Khủng hoảng chưa từng có

Theo số liệu của Tổng cục thống kê, ước tính trong tháng 3/2020, xuất khẩu dệt may của cả nước đạt 1,8 tỷ USD, giảm 19,4% so với tháng trước. Tổng kim ngạch xuất khẩu trong quý I/2020 ước đạt 6,49 tỷ USD, giảm 8,9% so cùng kỳ năm trước.

Theo Hiệp hội Dệt may Việt Nam (VITAS), 100% doanh nghiệp sản xuất hàng may mặc đều bị ảnh hưởng do dịch bệnh Covid-19, trong đó khoảng 70% doanh nghiệp cắt giảm nhân sự trong tháng 3 và dự kiến 80% doanh nghiệp sẽ cắt giảm nhân sự trong tháng 4, tháng 5. Doanh thu thiệt hại hàng chục nghìn tỷ đồng nếu dịch kết thúc vào tháng 5.

Ông Lê Tiến Trường - Phó chủ tịch Hiệp hội Dệt may Việt Nam trong cuộc họp cuối tháng 3 dự báo, nhiều doanh nghiệp có thể mất khả năng thanh khoản vào cuối tháng 4, số lượng lao động mất việc ước tính từ 40-50% và lượng hàng tồn kho trong hai tháng 4 , 5 sẽ mất khoảng 50% giá trị.

Đây là những con số tiêu cực chưa từng có mà Covid-19 đang gây ra cho ngành dệt may.

Nhưng trong khó khăn thách thức, dịch bệnh này bất ngờ tạo cơ hội cũng chưa từng có cho dệt may Việt Nam. Tại thị trường nội địa, khẩu trang liên tục cháy hàng, doanh nghiệp nhanh chóng chuyển hướng sản xuất và phải tối đa hoá công suất. Thị trường xuất khẩu cũng được mở rộng với những tín hiệu khả quan từ các đơn đặt hàng khẩu trang của châu Âu, Mỹ... với doanh nghiệp Việt Nam.

Nhanh chóng nắm bắt nhu cầu, nhiều doanh nghiệp tận dụng nguồn lực sẵn có để bắt tay vào việc may khẩu trang: từ chất liệu khẩu trang y tế đến vải sợi kháng khuẩn, vải giọt bắn và cả từ chất liệu bã cà phê.

Tập đoàn Dệt May Việt Nam (Vinatex) và các doanh nghiệp trong hệ thống đã chuyển đổi sử dụng vải dệt kim kháng khuẩn để sản xuất, cung ứng hàng trăm nghìn khẩu trang ngay thời điểm phát sinh dịch vào tháng 2/2020. Đây là loại vải dệt kim kháng khuẩn sử dụng cho trẻ sơ sinh và trong bệnh viện mà Dệt Kim Đông Xuân đã hợp tác sản xuất cho Nhật Bản 30 năm qua.

Cuối tháng 3, thị trường tiếp tục đón nhận mạnh dòng sản phẩm mới - "khẩu trang vải kháng giọt bắn, kháng khuẩn 3 lớp", do Tập đoàn Dệt May Việt Nam phát triển mẫu và được Dệt Kim Đông Xuân sản xuất.

Theo kế hoạch, trong tháng 3 và tháng 4/2020, Dệt kim Đông Xuân đưa ra thị trường từ 5 - 7 triệu chiếc khẩu trang thuộc dòng sản phẩm mẫu mới này.

Ngoài khẩu trang, Tập đoàn Dệt may cũng sẵn sàng sản xuất quần áo bảo hộ cấp độ 1 và 2 sau khi Bộ Y tế ban hành tiêu chuẩn. Công suất dự kiến khoảng 50.000 bộ/ngày.

Trong khi đó, Tổng công ty May 10 cũng nhập cuộc với 8 dây chuyền sản xuất khẩu trang y tế có công suất lên đến 900.000 chiếc/ngày, tương đương 27 triệu khẩu trang y tế/tháng. Dự kiến, ngày 20/4, sau khi hoàn tất thủ tục cấp phép, dây chuyền này sẽ bắt đầu sản xuất những sản phẩm đầu tiên.

