Tháo gỡ các vướng mắc

Đó là một trong những nội dung quan trọng trong văn bản được Bộ trưởng Bộ Tài Nguyên và Môi trường Trần Hồng Hà gửi Thủ tướng Chính phủ nhằm kiến nghị gỡ khó cho doanh nghiệp, liên quan đến chính sách đất đai.

Văn bản nêu rõ, mặc dù Nghị định số 01/2017/NĐ-CP đã bổ sung Khoản 5 và Khoản 6 Điều 16 Nghị định số 43/2014/NĐ-CP để giải quyết đối với trường hợp dự án sản xuất, kinh doanh có phần diện tích đất do Nhà nước giao đất để quản lý hoặc có phần diện tích đất thuộc quỹ đất nông nghiệp sử dụng vào mục đích công ích hoặc có phần diện tích đất mà người đang sử dụng đất không có quyền chuyển nhượng, cho thuê, góp vốn bằng quyền sử dụng đất thì nhà nước thu hồi và giao cho nhà đầu tư thuê.

Tuy nhiên, trong thời gian vừa qua ở nhiều địa phương nhất là TP. Hồ Chí Minh (TP.HCM), Hà Nội và một số thành phố lớn có nhiều trường hợp nhà đầu tư đã nhận chuyển nhượng diện tích lớn để thực hiện dự án trong đó có phần diện tích đất do Nhà nước đang quản lý (như kênh rạch, mương máng, đường giao thông, công trình công cộng khác) nằm xen kẹt trong khu đất thực hiện dự án mà theo quy định của pháp luật về quản lý, sử dụng tài sản công thì phải đấu giá quyền sử dụng đất để giao đất, cho thuê đất, dẫn đến khó khăn cho nhà đầu tư, ảnh hưởng đến tiến độ triển khai nhiều dự án.

Để tháo gỡ các vướng mắc nêu trên, Bộ Tài nguyên và Môi trường đã trình Chính phủ dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung một số Nghị định quy định chi tiết thi hành Luật đất đai, trong đó quy định:

Đối với khu vực thực hiện dự án có phần diện tích đất do Nhà nước giao đất để quản lý quy định tại Điều 8 của Luật Đất đai và đất nông nghiệp sử dụng vào mục đích công ích mà phần diện tích đất này có vị trí nằm xen kẽ với phần diện tích đất đã nhận chuyển nhượng, thuê, nhận góp vốn bằng quyền sử dụng đất và không đủ điều kiện tách được thành dự án độc lập thì Ủy ban nhân dân cấp có thẩm quyền quyết định thu hồi đất, giao đất, cho thuê đất đối với chủ đầu tư.

Trường hợp diện tích đất do Nhà nước quản lý và đất nông nghiệp sử dụng vào mục đích công ích mà đủ điều kiện thực hiện dự án đầu tư độc lập thì Nhà nước thực hiện thu hồi đất, giao đất, cho thuê đất cho nhà đầu tư theo hình thức đấu giá quyền sử dụng đất. Bộ Tài nguyên và Môi trường kính đề nghị Thủ tướng xem xét quy định này trong quá trình xem xét, ban hành Nghị định đã được Bộ Tài nguyên và Môi trường trình tại Tờ trình số 102/TTr-BTNMT ngày 29 tháng 12 năm 2019.

Chìa khoá cho thị trường bất động sản phát triển

Thực tế, việc tháo gỡ vướng mắc đối với các dự án nhà ở có phần diện tích đất công xen kẽ là cấp bách, nếu được xử lý tốt sẽ tháo chốt cho thị trường bất động sản phát triển.

Thực tế, chỉ tính riêng tại TP.HCM, từ tháng 10/2015 đến hết năm 2018, theo Hiệp hội bất động sản TP.HCM (HoREA) thì có đến 126 dự án nhà ở thương mại có quỹ đất hỗn hợp bị ách tắc thủ tục đầu tư xây dựng và 158 dự án bất động sản có nguồn gốc quỹ đất thuộc Nhà nước quản lý phải rà soát lại thủ tục pháp lý, cá biệt có một số trường hợp thuộc diện phải thanh tra, điều tra. Tháng 03/2019, Lãnh đạo thành phố và cơ quan có thẩm quyền của Trung ương đã quyết định cho 124 dự án được vận hành trở lại bình thường, nhưng trên thực tế hầu hết các dự án này vẫn chưa hoạt động trở lại bình thường.

Ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch HoREA cho biết, các dự án có 100% đất ở chỉ chiếm 26% tổng số dự án tại thành phố, thường là các dự án có diện tích nhỏ nằm ở các quận nội thành. Còn lại, các dự án có quỹ đất hỗn hợp chiếm đến 74% tổng số dự án, hầu hết là những dự án có quy mô lớn tại các quận ven và huyện ngoại thành. Các dự án này bao gồm đất ở, đất nông nghiệp mà doanh nghiệp đã nhận chuyển nhượng, xen cài đất rạch, bờ đất, đường thuộc diện Nhà nước quản lý thường chiếm khoảng trên dưới 10% diện tích dự án, đang bị ách tắc thủ tục thu hồi đất, chuyển mục đích sử dụng đất, giao đất cho chủ đầu tư. Trong lúc doanh nghiệp đã nộp hồ sơ xin được giao đất dự án và hoàn toàn phụ thuộc vào cơ quan nhà nước có thẩm quyền.

Ông Châu cho rằng, đối với phần diện tích đất công trong dự án phải được xác định theo giá thị trường, không làm thất thoát tài sản nhà nước. Do đó, kiến nghị cơ quan nhà nước có thẩm quyền thực hiện giao đất, cho thuê đất cho chủ đầu tư không thông qua đấu giá, đồng thời chủ đầu tư phải hoán đổi, trả lại bằng đất ở đã có hạ tầng tại dự án cho Nhà nước theo tỷ lệ 10 - 15% (hoặc tỷ lệ khác do thành phố quy định). Hoặc xác định "giá đất cụ thể" phù hợp giá thị trường theo quy định của pháp luật đất đai, đối với phần diện tích đất công này và chủ đầu tư nộp ngân sách nhà nước để được giao đất, cho thuê đất.