Giảm số giờ thực hiện nghĩa vụ thuế: Đo lường theo các tiêu chí quốc tế
Trong thời gian vừa qua, công tác cải cách hành chính thuế nói chung, cải cách thủ tục hành chính nói riêng luôn được ngành thuế ưu tiên quan tâm hàng đầu cùng với nhiệm vụ quản lý thu ngân sách nhà nước. Nhờ quyết tâm chính trị và những giải pháp quyết liệt, cụ thể, tính đến tháng 9/2015, số giờ nộp thuế đã giảm 420 giờ trên tổng số 537 giờ DN thực hiện việc kê khai, nộp thuế, vượt được mục tiêu số giờ nộp thuế đối với NNT xuống dưới 121,5 giờ trong năm 2015 như Nghị quyết số 19/NQ-CP của Chính phủ đã đặt ra. Tuy nhiên, trên thực tế cũng không ít ý kiến lo ngại rằng, liệu những con số trên có là ”tính toán trên giấy” của Bộ Tài chính và thực tế DN cho rằng, số giờ nộp thuế mới chỉ giảm khoảng 110 giờ. Vậy đâu là con số thực và tính toán số giờ giảm thuế của cơ quan thuế dựa trên những cơ sở nào?
Giảm 420/537 giờ nộp thuế
Ngay sau khi Nghị quyết số 19/2014/NQ-CP của Chính phủ ra đời, Bộ Tài chính đã chỉ đạo cơ quan thuế và các đơn vị liên quan triển khai hàng loạt các biện pháp cụ thể nhằm giảm tối đa thời gian nộp thuế, cắt giảm những thủ tục phiền hà, gây khó khăn cho DN trong quá trình áp dụng và thực hiện các chính sách pháp luật về thuế. Liên tiếp các Luât, Nghị định và Thông tư được sửa đổi, bổ sung đã giúp giảm số giờ người nộp thuế (NNT) thực hiện kê khai, nộp thuế khoảng 370 giờ tính đến ngày 31/12/2014
Đáng kể nhất phải nói tới là việc ban hành Thông tư số 119/2014/TT-BTC ngày 25/8/2014 sửa đổi, bổ sung 07 thông tư về thuế. Chỉ riêng sự thay đổi này ước tính giảm được 201,5 giờ tuân thủ pháp luật thuế.
Bộ Tài chính cũng đã trình Chính phủ trình Quốc hội ban hành Luật số 71/2014/QH13 ngày 26/11/2014 sửa đổi, bổ sung một số điều của 5 Luật thuế để sửa đổi, bổ sung, đơn giản hóa chính sách và thủ tục hành chính thuế cho doanh nghiệp: DN không phải nộp Bảng kê hoá đơn, chứng từ hàng hoá, dịch vụ mua vào, bán ra và bỏ qui định khống chế 15% tổng số chi phí được trừ đối với phần chi phí quảng cáo, tiếp thị, khuyến mại, hoa hồng, theo đó ước tính giảm được 80 giờ.
Từ 01/01/2015 đến nay, Tổng cục Thuế tiếp tục tập trung rà soát, hoàn thiện các văn bản quy phạm pháp luật về thuế để giảm TTHC và giảm số giờ tuân thủ về thuế cho người dân và doanh nghiệp. Đến cuối tháng 9 năm 2015, số giờ nộp thuế tiếp tục giảm thêm 50 giờ, cụ thể:
Việc ban hành Thông tư số 26/2015/TT-BTC ngày 27/02/2015 hướng dẫn thi hành Nghị định số 12/2015/NĐ-CP ngày 12/2/2015 hướng dẫn một Luật sửa nhiều luật nội dung về thuế GTGT, hóa đơn, thuế tài nguyên và quản lý thuế, ước tính giảm được 10 giờ. Trong đó, sửa đổi một số quy định liên quan đến hoá đơn như: Bỏ hướng dẫn cơ sở kinh doanh phải đăng ký sử dụng dấu ngăn cách và chữ viết không dấu trên hóa đơn; Bỏ quy định cơ quan thuế quản lý trực tiếp xác định số lượng hóa đơn được thông báo phát hành để sử dụng từ 3 tháng đến 6 tháng tại Thông báo phát hành hóa đơn của doanh nghiệp; Bổ sung hướng dẫn đối với trường hợp hóa đơn đã lập có sai sót về tên, địa chỉ người mua nhưng ghi đúng mã số thuế người mua thì các bên lập biên bản điều chỉnh và không phải lập hóa đơn điều chỉnh.
