Giảm chi phí cho nhiều hàng hoá phục vụ sản xuất nông nghiệp

Cụ thể, theo quy định của Luật Thuế giá trị gia tăng (GTGT) hiện hành thì “phân bón; máy móc, thiết bị chuyên dùng phục vụ cho sản xuất nông nghiệp; tàu đánh bắt xa bờ” thuộc đối tượng không chịu thuế GTGT. Tuy nhiên, nhiều doanh nghiệp (DN) trong lĩnh vực này gặp khó khăn do không được kê khai, khấu trừ và hoàn thuế GTGT đầu vào mà phải tính vào chi phí, khiến giá thành tăng, bất lợi trong cạnh tranh với hàng nhập khẩu. Do nhiều loại máy móc, thiết bị vừa sử dụng được cho sản xuất nông nghiệp, vừa dùng được vào mục đích khác, như rơ moóc, đèn (để sưởi), quạt (để thông gió làm mát)... nên dẫn đến vướng mắc trong thực hiện.

Mặt khác, nhiều DN kiến nghị xác định linh kiện, cụm linh kiện, phụ tùng thay thế để lắp thành các loại máy móc, thiết bị chuyên dùng phục vụ cho sản xuất nông nghiệp, để đóng tàu đánh bắt xa bờ không chịu thuế GTGT, kể cả trường hợp nhập khẩu về bán lại cho cơ sở khác sản xuất lắp ráp. Nếu phải chịu thuế GTGT, cơ sở sản xuất máy móc, thiết bị, cơ sở đóng tàu không được khấu trừ thuế đầu vào mà phải hạch toán vào chi phí. Trường hợp xác định không chịu thuế GTGT thì sẽ tạo kẽ hở để lợi dụng do những linh kiện, cụm linh kiện, phụ tùng thay thế này có thể lắp vào máy móc, thiết bị không phục vụ cho sản xuất nông nghiệp, lắp vào tàu không dùng cho đánh bắt xa bờ.

Để tháo gỡ khó khăn cho DN, Bộ Tài chính đề nghị phương án chuyển phân bón, tàu đánh bắt xa bờ và một số loại máy móc, thiết bị chuyên dùng phục vụ cho sản xuất nông nghiệp, bao gồm: Máy cày, máy bừa, máy cấy, máy gieo hạt, máy tuốt lúa, máy gặt, máy gặt đập liên hợp, máy thu hoạch sản phẩm nông nghiệp, máy hoặc bình bơm thuốc trừ sâu sang đối tượng chịu thuế GTGT với thuế suất 5%. Đồng thời, các loại máy móc, thiết bị không chỉ sử dụng trong nông nghiệp mà còn dùng cho nhiều ngành sản xuất khác sang đối tượng chịu thuế GTGT với mức thuế suất thông thường 10%.

Theo phương án này, DN sản xuất phân bón, đóng tàu và những máy móc, thiết bị chuyên dùng phục vụ cho sản xuất nông nghiệp được khấu trừ thuế GTGT đầu vào. Do số thuế GTGT đầu ra tính theo mức thuế suất 5% trong khi máy móc, thiết bị, sắt, thép, nguyên vật liệu khác, điện, nước sản xuất... đầu vào chịu thuế GTGT với mức thuế suất 10% nên những DN này cơ bản được hoàn thuế GTGT.

Bên cạnh đó, qua tổng kết đánh giá, thực tế vẫn còn một số trường hợp số thuế GTGT đầu vào lớn hơn số thuế GTGT đầu ra và qua nhiều kỳ vẫn chưa được khấu trừ hết đối với trường hợp sản xuất hàng hóa, cơ sở kinh doanh dịch vụ thuộc đối tượng chịu thuế GTGT 5% nhưng đầu vào chủ yếu thuộc đối tượng chịu thuế GTGT 10%. Đối với những trường hợp này, nếu không hoàn thuế GTGT thì số thuế GTGT đầu vào phải tính vào chi phí, gây khó khăn cho DN do phải ứng vốn để nộp thuế và không thực sự khuyến khích DN sản xuất, cung ứng hàng hóa dịch vụ chịu thuế suất 5%.

