Thúc đẩy quan hệ Việt Nam - Indonesia: Chiến lược với mỗi nước và đóng góp cho cả khu vực

Việt Nam và Indonesia chính thức thiết lập quan hệ ngoại giao ngày 30/12/1955, nhưng sợi dây kết nối giữa hai dân tộc, hai đất nước đã được khởi nguồn từ rất lâu trước đó. Đặc biệt, mối quan hệ truyền thống hữu nghị giữa hai nước đã được đặt nền móng bởi Chủ tịch Hồ Chí Minh và Tổng thống Sukarno - hai lãnh tụ kiệt xuất của hai dân tộc Việt Nam - Indonesia và không ngừng được các thế hệ lãnh đạo, nhân dân hai nước dày công vun đắp trong 68 năm qua.

Indonesia là nước đầu tiên ở Đông Nam Á mà Việt Nam chính thức thiết lập quan hệ ngoại giao. Sau năm 1975, Tổng thống Indonesia Suharto là nguyên thủ đầu tiên ở Đông Nam Á và Nam Thái Bình dương thăm Việt Nam. Quan hệ hai nước phát triển nhanh chóng sau khi Việt Nam gia nhập ASEAN. Hai nước thiết lập quan hệ Đối tác toàn diện vào năm 2003. Và chỉ 10 năm sau đó, hai nước đã nâng cấp quan hệ lên Đối tác Chiến lược (2013), Việt Nam trở thành Đối tác chiến lược duy nhất của Indonesia trong khu vực ASEAN.

Quan hệ chính trị tốt đẹp, hữu nghị truyền thống giữa hai nước tiếp tục là tài sản quý giá được lãnh đạo cấp cao và Nhân dân hai nước coi trọng, giữ gìn và không ngừng phát huy. Trên các diễn đàn đa phương, hai nước luôn có sự phối hợp chặt chẽ, đồng quan điểm trên nhiều vấn đề có tầm quan trọng chiến lược, gắn với việc duy trì hòa bình, ổn định, an ninh của khu vực. Quan hệ gắn bó giữa hai nước không chỉ mang tính chiến lược đối với sự phát triển của mỗi nước mà còn đóng góp cho hòa bình, ổn định và phát triển của khu vực Đông Nam Á nói riêng và Ấn Độ dương - Thái Bình dương nói chung.

Cùng với quan hệ chính trị - ngoại giao, hợp tác kinh tế là một trọng tâm trong quan hệ song phương. Indonesia hiện là một trong những đối tác quan trọng hàng đầu của Việt Nam tại khu vực. Sự phát triển mạnh mẽ của thương mại hai chiều đã vượt qua sự kỳ vọng của hai nước. Kim ngạch thương mại song phương năm 2022 đạt 14,1 tỷ USD, tăng 22,6% so với năm 2021, vượt xa mục tiêu lãnh đạo hai nước đặt ra là 10 tỷ USD vào năm 2023. Về đầu tư, tính đến tháng 3/2023, Indonesia đứng thứ 5 trong ASEAN và thứ 30/143 quốc gia đầu tư vào Việt Nam.

Hai nước đang thực hiện Chương trình hành động giai đoạn 2019-2023 và đàm phán ký kết chương trình hành động cho giai đoạn mới 2024-2028 nhằm làm sâu sắc hơn nữa các lĩnh vực hợp tác vốn đã khá toàn diện giữa hai nước, đồng thời mở ra các cơ hội hợp tác trên các lĩnh vực mới, như chuyển đổi năng lượng, chuyển đổi số và cơ sở hạ tầng như lãnh đạo cấp cao hai nước đã nhất trí.

Hợp tác quốc phòng, an ninh tiếp tục được tăng cường. Hai bên thường xuyên trao đổi đoàn và đã ký một số văn bản thỏa thuận hợp tác trong lĩnh vực này. Trong năm 2022, hai bên đã ký 2 Bản Ghi nhớ về hợp tác phòng, chống khủng bố và đấu tranh chống tội phạm buôn ma túy.

