Một công chức có nhiều năm làm công tác kiểm soát của Cục Hải quan Hải Phòng tâm sự, trước đây để nắm bắt được thông tin nghi vấn, công chức chủ yếu đi trinh sát địa bàn, nắm thông tin từ cơ sở. Tuy nhiên, với lưu lượng hàng hóa XNK qua địa bàn tăng mạnh, áp lực thông quan hàng hóa nhanh, hình thức vi phạm ngày càng tinh vi nên nếu chỉ dựa vào trinh sát ở địa bàn sẽ khó bao quát được tổng thể thông tin.

Mặt khác, hiện nay việc khai báo, thông quan hàng hóa được thực hiện bằng phương thức điện tử nên dữ liệu về DN, mặt hàng, tuyến đường… cũng được lưu giữ trên hệ thống. Chính vì vậy, yêu cầu đặt ra cho lực lượng Kiểm soát hiện nay cũng phải thành thạo việc sử dụng các phần mềm nghiệp vụ, nhất là khai thác thông tin về E-manifest, quản lý rủi ro…

Có mặt tại trụ sở Đội Kiểm soát Hải quan Hải Phòng thời gian gần đây chúng tôi nhận thấy việc bố trí lực lượng cũng có những sự điều chỉnh. Bên cạnh bộ phận chuyên trách thường xuyên nắm bắt địa bàn, một bộ phận công chức khác được giao nhiệm vụ tổng hợp, phân tích thông tin từ hệ thống dữ liệu của Ngành để tìm ra những dấu hiệu nghi vấn của nhưng mặt hàng, doanh nghiệp… có mức rủi ro cao.

Một lãnh đạo Đội Kiểm soát Hải quan Hải Phòng chia sẻ, với những lô hàng vi phạm có tính chất nghiêm trọng liên quan đến động, thực vật hoang dã như ngà voi, tê tê, gỗ quý, hàng hóa trị giá lớn…, các đầu nậu thường sử dụng chiêu “rửa tuyến” để che đậy dấu vết lô hàng hòng qua mặt lực lượng Hải quan.

Điển hình như các lô ngà voi có nguồn gốc châu Phi nhưng trước khi đến cảng Hải Phòng được cho quá cảnh lòng vòng qua rất nhiều cảng biển trên thế giới. Hay như vụ bắt giữ 4 ô tô hạng sang có gốc từ Hoa Kỳ năm 2012. Đây là lô xe ăn cắp ở Hoa Kỳ và được vận chuyển trót lọt ra khỏi lãnh thổ quốc gia này để đưa đến Hồng Kông (Trung Quốc). Tiếp đó, 4 ô tô mới tiếp tục được vận chuyển về Hải Phòng… Những trường hợp như vậy, nếu không có sự phân tích, điều tra kỹ thông tin sẽ dễ bị để lọt, bởi hàng hóa xuất phát đến Hải Phòng từ những địa điểm “sạch” hoặc không liên quan đến hàng hóa được chuyển lậu.

Một điểm đáng chú ý trong công tác phòng, chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả tại Hải quan Hải Phòng thời gian gần đây là tăng cường nắm bắt thông tin đánh giá sự tuân thủ của DN nhằm kịp thời ngăn chặn các lô hàng vi phạm được làm thủ tục tại các đơn vị khác và được xuất khẩu, nhập khẩu qua cảng Hải Phòng.

Từ đầu năm 2016 đến nay, Cục đã dừng đưa hàng hóa qua khu vực giám sát hải quan với 21 lô hàng và đã thực hiện kiểm tra 18 lô hàng. Trong số 18 lô hàng được kiểm tra phát hiện 15 lô hàng vi phạm, 2 lô hàng đúng khai báo và 1 lô đang chờ kết quả phân tích, phân loại hàng hóa. Đối với 15 lô hàng vi phạm, có 12 lô được làm thủ tục tại các Cục Hải quan địa phương khác, 3 lô làm thủ tục tại Hải quan Hải Phòng.

Bên cạnh sự chủ động, Hải quan Hải Phòng cũng chỉ đạo các đơn vị chức năng triển khai tốt các kế hoạch đấu tranh của Tổng cục Hải quan. Nhất là liên quan đến mặt hàng trọng điểm như mỹ phẩm, thuốc lá, phân bón, thuốc bảo vệ thực vật…

Liên quan đến công tác phòng, chống buôn lậu tại Cục Hải quan Hải Phòng, Ban Chỉ đạo 389 TP.Hải Phòng đánh giá, thời gian qua Cục đảm bảo cập nhật, quán triệt, triển khai nghiêm túc, kịp thời, chất lượng các văn bản chỉ đạo của Chính phủ, Bộ Tài chính, Tổng cục Hải quan, Ban chỉ đạo 389 Quốc gia, UBND TP. Hải Phòng, Ban Chỉ đạo 389 TP.Hải Phòng.

Đáng chú ý, đơn vị chú trọng chỉ đạo các đơn vị trực thuộc Cục làm tốt công tác thu thập, xử lý thông tin, giám sát chặt chẽ các đối tượng nghi vấn trên địa bàn; tăng cường tổ chức lực lượng tuần tra kiểm soát tại các địa bàn, khu vực và tuyến đường trọng điểm để làm tốt công tác phòng ngừa, ngăn chặn, bắt giữ và xử lý vi phạm. Đồng thời chỉ đạo các đơn vị làm tốt việc phối hợp, trao đổi thông tin, hỗ trợ nghiệp vụ với Cục Điều tra chống buôn lậu (Tổng cục Hải quan), lực lượng kiểm soát của các Cục Hải quan địa phương.

Nhờ sự vào cuộc đồng bộ như vậy, nên việc tăng cường hiệu quả công tác phòng, chống buôn lậu trong tình hình mới theo chủ trường của Tổng cục Hải quan tại Cục Hải quan Hải Phòng đạt được những kết quả đáng ghi nhận. Trong 6 tháng đầu năm 2016, tổng số vụ vi phạm giảm 726 vụ so với cùng kỳ 2015 (tương đương 16%).

Theo Cục Hải quan Hải Phòng, thời gian tới đơn vị tiếp tục chú trọng phòng, chống buôn lậu, gian lận, chống thất thu thuế qua trị giá, mã số; hàng hóa tại các kho hàng lẻ (CFS); kiểm soát chặt hàng hóa ở các cửa hàng miễn thuế…