Bên cạnh các giải pháp về chính sách, Tổng cục Thuế còn đẩy mạnh việc ứng dụng công nghệ thông tin để vừa tiết kiệm thời gian, chi phí của doanh nghiệp, vừa hạn chế sự can thiệp, tiếp xúc trực tiếp giữa cán bộ thuế với doanh nghiệp trong quá trình khai thuế, tính thuế. Tính đến 28/9/2015 đã thực hiện khai thuế qua mạng Internet đối với trên 98% số doanh nghiệp đang thuộc diện quản lý thuế; nhiều Cục Thuế đã tổ chức tốt công tác triển khai và có số lượng lớn doanh nghiệp trên địa bàn thực hiện khai thuế qua mạng đạt tỷ lệ 100%. Đến 30/9/2015 ước tính đạt tỷ lệ 90% doanh nghiệp thực hiện nộp thuế điện tử. Việc thực hiện kê khai, nộp thuế điện tử góp phần giảm thêm được 10 giờ.
Như vậy, tổng số đã giảm được là 420 giờ trên tổng số 537 giờ DN thực hiện việc kê khai, nộp thuế, số giờ còn lại là 117 giờ, đạt và vượt được mục tiêu mà Nghị quyết số 19/NQ-CP của Chính phủ đã đặt ra về việc giảm số giờ nộp thuế đối với NNT xuống dưới 121,5 giờ trong năm 2015
Đánh giá theo các tiêu chí quốc tế
Với những kết quả trên đây, ngành Thuế đã và đang nhận được sự đồng thuận, ghi nhận của các tổ chức, cá nhân nộp thuế và các ban, ngành; Những nội dung cải cách về cơ chế, chính sách thuế đã tạo thuận lợi, mang lại lợi ích thiết thực, giảm gánh nặng trong việc chấp hành nghĩa vụ nộp thuế cho người nộp thuế. Việc tính toán số giờ tuân thủ thuế của doanh nghiệp năm nay và những năm vừa qua được Bộ Tài chính, Tổng cục Thuế phối hợp với Công ty kiểm toán Pricewaterhouse & Cooper (PWC) và Tổ chức tài chính quốc tế (IFC) thực hiện rà soát, phân tích, đánh giá dựa trên các tiêu chí theo chuẩn quốc tế của WB.
Tuy nhiên, vẫn còn ý kiến cho rằng số giờ tuân thủ có giảm nhưng không rõ rệt và ước tính giảm không tương ứng với số giờ giảm do Bộ Tài chính, Tổng cục Thuế công bố. Trong đó, có đề cập đến vấn đề chậm hoàn thuế hay doanh nghiệp không thể tiến hành giải thể do chưa quyết toán thuế được… Điều này có thể làm tăng thời gian kê khai, nộp thuế.
Thực tế, các tiêu chí để tính toán số giờ tuân thủ thuế của doanh nghiệp năm nay và những năm vừa qua không bao gồm nội dung hoàn thuế, thanh tra, kiểm tra, xử lý khiếu nại. Các nội dung này sẽ được đưa vào tính toán số giờ tuân thủ thuế của doanh nghiệp trong năm 2016 theo Nghị quyết 19/NQ-CP ngày 12 tháng 3 năm 2015 của Chính phủ về những nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu tiếp tục cải thiện môi trường kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia hai năm 2015 - 2016, theo đó, Chính phủ yêu cầu ngành Thuế phải cải cách để Việt Nam đạt được mức độ thuận lợi về thuế bằng các nước ASEAN 4. Do đó, ngành Thuế sẽ tiếp tục nghiên cứu, cải cách nhằm đạt được các mục tiêu Chính phủ đề ra.