Hai năm gần đây, do ảnh hưởng của đại dịch Covid - 19, Cơ quan lập pháp hai nước ít trao đổi các đoàn song phương, nhưng vẫn duy trì tiếp xúc, nhất là tiếp xúc cấp cao bên lề các hội nghị nghị viện đa phương. Quốc hội Việt Nam và Hạ viện Indonesia đã ký Thỏa thuận hợp tác từ tháng 3.2010 nhân chuyến thăm chính thức Indonesia của Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Phú Trọng. Tại các diễn đàn liên nghị viện khu vực và thế giới (IPU, AIPA, APF, APPF, ASEP...), các đoàn đại biểu Quốc hội hai nước tăng cường trao đổi và tham vấn, phối hợp lập trường về các vấn đề khu vực và quốc tế cùng quan tâm.

Năm 2023 có ý nghĩa đặc biệt với quan hệ Việt Nam - Indonesia, đánh dấu tròn 10 năm hai nước thiết lập quan hệ Đối tác Chiến lược và đang trên đà phát triển lên tầm cao mới. Hai nước đang hướng tới kỷ niệm 70 năm quan hệ ngoại giao vào năm 2025 (1955 - 2025).

Trong bối cảnh đó, Tổng Thư ký Quốc hội, Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Bùi Văn Cường nhấn mạnh, chuyến thăm chính thức Cộng hòa Indonesia của Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ là sự kiện đặc biệt quan trọng. Đây là lần đầu tiên, đồng chí Vương Đình Huệ thăm chính thức Indonesia trên cương vị Chủ tịch Quốc hội Việt Nam, đồng thời cũng là chuyến thăm đầu tiên của Chủ tịch Quốc hội nước ta tới quốc gia này sau 13 năm kể từ chuyến thăm năm 2010 của Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Phú Trọng.

“Chủ tịch Quốc hội ta thăm chính thức Indonesia thể hiện sự coi trọng, ủng hộ của ta đối với Indonesia, với Hạ viện Indonesia và cá nhân Chủ tịch Hạ viện Puan Maharani trước thềm Đại hội đồng AIPA - 44 và trong năm Chủ tịch ASEAN, Chủ tịch AIPA 2023. Chuyến thăm đóng góp quan trọng vào việc củng cố quan hệ và tin cậy chính trị giữa hai nước, mối quan hệ giữa nhân dân hai nước và quan hệ giữa các nhà lãnh đạo cấp cao hai nước.

Tiếp Đại sứ Indonesia trước thềm chuyến thăm, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ đã khẳng định, Việt Nam đánh giá rất cao vai trò của Indonesia không chỉ trong khối ASEAN, mà còn cả trong khu vực và trên thế giới với tư cách là nước thành viên của G20”, Tổng Thư ký Quốc hội, Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Bùi Văn Cường nêu rõ.

Qua chuyến thăm, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ và các nhà lãnh đạo Indonesia cũng sẽ trao đổi về phương hướng, biện pháp tăng cường hợp tác giữa các cơ quan lập pháp hai nước trong cả khuôn khổ song phương và đa phương; trao đổi ý kiến về vấn đề quốc tế, khu vực hai bên cùng quan tâm. Quốc hội Việt Nam và Hạ viện Indonesia sẽ ký mới Thỏa thuận hợp tác với những nội hàm mới phù hợp với bối cảnh hiện nay.

“Chuyến thăm được các nhà lãnh đạo Indonesia trông đợi, đặt nhiều kỳ vọng đưa quan hệ hữu nghị truyền thống và Đối tác chiến lược giữa hai nước ngày càng đi vào chiều sâu, thiết thực và hiệu quả hơn", Tổng Thư ký Quốc hội, Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội nói.