Do đó, dự án Luật đề xuất bổ sung quy định DN sản xuất hàng hóa, cung ứng dịch vụ chịu thuế suất thuế GTGT 5% nếu có số thuế GTGT đầu vào chưa được khấu trừ hết sau 12 tháng hoặc 4 quý thì được hoàn thuế GTGT. Việc hoàn thuế này không áp dụng đối với cơ sở kinh doanh khâu thương mại; trường hợp vừa sản xuất, vừa kinh doanh khâu thương mại, cơ sở kinh doanh thực hiện hạch toán riêng để được hoàn thuế cho hàng hóa chịu thuế GTGT 5% cho cơ sở sản xuất.

Sản phẩm xuất khẩu chế biến từ tài nguyên khoáng sản được hoàn thuế

Cũng liên quan đến hoàn thuế, Luật hiện hành quy định: “Sản phẩm xuất khẩu là tài nguyên, khoáng sản (TNKS) khai thác chưa chế biến thành sản phẩm khác; sản phẩm xuất khẩu là hàng hóa được chế biến từ TNKS có tổng trị giá TNKS cộng với chi phí năng lượng chiếm từ 51% giá thành sản phẩm trở lên” thuộc đối tượng không chịu thuế GTGT, đồng thời “Dự án đầu tư khai thác TNKS được cấp phép từ ngày 1/7/2016 hoặc dự án đầu tư sản xuất sản phẩm hàng hóa mà tổng trị giá TNKS cộng với chi phí năng lượng chiếm từ 51% giá thành sản phẩm trở lên theo dự án đầu tư” không được hoàn thuế GTGT.

Qua tổng kết việc thực hiện Luật cho thấy, việc xác định tỷ lệ TNKS cộng chi phí năng lượng trên giá thành sản phẩm sẽ khó thực hiện và không công bằng giữa cùng một loại hàng hóa xuất khẩu. Cụ thể, do sự biến động về giá nguyên liệu là TNKS trên thị trường, sự thay đổi chi phí đầu vào khác nên tỷ lệ trị giá TNKS cộng với chi phí năng lượng trên giá thành sản phẩm sẽ khác nhau (lúc trên 51%, lúc dưới 51%) dẫn đến tại thời điểm xuất khẩu cùng một sản phẩm vừa được áp dụng thuế suất thuế GTGT 0% vừa thuộc đối tượng không chịu thuế GTGT.

Đồng thời, có ý kiến cho rằng sản phẩm xuất khẩu được chế biến từ TNKS là những sản phẩm được chế biến từ nguyên liệu có nguồn gốc từ TNKS. Như vậy, mặc dù các sản phẩm không phải được chế biến trực tiếp từ TNKS nhưng đều phải xác định trị giá TNKS cộng chi phí năng lượng khi xuất khẩu (phụ tùng ô tô, dây cáp điện, điện thoại,...).

Để tháo gỡ khó khăn cho DN, Bộ Tài chính đề nghị bỏ quy định “sản phẩm xuất khẩu là hàng hóa được chế biến từ TNKS có tổng trị giá TNKS cộng với chi phí năng lượng chiếm từ 51% giá thành sản phẩm trở lên” không chịu thuế GTGT; và bỏ quy định “Dự án đầu tư khai thác TNKS được cấp phép từ ngày 1/7/2016 hoặc dự án đầu tư sản xuất sản phẩm hàng hóa mà tổng trị giá TNKS cộng với chi phí năng lượng chiếm từ 51% giá thành sản phẩm trở lên theo dự án đầu tư” không được hoàn thuế GTGT.

Theo cơ quan soạn thảo, những sửa đổi, bổ sung trên sẽ tháo gỡ khó khăn cho DN trong nước sản xuất những mặt hàng chịu thuế GTGT 5%, sản xuất sản phẩm xuất khẩu từ TNKS, tăng sức cạnh tranh với hàng hóa nhập khẩu cùng loại. Đồng thời, tạo thêm điều kiện cho DN được giảm chi phí, hội nhập kinh tế quốc tế thuận lợi và hạn chế gian lận để chiếm đoạt tiền thuế của Nhà nước.