qua tăng trưởng cho vay trong quý đầu tiên của năm trong số 5 ngân hàng lớn nhất, với tăng trưởng tiền gửi có kỳ hạn tiếp tục vượt xa tăng trưởng tiền gửi không kỳ hạn.

Trung Quốc, nền kinh tế lớn thứ hai thế giới, đang trải qua đà tăng trưởng chậm lại. Sau khi tăng trưởng kinh tế quý I/2023 nhanh hơn dự kiến ​​thì dữ liệu tháng 4 cho thấy xuất khẩu đã giảm tốc và nhập khẩu giảm mạnh.

Bắt đầu từ đầu tuần này, 4 ngân hàng thương mại nhà nước lớn nhất Trung Quốc đã được khuyến khích hạ trần lãi suất tiền gửi đối với một số kỳ hạn và tiền gửi không kỳ hạn 30 điểm cơ bản theo cơ chế kỷ luật tự giác về lãi suất do ngân hàng trung ương giám sát.

Các nhà phân tích của Citigroup cho biết trong một báo cáo nghiên cứu, động thái này được kỳ vọng sẽ “ổn định biên lợi nhuận ròng của các ngân hàng Trung Quốc trong những quý tới”.

Các nhà phân tích cho biết, điều này có thể “giúp ổn định khả năng sinh lời của các ngân hàng và duy trì khả năng tạo vốn và cho vay của các ngân hàng”, đồng thời cho biết thêm, điều này có thể giúp tăng biên lợi nhuận ròng của các ngân hàng lên 3,5 điểm cơ bản trong năm nay.

“Về lâu dài, chúng tôi hy vọng cơ quan quản lý sẽ tung ra nhiều biện pháp nới lỏng tiền gửi hơn.”

Dữ liệu từ Ủy ban Quản lý Bảo hiểm và Ngân hàng Trung Quốc (CBIRC) - cơ quan quản lý ngân hàng và bảo hiểm của nước này cho thấy sự sụt giảm trong tỷ suất lợi nhuận ròng tổng thể của ngành ngân hàng (NIM), thước đo chính về khả năng sinh lời của các ngân hàng.

Số liệu của CBIRC cho thấy, NIM của năm 2022 là 1,91%, giảm 17 điểm cơ bản so với cùng kỳ năm ngoái và lần đầu tiên giảm xuống dưới 2% kể từ năm 2010.

Nhà phân tích Karen Wu của CreditSights cho biết: “Sự thu hẹp NIM tại các ngân hàng thương mại thành phố và ngân hàng thương mại nông thôn lớn hơn so với các ngân hàng chủ chốt, vì các ngân hàng này từ lâu đã dựa vào cạnh tranh lãi suất tiền gửi để thu hút tiền gửi.

“Trung Quốc đã thiết lập cơ chế định giá lãi suất tiền gửi theo định hướng thị trường vào tháng 4 năm ngoái, trong đó khuyến khích các ngân hàng điều chỉnh lãi suất tiền gửi dựa trên những thay đổi của lãi suất thị trường. Nhiều ngân hàng lớn đã hạ lãi suất huy động kể từ đó. Gần đây, đã có một đợt điều chỉnh giảm lãi suất tiền gửi mới do các ngân hàng vừa và nhỏ dẫn đầu vào tháng 4.”

Việc cắt giảm lãi suất huy động gần đây nhất được ghi nhận tại Ngân hàng Zheshang, có trụ sở tại tỉnh Chiết Giang, Ngân hàng Hengfeng của tỉnh Sơn Đông và Ngân hàng Bohai của Thiên Tân.

Vào ngày 5/5, các ngân hàng đã hạ lãi suất tiền gửi kỳ hạn 5 năm tới 30 điểm cơ bản, xuống còn 2,95%. Điều này có nghĩa là một người gửi tiền cá nhân giờ đây sẽ nhận được ít hơn 15.000 Nhân dân tệ tiền lãi cho mỗi 1 triệu Nhân dân tệ tiền gửi trong suốt kỳ hạn của khoản tiền gửi.

Với những thông báo này, tất cả các ngân hàng lớn ở Trung Quốc, bao gồm 6 ngân hàng thương mại nhà nước và 12 ngân hàng thương mại cổ phần, đã hạ lãi suất xuống dưới 3% đối với các khoản tiền gửi cá nhân có kỳ hạn từ 3 tháng đến 5 năm.

Tommy Wu, chuyên gia kinh tế cấp cao về Trung Quốc tại Commerzbank, cho biết: “Đây là tin tốt cho các ngân hàng và nhà đầu tư, vì điều đó có nghĩa là chi phí huy động vốn của các ngân hàng sẽ giảm xuống".

“Chúng ta có thể thấy nhiều ngân hàng tham gia vào xu hướng này trong những tuần tới và cuối năm nay do áp lực thu hẹp NIM.”

Các ngân hàng thương mại nhà nước dẫn đầu trong việc giảm lãi suất huy động trong năm ngoái. Vào ngày 22/9/2022, Ngân hàng Công thương Trung Quốc (ICBC), Ngân hàng Trung Quốc, Ngân hàng Truyền thông và Ngân hàng Nông nghiệp Trung Quốc thông báo đã giảm lãi suất tiền gửi kỳ hạn 5 năm xuống 15 điểm cơ bản xuống còn 2,6%.

Điều này để phù hợp theo quyết định của ngân hàng trung ương về việc giảm lãi suất cơ bản cho vay kỳ hạn một năm (LPR)  từ 3,7% xuống 3,65% hồi tháng 8.

Trong báo cáo quý đầu tiên của năm nay, ICBC đã trích dẫn “tác động kết hợp của các yếu tố như tác động trễ của việc giảm LPR và tỷ lệ tiền gửi có kỳ hạn liên tục tăng” là lý do khiến NIM giảm xuống 1,77%.

Fan Xinjiang, nhà phân tích trưởng về thu nhập cố định của Sinolink Securities, cho biết: “Áp lực chi phí tài chính rõ ràng tiếp tục tăng trong quý I/2023, trong khi lãi suất cho vay đối với các khoản vay dành cho doanh nghiệp và cá nhân được giữ ở mức thấp hơn. Điều đó có thể khiến các ngân hàng bắt đầu một đợt cắt giảm lãi suất tiền gửi khác.”

Các nhà phân tích của CreditSights đã viết trong một báo cáo đầu tháng này rằng thu nhập ròng tăng “sẽ ngày càng khó khăn” đối với các ngân hàng trong năm hiện tại.

“NIM thu hẹp tiếp tục trong quý đầu tiên và dự kiến ​​vẫn sẽ thu hẹp trong năm tài chính 2023,” họ cho biết, đồng thời chỉ ra rằng lãi suất giảm đối với các khoản vay mới để hỗ trợ nền kinh tế đang chậm lại là một trong những lý do.