Trao đổi với phóng viên, TS. Cấn Văn Lực chuyên gia kinh tế cho rằng,  Washington đang triển khai một cuộc chiến tranh thương mại trên nhiều mặt trận. Về lâu dài, việc các biện pháp trừng phạt được mở rộng sang nhiều ngành hàng khác sẽ có thể có tác động không ngờ tới, các nước thứ ba có thể vào tầm ngắm của lệnh trừng phạt. 

Theo TS. Cấn Văn Lực, thị trường chứng khoán đã phản ứng rất mạnh, giảm điểm trên toàn cầu. Kéo theo đó, danh mục đầu tư của các nhà đầu tư nước ngoài vào Việt Nam trên sàn chứng khoán cũng thay đổi.

"Tháng 6 vừa qua, hoạt động bán ròng nhiều hơn mua ròng. Tất nhiên, tính từ đầu năm đến nay, các nhà đầu tư nước ngoài vẫn mua ròng vào Việt Nam khoảng 1,5 tỷ USD, cao hơn các nước khác trong khu vực, nhưng rõ ràng là cũng bị tác động từ chiến tranh thương mại", ông Lực nhận định.

Cùng với đó, quý II/2018, thị trường vàng và tỷ giá đã chứng kiến sự biến động mạnh từ thế giới, đã có tác động không nhỏ đến thị trường trong nước. Lãnh đạo một số ngân hàng khẳng định sẽ tiếp tục bám sát định hướng điều hành chung của cơ quan quản lý, chủ động trong công tác phân tích, dự báo để có các dịch chuyển phù hợp trong hoạt động kinh doanh, từ đó giảm thiểu những tác động tiêu cực đến hoạt động ngân hàng từ nay đến cuối năm.

Ông Lực đề xuất Chính phủ cùng các bộ, ngành phải xây dựng các kịch bản khác nhau khi chiến tranh thương mại xảy ra. “Chính phủ và các nhà hoạch định chính sách phải theo sát mọi diễn biến của cuộc chiến thương mại này, đặc biệt là Bộ Công Thương, Bộ Kế hoạch và Ðầu tư, cũng như Ngân hàng Nhà nước và Bộ Tài chính. Cơ hội đã ít mà chưa chắc tận dụng được. Muốn làm được phải cải cách thể chế đột phá, cải thiện môi trường đầu tư rất nhiều”, ông Lực đề nghị.

Song song với đó, ông Lực cho rằng, Chính phủ và các bộ ngành cũng phải định hướng doanh nghiệp đa dạng hóa thị trường, nhất là với các Hiệp định Thương mại tự do (FTA) vừa mới ký như với Liên minh châu Âu (EU). Còn doanh nghiệp phải nỗ lực tìm kiếm các thị trường mới và có phương án thay thế khi tình huống xấu có thể xảy ra.

Có cùng quan điểm, TS. Phạm Sỹ Thành, Giám đốc Chương trình Nghiên cứu Kinh tế Trung Quốc - Viện Nghiên cứu kinh tế và chính sách nhận định, sự trả đũa lan tỏa của các đối tác thương mại lớn với nhau có thể là tương lai ảm đạm đối với các nước yếu. Theo ông, có hai tổn hại lớn, một là tổn hại đến nền tảng tăng trưởng đang phục hồi của kinh tế toàn cầu, hai là tổn hại đến chuỗi sản xuất.

Chuyên gia này cũng cho rằng, nếu những căng thẳng này không được giải quyết, chuỗi sản xuất có thể phải điều chỉnh để thích ứng với các rào cản mới. Ðiều này sẽ làm nhiều nước trong đó có Việt Nam mất lợi ích cho dù họ không có tên trong danh sách các nước chịu lệnh áp thuế trừng phạt của Mỹ và Trung Quốc.

Ông Thành cho rằng để ổn định tỷ giá, tránh nguy cơ lạm phát gia tăng mạnh, nhiều khả năng ngân hàng Nhà nước sẽ tăng lãi suất VND. Đây là một rủi ro mà các doanh nghiệp và nhà đầu tư cần lưu ý, vì lãi suất tăng sẽ thay đổi toàn bộ trạng thái các thị trường hiện nay.

Các chuyên gia kinh tế nhận định, khi 2 cường quốc xảy ra xung đột sẽ làm giảm thương mại toàn cầu, giảm tăng trưởng kinh tế toàn cầu, Việt Nam không nằm ngoài “vòng xoáy” này, nhất là khi chuỗi sản xuất sẽ phải điều chỉnh cho phù hợp thị trường, nguy cơ nhập siêu của Việt Nam từ Trung Quốc có thể trầm trọng hơn do hàng hóa Trung Quốc khó vào thị trường Mỹ sẽ chuyển hướng sang các thị trường khác, trong đó có Việt Nam. Hơn nữa, sức cầu của thế giới giảm khiến xuất khẩu của Việt Nam ra các nước trên thế giới gặp khó khăn.

TS. Lực dự đoán: "Khi 2 quốc gia này xảy chiến tranh thương mại sẽ khiến các quyết định về thương mại, về đầu tư thay đổi, từ đó tác động đến nền kinh tế của hai nước nói riêng và cả nền kinh tế thế giới nói chung. Cụ thể, khi Mỹ áp thuế lên hàng hóa Trung Quốc sẽ khiến tăng trưởng chậm lại, mà Trung Quốc hiện nay đóng góp khoảng 32% nền kinh tế toàn cầu. Khi Trung Quốc có vấn đề thì cả khu vực, trong đó có Việt Nam bị ảnh hưởng".