Tổng cục Hải quan cho biết, trước tình hình kinh tế thế giới có nhiều diễn biến phức tạp, một số quốc gia đang có những thay đổi lớn về chính sách thương mại theo xu hướng bảo hộ mậu dịch và tăng cường sử dụng các biện pháp phòng vệ thương mại như áp dụng thuế chống bán phá giá, thuế chống trợ cấp, thuế tự vệ... với mức thuế rất cao nhằm hạn chế nhập khẩu, bảo hộ sản xuất trong nước.

Trong khi đó, hiện Việt Nam đã tham gia ký kết, đàm phán 17 Hiệp định thương mại tự do (FTA) và hàng hóa có xuất xứ từ Việt Nam khi xuất khẩu vào các thị trường đối tác sẽ được áp dụng ưu đãi thuế quan theo đúng cam kết nếu đáp ứng quy tắc xuất xứ theo quy định. Đặc biệt cuộc chiến tranh thương mại Mỹ - Trung Quốc có tác động rất lớn đến nền kinh tế Việt Nam.

Thời gian gần đây, các lực lượng chức năng đã liên tiếp phát hiện nhiều vụ việc doanh nghiệp lợi dụng chính sách phân luồng miễn kiểm tra (luồng xanh) để gian lận thương mại, trốn thuế; tại khu vực biên giới ở một số khu vực vốn là điểm nóng về buôn lậu từ trước tới nay, như Tây Ninh, An Giang, Long An,  ghi nhận nhiều hoạt động của các đối tượng buôn lậu, sẵn sàng trực chiến để có thể đưa hàng tuồn vào nội địa Việt Nam; khu vực phía Nam như TP. Hồ Chí Minh, Bình Dương… cơ quan Hải quan và các lực lượng chức năng liên tục phát hiện nhiều lô hàng giả mạo xuất xứ Việt Nam...

Điển hình như một số vụ vi phạm của Công ty TNHH Thịnh Hòa khai báo trên tờ khai hải quan nhập khẩu là quần áo các loại, xuất xứ Trung Quốc nhưng thực tế kiểm tra trên hàng hóa ghi xuất xứ Việt Nam, Hàn Quốc; vụ Công ty TNHH sản xuất thương mại Sa Huỳnh nhập khẩu lò nướng thủy tinh nguyên chiếc, xuất xứ Trung Quốc nhưng trên sản phẩm in nhãn hiệu Asanzo có cả phiếu bảo hành in sẵn bằng tiếng Việt…

Trước tình hình đó, Tổng cục Hải quan đã ban hành Chỉ thị số 7988/CT-TCHQ yêu cầu các đơn vị phải kiểm soát chặt chẽ tại khâu thông quan, tập trung lực lượng kiểm tra sau thông quan, thanh tra chuyên ngành, điều tra, xác minh làm rõ các hành vi vi phạm.

Đặc biệt lưu ý đối với các mặt hàng xuất khẩu có kim ngạch xuất khẩu từ Việt Nam tăng đột biến sang Mỹ, hàng hóa nhập khẩu có thuế suất cao, kim ngạch nhập khẩu lớn, tần suất nhập khẩu nhiều và những mặt hàng được bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ.

Chị thị nêu rõ,  các đơn vị hải quan tiếp tục thực hiện nội dung hướng dẫn tại công văn số 5189/TCHQ-GSQL ngày 13/8/2019 của Tổng cục Hải quan về kiểm tra, xác định xuất xứ, chống gian lận, giả mạo xuất xứ, ghi nhãn hàng hóa không đúng quy định, xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ, chuyển tải bất hợp pháp, Kế hoạch số 441/KH-TCHQ ngày 18/10/2019 của Tổng cục Hải quan; quán triệt đến từng cán bộ công chức hải quan về nhiệm vụ, yêu cầu của công tác kiểm tra, xác định xuất xứ, chống gian lận xuất xứ hàng hóa, ghi nhãn hàng hóa không đúng quy định, xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ, chuyển tải bất hợp pháp.

Các đơn vị trực thuộc cần thực hiện thu thập thông tin, xây dựng cơ sở dữ liệu về hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu, doanh nghiệp có rủi ro cao về gian lận, giả mạo xuất xứ, ghi nhãn hàng hóa không đúng, hàng hóa bị xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ, chuyển tải bất hợp pháp để áp dụng các biện pháp đấu tranh, điều tra, xác minh làm rõ hành vi vi phạm.

Cơ quan hải quan lưu ý các phương thức, thủ đoạn như: Hàng hóa không đáp ứng tiêu chí xuất xứ, chỉ thực hiện công đoạn gia công, sản xuất, lắp ráp đơn giản nhưng khai xuất xứ Việt Nam trên tờ khai xuất khẩu và trên bao bì, sản phẩm in dòng chữ “Made in Vietnam”. Hoặc trộn lẫn hàng hóa có nguồn gốc nhập khẩu với hàng hóa được sản xuất trong nước để xuất khẩu nhưng trên bao bì hàng hóa ghi xuất xứ Việt Nam... Một số mặt hàng cần đặc biệt chú ý: Gỗ dán, gỗ ván ép, xe đạp, xe đạp điện, nồi cơm điện, đồ gia dụng, giày thể thao, quần áo...

Với các trường hợp vi phạm, quan điểm của cơ quan hải quan là bắt giữ và xử lý nghiêm. Đặc biệt, đơn vị nào để xảy ra tình trạng bỏ lọt hành vi vi phạm, không phát hiện các vụ việc gian lận, giả mạo xuất xứ, giả mạo nhãn hàng hóa, chuyển tải bất hợp pháp qua địa bàn quản lý thì thủ trưởng đơn vị đó phải chịu trách nhiệm trước Tổng cục Hải quan.