Tại buổi làm việc với Bí thư Thành ủy Hà Nội Vương Đình Huệ về tình hình sản xuất kinh doanh và công tác phòng, chống dịch Covid-19, ông Thân Đức Việt - Tổng giám đốc Tổng công ty May 10 - cho biết: "Do ảnh hưởng dịch bệnh Covid-19 nên trong tháng 4/2020, tổng công ty sẽ thiếu hụt gần 30% đơn hàng. Tuy nhiên việc sản xuất khẩu trang sẽ bù đắp phần nào sự thiếu hụt đơn hàng".

Ông Việt chia sẻ thêm, hiện đã có một đối tác lớn đang đặt mua 400 triệu khẩu trang y tế và dự kiến giao hàng từ tháng 7 với giá trị 52 triệu USD (tương đương 30% doanh thu May 10 trong năm 2020). Đồng thời, một đối tác khác của Mỹ cũng đặt mua 20 triệu khẩu trang vải trong 6 tuần, một đối tác Đức đặt mua 2 triệu khẩu trang vải, 6 triệu chiếc khẩu trang y tế.

"Sản xuất khẩu trang là việc chẳng đừng vì không thể so với giá trị sản xuất may mặc. Tuy nhiên, chúng tôi phải chuyển đổi để thích ứng và cố gắng bù đắp thiếu hụt vì 12.000 công nhân lao động", ông Việt nói.

Một doanh nghiệp khác cũng có hướng đi mới là Công ty CP Đầu tư và thương mại TNG ( Thái Nguyên). 

Theo báo cáo của TNG, doanh thu trong tháng 2 của công ty tăng 240% với doanh thu nội địa tăng trưởng mạnh, chủ yếu đến từ các đơn hàng sản xuất khẩu trang phục vụ thị trường trong bối cảnh dịch COVID-19. Cụ thể, tổng doanh thu tiêu thụ trong tháng 2 của TNG đạt 288,62 tỷ đồng, tăng 65% so với tháng 2/2019.

Trong đó doanh thu xuất khẩu đạt gần 220 tỷ đồng, tăng 47% so với cùng kỳ 2019, doanh thu nội địa đạt trên 36 tỷ đồng, tăng 240% so với cùng kỳ 2019. Lũy kế 2 tháng đầu năm 2020, TNG đạt 559,5 tỷ đồng doanh thu, tăng 4% so với cùng kỳ năm 2019.

Trung bình mỗi ngày, công ty cung ứng ra thị trường trong nước 150.000 chiếc khẩu trang phục vụ công tác phòng dịch và có kế hoạch xuất khẩu 250 triệu sản phẩm sang thị trường Pháp và Cộng hòa Séc trong thời gian tới.

Ngoài sản xuất khẩu trang, TNG đã nghiên cứu, sản xuất thành công bộ quần áo bảo hộ y tế phòng dịch Y0242. Hiện mỗi ngày TNG cung cấp ra thị trường 10.000 sản phẩm và năng lực sản xuất tối đa 100.000 sản phẩm/ngày.

Thủ tướng chỉ rõ cơ hội xuất khẩu thời trang

Tại buổi họp giao ban trực tuyến về phòng, chống dịch Covid-19 giữa Chính phủ với các bộ, ngành và lãnh đạo thành phố Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh chiều 9/4, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã chỉ ra thời cơ của ngành công thương từ việc xuất khẩu khẩu trang y tế ra nước ngoài trong giai đoạn dịch Covid-19.

“Sắp tới, Bộ Công Thương phải cùng Bộ Y tế sớm xác định số lượng cung ứng khẩu trang cần thiết để hướng tới xuất khẩu sang châu Âu, Mỹ và mạnh mẽ hơn là tất cả các nước", Thủ tướng giao nhiệm vụ.

Hiện, Bộ Công Thương đang chỉ đạo các thương vụ Việt Nam tại nước ngoài tìm kiếm nguồn nguyên liệu phục vụ sản xuất khẩu trang và dụng cụ phòng hộ từ các nước khác, khẩn trương tìm kiếm khách hàng mua sản phẩm khẩu trang vải, khẩu trang vải kháng khuẩn của Việt Nam, góp phần tiêu thụ sản phẩm cho doanh nghiệp dệt may, qua đó hỗ trợ doanh nghiệp giảm bớt thiệt hại do dịch bệnh gây ra. Thống kê tháng 2, Việt Nam đã xuất khẩu 219,1 triệu khẩu trang; tháng 3 xuất khẩu 62,7 triệu khẩu trang; và từ 1-8/4 xuất khẩu 0,2 triệu khẩu trang.