“Mềm hóa” room cho khối ngoại tại CTCK

Khi cơ chế nới tỷ lệ đầu tư cho NĐT nước ngoài chưa thể triển khai sớm như kế hoạch, thì nhiều thành viên thị trường cho rằng, đây là lúc Bộ Tài chính, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCKNN) cần có cách tiếp cận đa dạng, linh hoạt hơn trong tính toán xây dựng và áp dụng các biện pháp, để nới rộng không gian hơn cho khối ngoại tham gia TTCK Việt Nam, thay vì quá phụ thuộc vào một giải pháp mang tính đơn lẻ và còn bất định về thời điểm ban hành như cơ chế nới room.

Theo đó, các thành viên thị trường mong đợi Bộ Tài chính, UBCKNN quan tâm thúc đẩy cơ chế làm “mềm hóa” tỷ lệ sở hữu của NĐT ngoại đối với công ty chứng khoán (CTCK) hoạt động tại Việt Nam, thay vì quy định cứng hai ngưỡng là 49% và 100% như hiện nay. Được biết, sau khi cơ chế nới room áp dụng đối với cả doanh nghiệp (DN niêm yết lẫn CTCK chưa thể ban hành sớm như kế hoạch, UBCKNN đã hoàn tất việc tách nội dung tổ chức kinh doanh chứng khoán nước ngoài được mua trên 49% và dưới 100% vốn của tổ chức kinh doanh chứng khoán Việt Nam, để trình Thủ tướng Chính phủ xem xét ban hành.

Thị trường đang kỳ vọng cơ chế trên sẽ sớm được phép áp dụng, sau khi trên thực tế đã tồn tại mô hình NĐT ngoại nắm trên 49% và dưới 100% vốn của CTCK Việt Nam đầu tiên. Đó là trường hợp Công ty TNHH Chứng khoán và Đầu tư Hàn Quốc của Hàn Quốc sở hữu hơn 90% vốn điều lệ tại CTCK KIS Việt Nam.

Thúc đẩy triển khai quỹ ETF

Một giải pháp có tính khả thi khác, theo các thành viên thị trường, UBCKNN, Bộ Tài chính cần quyết sớm các quy trình và cần thúc đẩy triển khai quỹ ETF trong bối cảnh hệ thống hạ tầng do Trung tâm Lưu ký chứng khoán (VSD), các Sở GDCK, các công ty quản lý quỹ triển khai, đã sẵn sàng cho giao dịch chứng chỉ quỹ ETF. Trong bối cảnh “cửa” vào TTCK Việt Nam chưa được nới thêm, thì ETF có thể là một giải pháp đi “đường vòng” có tính khả thi, để thu hút dòng vốn ngoại. Bởi lẽ, so với hai quỹ ETF ngoại đang hoạt động, quỹ ETF nội địa mang lại nhiều ưu thế cho NĐT ngoại như không bị hạn về chế tỷ lệ sở hữu khi mua chứng chỉ quỹ ETF.

Tuy nhiên, kinh nghiệm từ các thị trường phát triển cho thấy, trong giai đoạn ban đầu triển khai quỹ ETF, cần có sự tham gia tích cực của các thành viên lập quỹ, cũng như các nhà tạo lập thị trường. Các đối tượng này rất cần sự hỗ trợ từ phía cơ quan quản lý về phí, thuế, để thực hiện tốt vai trò của mình, qua đó thu hút sự tham gia của công chúng đầu tư vào quỹ ETF.

Xem xét triển khai NVDR

Các thành viên thị trường cũng cho rằng, cơ quan quản lý nên xem xét triển khai sản phẩm chứng chỉ lưu ký không có quyền biểu quyết (NVDR), mà Sở GDCK TP. HCM (HOSE) đề xuất sau khi nghiên cứu kinh nghiệm triển khai sản phẩm này tại Thái Lan trong năm ngoái. NVDR cho phép NĐT được hưởng đầy đủ các quyền lợi tài chính của cổ phiếu, nhưng không được hưởng quyền biểu quyết.

Cơ sở cho triển khai sản phẩm này là rất nhiều NĐT nước ngoài khi sở hữu cổ phiếu chỉ quan tâm đến các quyền lợi tài chính, mà không tham gia vào việc quản lý, điều hành hay các quyết định của DN. Nghiên cứu của HOSE cho thấy, NVDR có tính khả thi, sẽ góp phần thu hút dòng vốn ngoại tham gia thị trường hiệu quả hơn.

Cải thiện thanh khoản

Để tăng thu hút dòng vốn ngoại, các thành viên thị trường cho rằng, ngoài các giải pháp: đẩy nhanh hơn kế hoạch đưa TTCK Việt Nam từ hạng thị trường cận biên lên thị trường mới nổi; công bố toàn bộ các văn bản pháp luật, thông tin về sở hữu tại DN niêm yết bằng tiếng Anh trên trang thông tin điện tử của UBCKNN, thì cần áp dụng giải pháp mới nhằm khắc phục một trong những e ngại của khối ngoại là tính thanh khoản của thị trường còn hạn chế.

Theo đó, UBCKNN có thể chọn lọc một số CTCK đáp ứng các yêu cầu về: công nghệ, quản trị rủi ro, am hiểu về sản phẩm... để đi trước một bước trong triển khai cơ chế vay và cho vay chứng khoán. Sau một thời gian triển khai theo hướng này, nếu các CTCK khác hội đủ các điều kiện mà cơ quan quản lý đặt ra thì cũng được phép triển khai cơ chế vay và cho vay chứng khoán. Cơ chế này không chỉ áp dụng trong nội bộ từng CTCK, mà cho phép triển khai giữa các CTCK với nhau.

Để đảm bảo nguyên tắc thận trọng, kiểm soát rủi ro tốt hơn, trong thời gian đầu áp dụng cơ chế vay và cho vay chứng khoán, UBCKNN có thể quy định “cứng” danh sách các mã chứng khoán phải thỏa mãn các điều kiện về: vốn hóa, thanh khoản, các chỉ tiêu về lợi nhuận…, trên cơ sở đó CTCK mới được phép cung cấp dịch vụ này tới khách hàng.

Từ thực tế hoạt động, các CTCK cho biết, hiện nhu cầu vay mượn chứng khoán lẫn nhau giữa các NĐT trong từng CTCK, cũng như giữa những NĐT tại các CTCK khác nhau là khá lớn. Bởi vậy, nếu cơ chế này cho phép triển khai sẽ làm tăng vòng quay của chứng khoán, cũng như dòng tiền, góp phần cải thiện thanh khoản cho thị trường. Bên cạnh đó, CTCK sẽ năng động hơn trong xây dựng kho chứng khoán có chất lượng tốt, thanh khoản cao, để đáp ứng nhu cầu vay và cho vay chứng khoán tới khách hàng. Danh mục chứng khoán qua “bộ lọc” CTCK sẽ góp phần giảm thiểu rủi ro.