Đó là khuyến nghị của ông Trần Đức Anh, Giám đốc Kinh tế Vĩ mô và Chiến lược thị trường - CTCK KB Việt Nam (KBSV) khi trao đổi với phóng viên Diễn đàn Doanh nghiệp xoay quanh các vấn đề về đầu cơ cổ phiếu.

PV. Thời gian vừa qua đã có sự bùng nổ về số lượng các nhà đầu tư F0 tham gia thị trường và mặt khác, cũng xuất hiện nhiều hiện tượng thao túng giá cổ phiếu, gây lũng đoạn thị trường. Ông có quan điểm thế nào về những vấn đề này?

Ông Trần Đức Anh. Khoảng hai năm trở lại đây, với xu hướng mặt bằng lãi suất giảm mạnh, đặc biệt là lãi suất huy động, thì nguồn tiền nhàn rỗi trong dân cư đã đổ vào thị trường chứng khoán, giúp cho thanh khoản giá trị giao dịch của thị trường tăng gấp hơn ba lần trong năm 2021 so với năm 2020. Phần lớn dòng tiền đến từ nhà đầu tư F0, là những người không có chuyên môn đủ sâu về thị trường chứng khoán, vì vậy, dòng tiền của các F0 này bị ảnh hưởng rất mạnh bởi yếu tố về mặt thông tin và dễ bị tác động bởi lời mời chào kêu gọi của các “đội lái”, các room tư vấn mà không được tạo ra bởi những người có chuyên môn đủ sâu.

Với lượng tiền lớn như vậy đổ vào thị trường, lại dễ bị dao động, thì đó là điều kiện rất thuận lợi để cho đội lái có thể thao túng giá cổ phiếu, kích động thị trường, tung ra những thông tin, hoặc đánh cổ phiếu lên để kích lòng tham của nhà đầu tư. Tiêu biểu là giai đoạn cuối năm 2021 vừa qua đã có một làn sóng đầu cơ tăng rất mạnh, nhưng tập trung chủ yếu vào ngành bất động sản. Chúng ta cũng không thể phủ nhận rằng, có rất nhiều cổ phiếu bất động sản tốt và giá bất động sản tăng mạnh, nên giá cổ phiếu tăng nóng là hợp lý; nhưng bên cạnh đó cũng có một số cổ phiếu về bản chất là không có cơ sở gì để tăng giá, các quỹ đất còn chưa giải phóng mặt bằng, chưa đáp ứng được các thủ tục,...

Việc tăng giá cổ phiếu thuần túy đến từ đội lái đẩy giá lên cao để kích thích nhà đầu tư cá nhân, sau đó, khi nhà đầu tư cá nhân, nhất là những người mới tham gia thị trường ào ạt mua vào với giá cao, thì những đội lái lại rút tiền ra khiến giá cổ phiếu sụp đổ. Chuyện này chúng ta đã thấy trong quá khứ nhiều lần và mỗi lần thị trường chứng khoán sôi động lên, lại có một trào lưu về làn sóng đầu cơ cổ phiếu lái.

Sau vài năm sẽ lặp lại và bản chất thị trường chứng khoán của chúng ta không thể thoát hoàn toàn khỏi dòng tiền của các nhà đầu tư. Tuy nhiên, về phía cơ quan quản lý có thể kiểm soát bằng các yếu tố về mặt thông tin, như đảm bảo các thông tin cung cấp ra thị trường là chính xác và có biện pháp kiểm soát các động thái có tính chất chèo lái cổ phiếu, tạo cung cầu ảo trên thị trường.

Tôi cho rằng, bản thân Ủy ban Chứng khoán Nhà nước trong thời gian qua đã có nhiều hoạt động kiểm soát tình hình trên, dù chúng ta không thể hoàn toàn kiểm soát được, nhưng cũng ghi nhận những động thái nhất định từ Ủy ban để kiểm soát thị trường tốt hơn.

PV. Vậy với động thái và sự vào cuộc mới đây của Bộ Công an, thì những mức phạt hiện nay đã đủ sức răn đe,  thưa ông?

Ông Trần Đức Anh. Thực tế, mức phạt như hiện nay là không đáng kể. Như chúng ta biết, nhiều vụ việc trên thị trường công ty không công bố thông tin kịp thời, chính xác, thì mức bị phạt của người giao dịch rất thấp và đó là con số rất nhỏ so với giá trị giao dịch của lô cổ phiếu bán ra.

