Tổng quan về B-READY

Business Ready (B-READY) là mô hình do WB phát triển để đánh giá môi trường kinh doanh của các quốc gia, thành phố trên thế giới. B-READY tập trung đánh giá mức độ hiệu quả của khung pháp lý, dịch vụ công cộng và việc áp dụng chúng trong thực tế, hướng đến cải cách chính sách, cung cấp dữ liệu cho nghiên cứu về giảm nghèo và thúc đẩy sự phát triển.

Mô hình đánh giá này bao gồm 10 lĩnh vực quan trọng của hoạt động kinh doanh, như: việc áp dụng công nghệ số, bền vững về môi trường và bình đẳng giới... B-READY sẽ cung cấp đánh giá định lượng về môi trường kinh doanh, được xuất bản hàng năm và bao phủ hầu hết các nền kinh tế trên toàn thế giới. Dữ liệu và báo cáo B-READY đầu tiên dự kiến sẽ được WB công bố vào đầu năm 2024.

Theo WB, ưu điểm nổi bật của B-READY là xem xét toàn diện trên góc độ của từng doanh nghiệp và sự phát triển của toàn bộ kinh tế tư nhân, cân nhắc giữa chi phí và lợi ích. Mô hình này hướng đến mục tiêu bảo đảm khả năng so sánh giữa các nền kinh tế, tập trung vào các thông lệ và tiêu chuẩn được công nhận quốc tế. Tương tự như báo cáo Doing Business, Báo cáo đánh giá toàn cầu và dữ liệu chi tiết của B-READY sẽ được công bố hàng năm, hướng đến mục tiêu cải thiện môi trường kinh doanh để phát triển khu vực tư nhân ở mỗi nền kinh tế trên thế giới. Dựa trên kết quả đánh giá, B-READY sẽ hướng tới thực hiện 3 mục tiêu bao gồm: (i) Vận động cải cách: thúc đẩy cải cách kinh tế, tạo cơ hội chia sẻ kiến thức, đối thoại chính sách giữa các chính phủ, khu vực tư nhân, WB và các tổ chức phát triển khác; (ii) Khuyến nghị chính sách: đưa ra khuyến nghị chính sách cụ thể, liên quan đến doanh nghiệp/thị trường và cách thức để các nền kinh tế có thể đáp ứng các yêu cầu, chuẩn mực quốc tế; (iii) Nghiên cứu phát triển: hỗ trợ nghiên cứu để thúc đẩy sự phát triển của khu vực tư nhân.

B-READY sẽ đánh giá môi trường kinh doanh của các nền kinh tế thông qua khung pháp lý và việc cung cấp các dịch vụ công cho các doanh nghiệp, cũng như hiệu quả triển khai trong thực tế. B-READY tập trung vào 10 chủ đề (Gia nhập thị trường, Địa điểm kinh doanh, Kết nối dịch vụ điện nước, Lao động, Dịch vụ tài chính, Thương mại quốc tế, Thuế, Giải quyết tranh chấp, Cạnh tranh thị trường và Phá sản doanh nghiệp) theo 3 giai đoạn vòng đời của doanh nghiệp: (i) Thành lập doanh nghiệp, (ii) Vận hành (hoặc mở rộng) doanh nghiệp và (iii) Đóng cửa (hoặc tổ chức lại) một doanh nghiệp. Hiện nay, một số quốc gia và thành phố trên thế giới đã bắt đầu áp dụng mô hình này cho việc cải thiện môi trường kinh doanh, điển hình là thành phố Thượng Hải - Trung Quốc mới đây đã có sự điều chỉnh các biện pháp, nhằm nâng cao môi trường kinh doanh theo mô hình B-READY với mục tiêu vượt qua các thách thức và thu hút đầu tư trong dài hạn.

Các phương thức thu thập dữ liệu

Cục Quản lý Đăng ký kinh doanh, Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho biết, đối với cách thức thu thập dữ liệu làm đầu vào cho việc đánh giá mức độ cải thiện môi trường kinh doanh ở một quốc gia hay nền kinh tế, B-READY sẽ thu thập dữ liệu dựa trên các quy định pháp luật và dữ liệu thực tế trên tất cả các lĩnh vực. Trong khi dữ liệu pháp lý được thu thập từ các cuộc tham vấn của chuyên gia, thì dữ liệu thực tế được thu thập từ cả tham vấn của chuyên gia và khảo sát doanh nghiệp.

