Tham dự cuộc họp có lãnh đạo 4 Bộ trong tổ công tác gồm Bộ trưởng Bộ Tài chính Đinh Tiến Dũng, Bộ trưởng Bộ Công thương Vũ Huy Hoàng, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Bùi Quang Vinh, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Nguyễn Văn Bình cùng các cán bộ, chuyên viên, chuyên gia cao cấp của các cơ quan Chính phủ.

Mở đầu phiên họp, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Bùi Quang Vinh cho biết phiên họp lần này có ý nghĩa quan trọng trong việc đánh giá lại tình hình kinh tế 6 tháng đầu năm, từ đó có chính sách, chiến lược điều hành tế 6 tháng cuối năm, nhằm hoàn thành mục tiêu tăng trưởng của năm 2015 và kế hoạch 5 năm, giai đoạn 2011 – 2015. Do đó, cần đánh giá kỹ về tình hình 6 tháng đầu năm, phân tích những mặt mạnh, mặt yếu, từ đó chỉ ra những nguy cơ phải đối mặt trong 6 tháng cuối năm. Mục tiêu là nhằm đảm bảo tốc độ tăng trưởng ít nhất 6,2% như Quốc hội đã thông qua trong năm 2015, đồng thời hoàn thành nhiệm vụ của kế hoạch 5. Nhiều kết luận của cuộc họp này sẽ đưa vào báo cáo chính thức để trình Chính phủ tại phiên họp tháng 6.

Thận trọng bong bóng bất động sản

Trả lời báo chí sau cuộc họp, Bộ trưởng cho biết mức tăng thấp của CPI trong 6 tháng đầu năm (tăng 0,55% so với năm 2014) là không đáng lo ngại vấn đề giảm phát. Cũng bởi, mức tăng thấp của CPI là tiếp nối diễn biến giảm từ năm trước, do chịu tác động của giá dầu thế giới giảm mạnh trong quý IV và quý I năm nay. Hiện giá dầu hiện đã khôi phục, nhưng vẫn đang ở mức 60 USD/thùng, chưa phục hồi lại mức cao nhất là 100 USD/thùng, nên tác động đến giá hàng hóa và nguyên liệu đầu vào, khiến cho giá cả giảm theo.

Bên cạnh đó, nguồn cung lương thực thực phẩm, vốn chiếm tỷ trọng lớn trong rổ hàng hoá cũng liên tục ổn định, tăng ở mức không đáng kể. Trong khi một số giá mặt hàng thiết yếu như điện, xăng dầu, dịch vụ y tế… tăng song theo Bộ trưởng, tác động cơ học này không làm CPI tăng lên. Do đó, việc CPI tăng thấp cũng không quá lo ngại, do GDP tăng mạnh, với mức tăng trong quý I là 6,03% và 6 tháng là 6,28%, theo Bộ trưởng Vinh, đây là mức cao nhất trong 10 năm trở lại đây.

Trả lời cho câu hỏi CPI tăng thấp có tạo dư địa để giảm thêm lãi suất cho vay, Bộ trưởng cho biết lãi suất ngân hàng còn phụ thuộc tỷ giá. Trong thời gian qua, lãi suất cho vay đã giảm khá nhiều theo đánh giá của Bộ trưởng, khi có những khoản vay chỉ ở mức 7 -8%, nên nếu hạ thấp lãi suất hơn nữa, sẽ cần phải tính toán kỹ về nghiệp vụ và tỷ giá. Hiện giá USD cũng đang cao hơn so với nhiều đồng tiền khác, nhưng tỷ giá ở Việt Nam đang tương đối ổn định, nên cũng sẽ tác động lên việc điều chỉnh lãi suất

Phân tích về chỉ số tín dụng tăng mạnh ở lĩnh vực bất động sản, Bộ trưởng Vinh cũng cho biết thời gian qua khu vực bất động sản đã có khởi sắc trở lại, nhiều dự án tiếp tục và khởi công mới với nhu cầu vốn tăng lên. Thị trường ấm lên cho thấy khả năng tiêu thụ sản phẩm bất động sản cũng tăng, nên Bộ trưởng khẳng định chuyện hút vốn vào từ các nguồn khác nhau vào bất động sản là bình thường. Cũng theo Bộ trưởng, sự ấm lại của thị trường bất động sản thời gian qua xuất phát từ những nhu cầu thật, với các nhà đầu tư đầu tư trực tiếp và bán trực tiếp cho người tiêu dùng, không bán cho trung gian nên Ngân hàng có thể kiểm soát nguồn tiền. Việc dự án có sản phẩm và bán thực tế sẽ hạn chế chuyện bong bóng bất động sản và nợ xấu. Tuy nhiên, cũng theo Bộ trưởng thì các chính sách vẫn cần kiểm soát chặt chẽ, cảnh giác bong bóng bất động sản, lo ngại nhu cầu ảo.

