Theo ông Nguyễn Văn Quý, trong quá trình nghiệp vụ, cơ quan Hải quan đã phát hiện một số trường hợp các đối tượng vi phạm làm thủ tục thành lập DN, thuê kho bãi, mua hàng hóa (tượng trưng, số lượng ít...), mua hóa đơn đầu vào để hợp lí hóa số hàng sẽ xuất khẩu (XK) thu gom hóa đơn trôi nổi ở nhiều địa bàn, DN khác nhau). Sau đó DN tiến hành làm thủ tục hải quan để có xác nhận thực xuất làm căn cứ hoàn thuế GTGT, làm thủ tục hoàn thuế GTGT và thuế TTĐB.

Bên cạnh đó, để gian lận về thuế và được hoàn thuế GTGT, DN còn sử dụng các thủ đoạn như lợi dụng việc tự in ấn, phát hành hóa đơn GTGT, hợp thức hóa cho nguồn gốc của các lô hàng XK. Lợi dụng hệ thống phân luồng Xanh miễn kiểm tra thực tế hàng hóa khi làm thủ tục XK để xuất khống hàng hóa hoặc lợi dụng quy định “DN tự khai, tự tính, tự nộp và tự chịu trách nhiệm về khai báo tại tờ khai hải quan” để vi phạm...

PV: Theo ông, nguyên nhân gì khiến DN có thể lợi dụng xuất khống để được hoàn thuế?

  Ông Nguyễn Văn Quý: Một trong những nguyên nhân khiến DN có thể lợi dụng để thực hiện hành vi vi phạm là do việc thành lập, giải thể DN hiện nay khá đơn giản và dễ dàng. Vì vậy, đối tượng chỉ cần chứng minh thư, trụ sở thuê, giám đốc thuê... có thể dễ dàng thành lập một DN. Đối với các DN giải thể quy định về quản lí hồ sơ giải thể không chặt chẽ, chế tài xử phạt quá nhẹ về hành vi lưu trữ và bảo quản hồ sơ chứng từ. Do đó, khi bị phát hiện, các DN sẵn sàng chấp nhận nộp phạt để vi phạm (tiêu hủy chứng cứ vi phạm).

Bên cạnh đó, hiện nay việc thanh toán giữa bên nhập khẩu và bên XK vẫn chưa có quy định chặt chẽ, trong thanh toán và quản lí ngoại hối, ngân hàng cho phép người nước ngoài mở tài khoản vãng lai để thanh toán tiền hàng hóa XNK bằng VNĐ...

Trước tình trạng trên, xin ông cho biết, hiện nay cơ quan Hải quan đã triển khai biện pháp gì để ngăn chặn?

Để ngăn chặn tình trạng vi phạm lợi dụng hoạt động XK hoàn thuế GTGT và thuế TTĐB, Tổng cục Hải quan đã chỉ đạo cục Hải quan các tỉnh, thành phố tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, đặc biệt là kiểm tra việc thực hiện kiểm tra thực tế hàng hóa XK.

Chủ động phối hợp chặt chẽ với các lực lượng chức năng khác trên địa bàn xử lí nghiêm minh, kịp thời đối với các trường hợp vi phạm; tăng cường thu thập thông tin, nghiên cứu hồ sơ DN, chủ động áp dụng các biện pháp kiểm tra, kiểm soát chặt chẽ trong quá trình làm thủ tục hải quan đối với các lô hàng XK, hàng hóa của DN XK nhưng có hoạt động sản xuất hàng XK hoặc DN XK có thời gian hoạt động ít hơn 3 năm, có vốn chủ sở hữu, cơ sở vật chất, nhân công... không phù hợp với quy mô kinh doanh.

Ngoài ra, Tổng cục Hải quan cũng kiến nghị các cơ quan có thẩm quyền cần xem xét, nghiên cứu quy định chặt chẽ về điều kiện thành lập, giải thể DN có hoạt động XK được hoàn thuế. Quy định cụ thể trong công tác thanh toán, quản lí ngoại hối đối với DN XNK như việc chuyển VNĐ với số lượng lớn thông qua tài khoản vãng lai của người nước ngoài phải có giải trình về nguồn gốc tiền, lí do thanh toán, các chứng từ buộc phải có về nguồn gốc tiền.

Xin cảm ơn ông!