Về tiêu chí đánh giá, đối với mỗi chủ đề, các chỉ số sẽ được đánh giá theo 3 nhóm Trụ cột: (i) Trụ cột Khung pháp lý: sẽ xem xét các quy định pháp lý mà doanh nghiệp phải tuân thủ và thực hiện khi họ thành lập, vận hành và tiến hành phá sản một doanh nghiệp; (ii) Trụ cột Dịch vụ công: cơ sở hạ tầng dịch vụ công do chính phủ cung cấp để đảm bảo tuân thủ các quy định pháp lý và hỗ trợ, tạo thuận lợi cho hoạt động kinh doanh; (iii) Trụ cột Hiệu quả: đánh giá hiệu quả của khung pháp lý và các dịch vụ công trong thực tế. Việc đánh giá sẽ được thực hiện thông qua các cuộc điều tra doanh nghiệp và tham vấn chuyên gia khu vực tư nhân.

Tham vấn chuyên gia cũng là một cách thức thu nạp dữ liệu quan trọng khi B-READY chủ yếu dựa vào dữ liệu từ chuyên gia trong khu vực tư nhân, các chuyên gia thường xuyên làm về cơ chế pháp lý, dịch vụ công và các cơ quan cung cấp các dịch vụ này, cũng như thu thập thông tin từ văn bản quy phạm pháp luật. Cách thức thu thập dữ liệu thứ ba là thông qua khảo sát doanh nghiệp. Theo đó, nhằm tạo thuận lợi trong hoạt động kinh doanh và tăng cường giá trị của dự án, B-READY sẽ thu thập dữ liệu từ việc khảo sát các doanh nghiệp có đăng ký với cơ quan quản lý nhà nước.

Trong mỗi chu kỳ đánh giá, đại diện các chính phủ sẽ tham gia trả lời bảng câu hỏi về B-READY cho nền kinh tế của họ. Bảng câu hỏi của chính phủ được sử dụng làm tài liệu tham khảo trong quá trình xác minh dữ liệu, không được coi là đầu vào trực tiếp cho Báo cáo đánh giá.

Trong trường hợp có sự khác biệt giữa phản hồi của khu vực tư nhân và khu vực công, nhóm đánh giá B-READY sẽ liên hệ với các chuyên gia khu vực tư nhân để xem xét câu trả lời của họ. Các chuyên gia này có thể quyết định điều chỉnh hoặc giữ nguyên câu trả lời. Phản hồi cuối cùng của khu vực tư nhân sẽ được sử dụng làm đầu vào trực tiếp để tính điểm cho Báo cáo đánh giá.

Thực hiện thí điểm công bố hàng năm

Cũng theo Cục Quản lý Đăng ký kinh doanh, do hạn chế về nguồn lực, WB dự kiến sẽ tiến hành triển khai thí điểm Dự án B-READY trong khoảng thời gian từ 2024-2026.

Dự kiến mỗi năm, WB sẽ thực hiện khảo sát doanh nghiệp ở 60/180 nền kinh tế với lộ trình 3 phiên bản bao gồm: (i) Phiên bản B-READY đầu tiên: Báo cáo sẽ bao gồm bộ dữ liệu thu thập thông qua tham vấn chuyên gia và khảo sát doanh nghiệp của 60 nền kinh tế (trong đó có Việt Nam), thời gian công bố dự kiến là tháng 4/2024; (ii) Phiên bản B-READY thứ hai: Báo cáo sẽ cập nhật dữ liệu được thu thập thông qua tham vấn chuyên gia của các nền kinh tế được đề cập trong báo cáo B-READY phiên bản đầu tiên, đồng thời có thêm dữ liệu tham vấn chuyên gia và khảo sát doanh nghiệp của 60 nền kinh tế tiếp theo, thời gian công bố dự kiến là tháng 4/2025; (iii) Phiên bản B-READY thứ ba: Báo cáo sẽ cập nhật dữ liệu được thu thập thông qua tham vấn chuyên gia của các nền kinh tế được đề cập trong các báo cáo B-READY phiên bản trước đó và sẽ cung cấp bộ dữ liệu đầy đủ (dữ liệu được thu thập thông qua tham vấn chuyên gia cộng với dữ liệu được thu thập qua khảo sát doanh nghiệp) cho khoảng 60 nền kinh tế. Việc công bố và xuất bản ấn phẩm này dự kiến vào tháng 4/2026.

Dữ liệu được thu thập thông qua tham vấn chuyên gia sẽ được cập nhật hàng năm, trong khi dữ liệu được thu thập qua khảo sát doanh nghiệp sẽ được cập nhật ba năm một lần theo đúng chu kỳ thu thập trước đó, với khoảng 60 nền kinh tế mỗi năm. Trong các năm không thực hiện khảo sát doanh nghiệp, việc phân tích và tính điểm cho mỗi nền kinh tế dựa vào dữ liệu khảo sát doanh nghiệp đã có trong lần thu thập trước.