Gỡ ba nút thắt lớn

Cũng theo Bộ trưởng, việc giá dầu giảm mạnh cũng không tác động đến thu ngân sách, khi nước ta vừa nhập khẩu và xuất khẩu dầu. Song với mức nhập nhiều hơn xuất, nên khi giá dầu thế giới giảm, DN và người dân sẽ được lợi từ việc nhập xăng dầu, nhiều ngành và dịch vụ giảm theo, thúc đẩy sản xuất và GDP tăng cao hơn, tạo giá trị gia tăng cao hơn và thu ngân sách cao hơn. Theo Bộ trưởng, mặc dù hụt thu từ dầu mỏ nhưng bù lại, việc hưởng lợi từ giá dầu giảm tác động đến nền kinh tế nên chắc chắn năm nay, thu ngân sách sẽ đạt và vượt.

Tuy nhiên, Bộ trưởng Vinh cũng cho biết tại cuộc họp Tổ điều hành liên Bộ đã chỉ ra ba thách thức lớn nhất của nền kinh tế: Thứ nhất là mức tăng trưởng giảm mạnh của lĩnh vực nông nghiệp, khi năm 2014 nông nghiệp đóng góp 3,4% nhưng 6 tháng đầu năm chỉ tăng 2,17%. Nguyên nhân là do hạn hán khiến sản lượng cây trồng giảm, dịch bệnh của ngành thủy hải sản khiến nuôi trồng giảm, xuất khẩu cũng giảm. Dẫn đến, xuất khẩu nông thủy sản với nhiều mặt hàng chủ lực trong 6 tháng đầu năm cũng giảm mạnh về kim ngạch. Theo Bộ trưởng, vấn đề này đặt ra nhiều thách thức khi nông nghiệp là trụ đỡ, nền tảng kinh tế , thu hút nhiều lao động, liên quan an sinh xã hội nhưng sản lượng giảm, thị trường khó tiêu thụ sẽ là vấn đề đáng lo và cần bàn bạc, chung lưng tháo gỡ.

Thứ hai là vấn đề xuất nhập khẩu, khi ba năm liên tục là xuất siêu với cán cân thanh toán ngoại tệ thặng dư, dự trữ ngoại tệ tăng lên. Song trong 6 tháng đầu năm nhập siêu trở lại, với mức tăng lên tới 4,7% so với kim ngạch xuất khẩu. Trong khi chỉ tiêu Quốc hội đề ra là chỉ 5% nên Bộ trưởng cho rằng đây là thách thức lớn. Cũng bởi, nếu tiếp tục để nhập siêu vượt quá 5%, Bộ trưởng cho rằng sẽ mất cân bằng cán cân thanh toán ngoại tệ, giảm thặng dư, gây áp lực lên tỷ giá. Do đó, bên cạnh việc thúc đẩy xuất khẩu trong lĩnh vực nông nghiệp, mà cần phải kiểm soát chặt chẽ nhập khẩu, đặc biệt là mặt hàng không thiết yếu cho đời sống, hàng xa xỉ; đấu tranh chống buôn lậu và hàng giả hàng nhái thúc đẩy sản xuất trong nước.

Thứ ba, hiện ngành chế biến chế tạo đóng góp tăng trưởng nhưng chủ yếu khu vực có vốn đầu tư nước ngoài. Bộ trưởng cho rằng, nền kinh tế cần có khu vực kinh tế của Việt Nam mà trực tiếp là DN vừa và nhỏ, DN dân doanh phát triển mạnh, có thương hiệu, thì tự chủ kinh tế mới tốt hơn, đóng góp tăng trưởng nhiều hơn. Do đó, thời gian tới nhiệm vụ chính là thực hiện tốt Nghị quyết 19 về cải thiện môi trường cạnh tranh, kinh doanh cho DN, hỗ trợ DN, đẩy mạnh chống buôn lậu, hàng giả, hàng nhái.