Chủ nhiệm Ủy ban Đối ngoại Vũ Hải Hà cũng cho biết, Indonesia đón Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ thăm chính thức trong năm đảm nhận vai trò Chủ tịch ASEAN, Chủ tịch AIPA và đúng vào dịp tổ chức Đại hội đồng AIPA - 44 thể hiện sự coi trọng đối với quan hệ Đối tác chiến lược Việt Nam - Indonesia nói chung và với Lãnh đạo cấp cao nước ta nói riêng, tạo xung lực mới cho quan hệ song phương, qua đó, góp phần khẳng định ưu tiên quan hệ ASEAN trong chính sách ngoại giao.

“Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ và các nhà lãnh đạo Indonesia sẽ tập trung trao đổi các biện pháp tăng cường quan hệ Đối tác chiến lược trên các lĩnh vực, tăng cường hợp tác hướng tới mục tiêu cùng phục hồi và phát triển sau thời gian dài bị ảnh hưởng bởi dịch bệnh; đồng thời trao đổi về các vấn đề chiến lược, an ninh khu vực cùng quan tâm; tăng cường phối hợp với ta trong ASEAN và các tổ chức, diễn đàn khu vực và quốc tế; đẩy mạnh quan hệ hợp tác tốt đẹp với Việt Nam nói chung và quan hệ giữa cơ quan lập pháp hai nước nói riêng”, Chủ nhiệm Ủy ban Đối ngoại Vũ Hải Hà nhấn mạnh.

Phát huy trách nhiệm, tiếng nói của AIPA đối với hòa bình, ổn định và phát triển

Cùng với thăm chính thức Cộng hòa Indonesia, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ và Đoàn đại biểu cấp cao Quốc hội nước ta sẽ tham dự Đại hội đồng AIPA - 44 với chủ đề “Nghị viện chủ động thích ứng vì một ASEAN ổn định và thịnh vượng”.

Đại hội đồng AIPA - 44 diễn ra trong bối cảnh tình hình thế giới tiếp tục diễn biến phức tạp, khó lường với nhiều yếu tố bất định tác động đến hòa bình, an ninh và phát triển toàn cầu. Kinh tế thế giới và khu vực tiếp tục phục hồi sau đại dịch Covid - 19, nhưng tốc độ phục hồi chậm và tiềm ẩn nhiều rủi ro, nhất là lạm phát, nợ công quốc gia và rủi ro tài chính. Quá trình tái cơ cấu sản xuất, thương mại, đầu tư diễn ra mạnh mẽ ở nhiều quốc gia. Quá trình chuyển đổi sang kinh tế số, kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn từng bước trở thành ưu tiên của nhiều quốc gia, tác động tới chuyển dịch các chuỗi sản xuất, đầu tư, tiền tệ.

Khu vực châu Á - Thái Bình dương và Ấn Độ dương duy trì sự phát triển năng động, tiếp tục là động lực tăng trưởng của thế giới, trong đó, Đông Nam Á được đánh giá sẽ trở lại với vai trò động lực tăng trưởng kinh tế toàn cầu trong năm 2023.

Hiện nay, ASEAN đang tập trung nỗ lực hoàn tất Kế hoạch Tổng thể 2025 và chuẩn bị cho giai đoạn phát triển tiếp theo với việc xây dựng Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN sau 2025, chú trọng nâng cao năng lực thể chế, thúc đẩy hợp tác theo các xu hướng lớn hiện nay như phục hồi và tăng trưởng bao trùm, chuyển đổi số, ứng phó với biến đổi khí hậu, phát triển bền vững… ASEAN đề cao đoàn kết, thống nhất và nâng cao vai trò trung tâm, song cũng phải đối mặt nhiều thách thức do tác động của cạnh tranh nước lớn, các điểm nóng, các thách thức an ninh phi truyền thống.

