Hướng đi mới cho thoái vốn

Theo thống kê của Ủy ban Chứng khoán Nhà nước, năm 2013, các tập đoàn, tổng công ty nhà nước đã thoái được 956 tỷ đồng; 9 tháng đầu năm 2014 đã thoái 3488 tỷ đồng (gấp 3,6 lần năm 2013). Tuy đã có những tiến bộ và nỗ lực những quá trình thoái vốn vẫn chậm. Tính chung cả năm 2013 và 9 tháng năm 2014, các tập đoàn, tổng công ty mới thoái được 4453 tỷ đồng trên tổng số hơn 21 nghìn tỷ đồng vốn đầu tư cần thoái.

Trước tình trạng trên, ông Đặng Quyết Tiến, Cục trưởng Cục Tài chính Doanh nghiệp, Bộ Tài chính cho rằng, Quyết định số 51/2014/QĐ-TTg ra đời sẽ góp phần “khơi thông” điểm nghẽn trong quá trình cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước (DNNN) hiện nay với một bước tiến lớn của cơ quan quản lý khi lần đầu cho phép DNNN được thoái vốn dưới mệnh giá và giá trị sổ sách.

Theo đó, việc thoái vốn dưới mệnh giá/giá trị sổ sách kế toán phải dựa trên nguyên tắc hạn chế tối đa tổn thất đầu tư và bảo toàn vốn nhà nước ở mức cao nhất, đồng thời doanh nghiệp phải trích lập bổ sung cho đủ dự phòng tổn thất các khoản đầu tư tài chính. Quyết định cũng quy định mức điều chỉnh giảm giá bán tối đa để các doanh nghiệp chủ động trong quá trình thoái vốn, cụ thể: đối với cổ phiếu đã niêm yết có thị giá dưới mệnh giá thì bán theo biên độ quy định trên sàn. Nếu sau 3 tháng không bán hết thì giảm giá bán tối đa 10% so với bình quân giá giao dịch thành công của 15 ngày trước đó để bán thỏa thuận.

Đặc biệt, đối với công ty chưa niêm yết được định giá thấp hơn mệnh giá thì tổ chức bán cổ phần công khai. Nếu không thành công thì doanh nghiệp có thể bán thỏa thuận với giá không thấp hơn giá đấu thành công thấp nhất (trường hợp giá khởi điểm bán đấu giá lần đầu không thành công). Còn nếu nhà đầu tư bỏ cọc hoàn toàn thì giá thỏa thuận không thấp hơn giá đâu thấp nhất. Thời gian hoàn tất việc bán thỏa thuận tối đa là 60 ngày kể từ ngày kết thúc thời hạn nộp tiền mua cổ phần của cuộc đấu giá lần đầu. Trong trường hợp thỏa thuận không thành công thì mức giả khởi điểm để bán lần 2 giảm tối đa không quá 10% so với giá khởi điểm lần đầu.

Bên cạnh đó, Quyết định cũng đưa ra quy định về việc thoái vốn tại các công ty đầu tư tài chính, các ngân hàng thương mại của các tập đoàn, tổng công ty nhà nước. Theo đó, có thể giao các ngân hàng thương mại nhà nước mua lại hoặc chuyển Ngân hàng Nhà nước Việt Nam làm đại diện chủ sở hữu.

Quyết định cũng đưa ra phương án xử lý đối với cổ phần không bán được/không bán hết. Theo đó, Tổng Công ty đầu tư và kinh doanh vốn Nhà nước (SCIC) sẽ thực hiện mua cổ phần với giá bằng mệnh giá trong trường hợp không bán được cổ phần trong lần đầu đấu giá cổ phần. Đối với số cổ phần không bán được hết thì SCIC mua cổ phần tại giá đấu thành công thấp nhất (mua ngay sau khi bán đấu giá) hoặc tại giá thỏa thuận thành công thấp nhất (trường hợp bán thỏa thuận không hết).

Gắn cổ phần hóa với thị trường chứng khoán

Trong thời gian qua, việc các doanh nghiệp không đưa cổ phiếu vào giao dịch tập trung ngay sau khi cổ phần hóa đã khiến cho nhà đầu tư không mấy mặn mà với các phiên đấu giá cổ phần hóa. Do vậy, đại diện Ủy ban Chứng khoán Nhà nước cho rằng, giải pháp tối ưu để đẩy nhanh quá trình cổ phần hóa DNNN là gắn hoạt động đấu giá cổ phần với đăng ký giao dịch và niêm yết trên thị trường chứng khoán.

Quyết định số 51/2014/QĐ-TTg cũng quy định các doanh nghiệp cổ phần hóa sau ngày 1/11/2014 phải có kế hoạch tham gia giao dịch tập trung trên thị trường đăng ký giao dịch (UPCoM)/niêm yết trong vòng 90 ngày/01 năm kể từ ngày có giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh. Đối với các doanh nghiệp cổ phần hóa trước thời điểm Quyết định này có hiệu lực thì phải có kế hoạch tham gia giao dịch tập trung trong vòng 01 năm kể từ ngày 1/11/2014.

Thêm vào đó, đại diện Ủy ban Chứng khoán Nhà nước cũng cho rằng, ngoài danh sách các doanh nghiệp thực hiện cổ phần hóa, cần xác định được thời điểm cổ phần hóa của từng doanh nghiệp để các nhà đầu tư chuẩn bị trước khi tham gia đấu giá. Cũng tại Hội nghị, các doanh nghiệp đã chia sẻ những vướng mắc, khó khăn và đóng góp ý kiến để để hoàn thiện thêm cơ chế chính sách về cổ phần hóa, thoái vốn Nhà nước và tham gia thị trường chứng khoán.

Hưởng ứng chủ trương của Chính phủ, Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội với vai trò là đơn vị vận hành thị trường chứng khoán đã rất khẩn trương vào cuộc - chuẩn bị từ hệ thống, con người để phục vụ các cuộc đấu giá, hỗ trợ doanh nghiệp sau đấu giá có thể tham gia trực tiếp trên thị trường đăng ký giao dịch (UPCoM) và thị trường cổ phiếu niêm yết với thời gian nhanh nhất.

Tất cả những hành động trên đã thể hiện sự quyết tâm, nỗ lực của các cơ quan quản lý, đơn vị vận hành thị trường trong việc thực hiện chủ trương của Chính phủ trong kế hoạch 2014-2015 và kế hoạch tái cơ cấu hệ thống DNNN.