Nhà đầu tư trên thị trường chứng khoán nên có quan điểm trước khi đặt chân vào thị trường, phải xác định đầu tư chứng khoán không phải là dễ dàng, không phải cứ bỏ tiền mà không có nghiên cứu gì và giá cổ phiếu tự tăng

Ở thời điểm hiện tại, các quy định xử phạt chỉ ảnh hưởng về mặt hình ảnh cá nhân, còn về mặt răn đe thì vẫn chưa đủ mức độ để sự việc trên không lặp lại nữa. Chính vì vậy, các nhà đầu tư nên trang bị các kiến thức để đề phòng những trường hợp tương tự xảy ra trong tương lai.

Theo tôi, nhà đầu tư trên thị trường chứng khoán, đặc biệt là những nhà đầu tư mới nên có quan điểm trước khi đặt chân vào thị trường, phải xác định đầu tư chứng khoán không phải là dễ dàng, không phải cứ bỏ tiền mà không có nghiên cứu gì và giá cổ phiếu tự tăng.

Họ phải ý thức được rằng, cách đầu tư nào cũng vậy, có lợi nhuận thì đi kèm với rủi ro, mà lợi nhuận nhiều quá thì rủi ro càng tiềm ẩn. Cho nên, nhà đầu tư trước khi đầu tư vào một cổ phiếu nào đó, nên có sự tư vấn của các chuyên gia có ảnh hưởng nhất định trên thị trường chứng khoán. Dù khuyến nghị của chuyên gia không phải lúc nào cũng đúng, nhưng sẽ giúp chúng ta giảm thiểu được tối đa các rủi ro cho mình.

PV. Xin ông cho biết, đâu là động lực cho thị trường chứng khoán trong thời gian tới và việc Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) tăng lãi suất có tác động thế nào đến thị trường?

Ông Trần Đức Anh. Việc thị trường chứng khoán Việt Nam giảm sâu vừa qua là do ảnh hưởng của thị trường chứng khoán thế giới là chính và cũng có sự ảnh hưởng của cổ phiếu đầu cơ. Nhưng thực tế, thị trường chứng khoán châu Âu và chứng khoán Mỹ trong những ngày trở lại đây bị ảnh hưởng xấu bởi thông tin liên quan đến vấn đề về địa chính trị giữa Nga và Ukraina, cũng như kỳ họp chính sách của Fed. Đó là yếu tố làm cho thị trường chứng khoán thế giới chao đảo và thị trường chứng khoán Việt Nam ít nhiều bị ảnh hưởng.

Nếu thị trường chứng khoán toàn cầu không có gì quá đột biến theo hướng tiêu cực, thì xu hướng của thị trường chứng khoán Việt Nam có thể tiếp diễn ổn định. Dự kiến Fed sẽ tăng lãi suất đâu đó khoảng 3-4 lần trong năm 2022, việc tăng lãi suất này chắc chắn sẽ có tác động tiêu cực đến thị trường chứng khoán toàn cầu và thị trường chứng khoán Việt Nam. Nhưng khi nhìn vào những lần Fed tăng lãi suất trong quá khứ như giai đoạn 2015 – 2018, hay trước đó giai đoạn 2004 – 2007, thì thực tế, những giai đoạn này trùng hợp với giai đoạn thị trường chứng khoán toàn cầu và Việt Nam tăng điểm. Nguyên nhân là vì mặc dù Fed tăng lãi suất, nhưng nền kinh tế đi đúng hướng, tăng trưởng và lợi nhuận của các doanh nghiệp, đặc biệt là các doanh nghiệp niêm yết đã tiếp tục tăng cao. Đó là cơ sở để thị trường chứng khoán phát triển.

Đối với lần tăng lãi suất này, nếu động thái của Fed không ảnh hưởng đến nền kinh tế, thì tác động đến chứng khoán là không đáng kể; còn trong trường hợp lạm phát duy trì ở mức cao và Fed phải đẩy nhanh tăng lãi suất, khiến cung tiền hẹp lại và tăng trưởng kinh tế bị ảnh hưởng, thì cũng không loại trừ khả năng chứng khoán toàn cầu nói chung và Việt Nam nói riêng chịu sự tác động tiêu cực. Tuy nhiên, đây là việc chúng ta cần phải quan sát thêm, còn ở thời điểm hiện tại, mục tiêu từ 3-4 lần tăng lãi suất thì tác động chưa lớn và cũng chưa phải quá lo ngại.

 Xin cảm ơn ông!