Tình hình phát triển dịch vụ tài chính cá nhân

Các cá nhân dù có thu nhập cao hay thấp đều cần phải hoạch định tài chính cá nhân. Khi có một kế hoạch tài chính toàn diện có thể giúp nâng cao chất lượng cuộc sống và tăng sự hài lòng bằng cách giảm sự không chắc chắn về thu nhập và các nguồn lực trong tương lai.

Giá trị của tư vấn tài chính sẽ thay đổi dựa trên mức độ chấp nhận rủi ro của mỗi cá nhân và phần trăm tài sản có thể được gia tăng hoặc mất đi. Những người càng ít khả năng chấp nhận rủi ro những tư vấn tài chính giúp cho họ tránh được việc mất đi các tài sản càng có giá trị cao.

Bởi vì các dịch vụ tư vấn tài chính liên quan đến tiền, có thể dễ dàng định lượng những lợi ích liên quan đến tăng tài sản. Tuy nhiên đối với những lợi ích từ việc bảo vệ tài sản hoặc ổn định tiêu dùng sẽ khó có thể định lượng hơn.

Hiện nay, Việt Nam chưa ban hành văn bản pháp lý quy định trực tiếp và cụ thể về dịch vụ tư vấn tài chính cá nhân. Tuy nhiên, thực tế cũng đã có một số văn bản quy định gián tiếp như Luật các TCTD (2010), Luật NHNN Việt Nam (2010) và Luật Dân sự (2005).

Trước năm 2008, nhóm khách hàng cá nhân trên thị trường chưa có nhiều dịch vụ, sản phẩm tiện ích và chuyên nghiệp. Theo đó, các NHTM bắt đầu thực hiện triển khai dịch vụ tư vấn tài chính cá nhân để củng cố quan hệ với những khách hàng hiện có, tạo thêm những khách hàng mới.

Đồng thời, các ngân hàng thương mại (NHTM) xác định đây là dịch vụ bán lẻ cao cấp nhằm thay đổi văn hoá bán hàng của ngân hàng. Habubank là ngân hàng tiên phong cung cấp dịch vụ này (từ tháng 10/2008) và đến nay, hầu hết các NHTM, công ty bảo hiểm và công ty tài chính đang hoạt động đều triển khai và cung cấp dịch vụ tư vấn tài chính cá nhân.

Đội ngũ nhân viên trực tiếp tư vấn và bán sản phẩm thường là các nhân viên ngân hàng làm việc phục vụ tại bộ phận khách hàng cá nhân hoặc khách hàng quan trọng, nhân viên môi giới chứng khoán, các đại lý bảo hiểm. Như vậy, dịch vụ tư vấn tài chính cá nhân ở Việt Nam chỉ đáp ứng được một phần nhiệm vụ của dịch vụ tư vấn tài chính cá nhân.

Thực tế cũng cho thấy, dịch vụ tư vấn tài chính cá nhân còn khá mới mẻ ở Việt Nam. Do vậy, nhận thức của công chúng về dịch vụ này còn rất thấp.

Theo kết quả của một khảo sát cho thấy: trên 80% số người được khảo sát không biết rõ tài chính cá nhân là gì và ít quan tâm đến các kế hoạch tài chính trong tương lai; trên 90% số người được khảo sát chưa nắm rõ được các khoản chi tiêu của mình trong tháng vừa qua và họ cũng không có khoản  tiết kiệm để dự phòng rủi ro khẩn cấp. Công chúng có rất ít thông tin cũng như khó tiếp cận với thông tin về dịch vụ này, do vậy, họ tham gia rất hạn chế.

Nguyên nhân chủ yếu của thực trạng trên xuất phát từ sự non trẻ của thị trường tài chính Việt Nam. Đến nay, vẫn chưa có cơ quan quản lý nào chịu trách nhiệm quản lý dịch vụ tư vấn tài chính cá nhân, do đó mà hành lang pháp lý dành cho dịch vụ này cũng chưa có.

Các đơn vị cung cấp dịch vụ cũng chưa có nhiều sản phẩm tài chính đa dạng và các điều kiện để cung cấp đầy đủ các dịch vụ tài chính cá nhân, đội ngủ tư vấn tài chính chưa được đào tạo chuyên nghiệp và thiếu kỹ năng.

Nhận thức của khách hàng về tài chính cá nhân còn hạn chế nên những đòi hỏi về dịch vụ tư vấn tài chính cá nhân chưa cao. Do đó, dịch vụ này chưa được đầu tư và phát triển.

Để phát triển dịch vụ tài chính cá nhân

Để đáp ứng yêu cầu phát triển trên thị trường tài chính với những nhu cầu sử dụng dịch vụ tà chính cá nhân ngày càng tăng, bên cạnh việc tận dụng tốt các cơ hội, nền tảng sắn có cần tập trung một số vấn đề sau:

Thứ nhất, sớm ban hành các văn bản pháp luật về dịch vụ tư vấn tài chính để tạo môi trường pháp lý thống nhất, hoàn thiện, tạo điều kiện cho các chủ thể tham gia một cách hợp pháp;

Thứ hai, cần chú trọng vấn đề đào tạo cho những người hành nghề về cả kiến thức lẫn đạo đức nghề nghiệp, khuyến khích hoặc cử nhân viên tham gia các khóa học và chương trình đào tạo áp dụng các chuẩn mực tiên tiến để nâng cao trình độ, đảm bảo chất lượng khi tư vấn dịch vụ và tạo niềm tin cho khách hàng.

Mặt khác, hoàn thiện dịch vụ tư vấn tài chính cá nhân và cung cấp các gói dịch vụ tư vấn tài chính đa dạng hóa, phù hợp với từng mục tiêu chi tiêu của khách hàng.

Thứ ba, đẩy mạnh tuyên truyền, giới thiệu dịch vụ này trên các phương tiện truyền thông để nâng cao nhận thức của công chúng đối với việc quản lý tài chính cá nhân là quan trọng và cần thiết. Nhất là việc công bố thông tin có liên quan đến dịch vụ này như các sản phẩm của dịch vụ, quy trình cung ứng sản phẩm, chi phí giao dịch, lợi ích của người tham gia, …

Thứ tư, cần tạo thói quen lập kế hoạch tài chính và tham gia dịch vụ tư vấn tài chính để được đảm bảo một cuộc sống ổn định và lành mạnh.