Việc lựa chọn chủ đề “Nghị viện chủ động thích ứng vì một ASEAN ổn định và thịnh vượng” của Đại hội đồng AIPA - 44 thể hiện thông điệp xuyên suốt của AIPA và mong muốn của nước chủ nhà Indonesia, Chủ tịch ASEAN và Chủ tịch AIPA 2023 đề cao vai trò của ASEAN và các nghị viện ASEAN nói riêng trong thúc đẩy hòa bình, an ninh, tăng cường khả năng chống chịu và phát triển bền vững, bao trùm của khu vực để đưa ASEAN trở thành Tâm điểm tăng trưởng, không để ai bị bỏ lại phía sau.

Chủ nhiệm Ủy ban Đối ngoại Vũ Hải Hà nêu rõ, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ dẫn đầu Đoàn đại biểu cấp cao Quốc hội Việt Nam tham dự Đại hội đồng AIPA - 44 nhằm tiếp tục triển khai chủ trương chủ động, tích cực hội nhập quốc tế toàn diện, sâu rộng, nâng tầm đối ngoại đa phương; thúc đẩy các ưu tiên, nâng cao vai trò, vị thế của Việt Nam và Quốc hội nước ta tại các cơ chế hợp tác nghị viện khu vực và thế giới, qua đó góp phần thúc đẩy các nỗ lực ngoại giao chung của Đảng và Nhà nước vì lợi ích quốc gia, dân tộc.

“Sự tham dự của Chủ tịch Quốc hội và Đoàn đại biểu cấp cao Quốc hội Việt Nam tiếp tục khẳng định vai trò của Quốc hội Việt Nam, chủ động, tích cực đóng góp thực chất vào nội dung của AIPA, cùng các Nghị viện thành viên AIPA củng cố đoàn kết và vai trò trung tâm của ASEAN, đẩy mạnh quan hệ giữa AIPA với các đối tác, góp phần vào tiến trình xây dựng Cộng đồng ASEAN; phát huy trách nhiệm, tiếng nói của AIPA đối với hoà bình, ổn định và phát triển. Tăng cường quan hệ giữa Quốc hội Việt Nam với Quốc hội thành viên và Quan sát viên của AIPA tham dự Đại hội đồng, thông qua các tiếp xúc cấp cao của Trưởng đoàn và các cấp tương ứng với các đối tác trong và ngoài khu vực bên lề hội nghị”, Chủ nhiệm Ủy ban Đối ngoại nhấn mạnh.

Đây cũng là dịp để Đoàn Việt Nam trao đổi thông tin và chia sẻ với nghị sĩ các nước về những mối quan tâm chung của khu vực vì hòa bình, hợp tác và phát triển, về các hoạt động của nghị viện; xây dựng các mối quan hệ hữu nghị với nghị sĩ các nước; thông tin, chia sẻ về đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước ta; hoạt động của Quốc hội trong phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội Việt Nam.

Để chuẩn bị cho Đại hội đồng AIPA - 44, Quốc hội Việt Nam đã chủ động nghiên cứu, đề xuất 3 dự thảo Nghị quyết gồm: dự thảo Nghị quyết về chuyển đổi số do phụ nữ dẫn dắt và vì phụ nữ; dự thảo Nghị quyết về thúc đẩy đổi mới sáng tạo, chuyển giao, ứng dụng và phát triển khoa học, công nghệ phục vụ tăng trưởng và phát triển bền vững và dự thảo Nghị quyết về thúc đẩy áp dụng các hướng dẫn của ASEAN về đầu tư có trách nhiệm trong lĩnh vực lương thực, nông nghiệp, lâm nghiệp. Đây là những dự thảo Nghị quyết rất quan trọng, có thể giúp ASEAN khai thác được các lợi thế về khoa học, công nghệ, về đổi mới sáng tạo, phục vụ cho phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội, đồng thời cũng sẽ khai thác được những tiềm năng để phát triển các lĩnh vực lương thực, nông nghiệp, lâm nghiệp - đây cũng là các trụ cột quan trọng của Cộng đồng Kinh tế ASEAN.