Những cải cách mạnh mẽ của ngành thuế trong thời gian vừa qua đã được cộng đồng xã hội ghi nhận, đánh giá cao. Tại Báo cáo "Đánh giá cải cách thủ tục hành chính Thuế: Mức độ hài lòng của doanh nghiệp năm 2014" do Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) phối hợp cùng Tổng cục Thuế, Bộ Tài chính, Hội đồng Tư vấn Cải cách Thủ tục hành chính và Tổ chức Tài chính Quốc tế, Ngân hàng Thế giới tại Việt Nam (WB-IFC) thực hiện, được công bố tháng 8/2015 vừa qua tại Hà Nội, cho thấy: báo cáo tiến hành khảo sát với hơn 2.500 DN đăng ký hoạt động chính thức từ đủ 63 tỉnh thành phố của Việt Nam, trên một số lĩnh vực chính như tiếp cận thông tin thuế; việc thực hiện các TTHC thuế; công tác thanh, kiểm tra và giải quyết khiếu nại; sự phục vụ của công chức thuế và đã ghi nhận nhiều kết quả tích cực; kết quả tổng quát là hơn 70% DN hài lòng với cải cách thủ tục hành chính thuế. Chỉ số này cho thấy những cải cách TTHC của ngành Thuế đã có sự cải thiện rất tích cực.
Như vậy, các doanh nghiệp, cộng đồng xã hội cũng như các ban, ngành cũng như các tổ chức quốc tế đã nhìn nhận và có đánh giá khách quan trên mọi bình diện cả về những thành quả tích cực trong công tác cải cách của ngành Thuế cũng như những nội dung cần được triển khai, đổi mới hơn nữa trong thời gian tới nhằm góp phần tạo môi trường kinh doanh lành mạnh, công bằng cho mọi tổ chức, cá nhân kinh doanh.
Việc ban hành Thông tư số 119/2014/TT-BTC ngày 25/8/2014 sửa đổi, bổ sung 07 thông tư về thuế là bước thay đổi mạnh mẽ giúp giảm được 201,5 giờ tuân thủ pháp luật thuế. Trong đó
- Bỏ một số chỉ tiêu trên Bảng kê hoá đơn, chứng từ hàng hoá, dịch vụ mua vào, bán ra (ký hiệu hoá đơn, ký hiệu mẫu hoá đơn, mặt hàng,…): giảm được 132 giờ
- Bỏ quy định phải tổng hợp và khai các hoá đơn GTGT đầu vào không đủ điều kiện khấu trừ, hoá đơn của hàng hoá dịch vụ không phải tính thuế GTGT: giảm được 12 giờ
- Bỏ quy định phải ghi chú trên Bảng kê hoá đơn, chứng từ hàng hoá, dịch vụ mua vào về thời hạn thanh toán theo hợp đồng đối với hợp đồng thanh toán trả chậm: giảm được 42 giờ
- Giấy nộp tiền (chung cho cả GTGT, TNDN): giảm được 7,5 giờ
- Bỏ quy định về việc ghi nhận doanh thu tính thuế TNDN đối với hàng tiêu dùng nội bộ: giảm được 8 giờ
Trình Chính phủ ban hành Nghị định số 91/2014/NĐ-CP ngày 01/10/2014 sửa đổi, bổ sung 4 Nghị định, ước tính giảm được 88,36 giờ, cụ thể:
- Nâng mức doanh thu khai thuế GTGT theo quý từ dưới 20 tỷ đồng/năm lên 50 tỷ đồng/năm: giảm được 29,36 giờ
- Bỏ quy định phải ghi thời hạn thanh toán theo hợp đồng vào cột Ghi chú của Bảng kê hoá đơn hàng hoá dịch vụ mua vào và khai điều chỉnh thuế GTGT đầu vào đến thời điểm thanh toán theo hợp đồng hoặc đến 31/12 hàng năm: giảm được 12 giờ
- Bỏ qui định khai tạm tính thuế TNDN theo quý: giảm được 47 giờ