Tích cực ứng dụng công nghệ thông tin

Với phương châm hành động đã được đề ra tại Đại hội Đảng bộ Cục Hải quan Hải Phòng nhiệm kỳ 2015-2020 là “Cải cách – Kỷ cương – Chuyên nghiệp”. Tập thể Lãnh đạo Cục Hải quan Hải Phòng đã tập trung chỉ đạo công tác nghiên cứu, tìm giải pháp để cải cách quy trình thủ tục Hải quan nhằm giảm thời gian thông quan, tạo điều kiện thuận lợi nhất cho cộng đồng doanh nghiệp xuất nhập khẩu.

Theo đó từ đầu năm 2015, Cục Hải quan Hải Phòng đã thực hiện nhiều cải cách gắn với việc ứng dụng công nghệ thông tin trong thủ tục hải quan, nổi bật như:

Một là, hệ thống trao đổi thông tin giữa cơ quan hải quan và Cảng Nam Hải Đình Vũ. Đây là Hệ thống thực hiện việc kết nối, trao đổi thông tin giữa cơ quan hải quan với Cảng Nam Hải Đình Vũ nhằm thực hiện chức năng phối hợp giám sát ở Cảng biển theo quy định tại Luật hải quan năm 2014. Hệ thống đã đem lại nhiều kết quả tích cực cho cơ quan hải quan, doanh nghiệp xuất nhập khẩu và cả doanh nghiệp kinh doanh cảng.

Với cơ quan hải quan, việc kết nối hệ thống CNTT nhằm thực hiện đúng quy định của Luật Hải quan 2014 về quy định trách nhiệm của DN kinh doanh cảng, kho, bãi trong hoạt động giám sát hải quan, thực hiện hiệu quả quy định này là bước đi quan trọng để tiếp tục đơn giản hóa thủ tục hải quan, giảm thời gian thông quan hàng hóa.

Đồng thời làm thay đổi cơ bản công tác giám sát hải quan và bộ máy tổ chức của các Chi cục Hải quan cửa khẩu; Giúp cho cơ quan Hải quan kịp thời nắm bắt được thời điểm lô hàng hay container ra vào cảng, số lượng hàng, container tồn trong cảng đối với từng con tàu, những lô hàng quá hạn làm thủ tục hải quan hay vị trí cụ thể của từng container…;

Đối với các tờ khai đủ điều kiện qua Khu vực giám sát, người khai hải quan không phải làm thủ tục hải quan tại Văn Phòng Đội giám sát, trung bình 5 phút /01 tờ khai; Do đó giảm tải, giảm nhân lực bố trí tại Bộ phận giám sát (xác nhận hàng qua khu vực giám sát).

Với doanh nghiệp xuất nhập khẩu, lợi ích và hiệu quả rõ nét mang lại khi triển khai hệ thống là giảm rất nhiều thời gian làm thủ tục hải quan so với trước khi triển khai hệ thống; Đối với trường hợp sau khi hoàn thành thủ tục hải quan, hàng hóa đủ điều kiện qua khu vực giám sát Hải quan người khai hải quan không phải thực hiện các thủ tục tại văn phòng giám sát (trung bình thời gian xác nhận 05 phút/1 tờ khai), giảm chi phí đi lại đối với người khai hải quan; Giúp tiết kiệm chi phí cho doanh nghiệp trong quá trình làm thủ tục hải quan; Việc triển khai hệ thống đã làm tăng tính minh bạch trong quá trình làm thủ tục hải quan.

Với doanh nghiệp cảng, triển khai Hệ thống sẽ nâng cao uy tín, hiệu quả hoạt động kinh doanh, năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp kinh doanh cảng; Chủ động trong việc thực hiện chế độ quản lý, thống kê, lưu giữ chứng từ, sổ sách, cung cấp thông tin, số liệu hàng hóa đưa vào lưu giữ, đưa ra khỏi khu vực cảng, kho, bãi theo quy định của pháp luật và xuất trình, cung cấp cho cơ quan hải quan khi có yêu cầu; Đảm bảo Doanh nghiệp cảng có đầy thông tin về tình trạng cấp phép thông quan (từ cơ quan Hải quan) đối với từng lô hàng, từng container để cho hàng ra vào cảng theo đúng quy định của pháp luật tránh rủi ro so với thực hiện trao đổi bằng thủ tục giấy…

Hai là, hệ thống phần mềm trao đổi thông tin giữa cơ quan hải quan với doanh nghiệp kinh doanh kho ngoại quan. Đây là hệ thống giúp doanh nghiệp kho ngoại quan chia sẻ thông tin về hoạt động kho ngoại quan cho cơ quan hải quan, giúp công chức hải quan thực hiện việc theo dõi, kiểm tra, giám sát của kho ngoại quan trên hệ thống, thay thế phương thức quản lý thủ công trước kia, do đó giảm rất nhiều công sức của công chức hải quan phải bỏ ra khi thực hiện nghiệp vụ; cơ quan hải quan có thể theo dõi hệ thống camera của doanh nghiệp kho ngoại quan được tích hợp trên Hệ thống.

Đến nay, Cục Hải quan Hải Phòng cơ bản đã hoàn thành giải pháp và đã triển khai thí điểm cho 23 doanh nghiệp kho ngoại quan thuộc quản lý của 05 chi cục hải quan. Sau khi triển khai Hệ thống, Hệ thống đã đem lại nhiều kết quả cho cả cơ quan hải quan lẫn doanh nghiệp kho ngoại quan.

Đột phá trong quy trình thủ tục hải quan

Triển khai thực hiện Quy trình thủ tục hải quan đối với hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu ban hành theo Quyết định 1966/QĐ-TCHQ ngày 10/7/2015 (gọi là Quy trình 1966) Hải quan Hải Phòng đã vào cuộc với tinh thần tích cực.

Theo đó, Cục Hải quan Hải Phòng đã chỉ đạo, tại các Chi cục Hải quan trực thuộc Cục, cần nghiên cứu và thống nhất thực hiện các bước nghiệp vụ trong quy trình đúng quy định; hướng dẫn thống nhất trong toàn Cục những bước nghiệp vụ chưa quy định trong Quy trình phù hợp với điều kiện đặc thù thực tế tại Hải Phòng; Trang bị tối đa cơ sở vật chất để phục vụ cho việc thực hiện các hoạt động nghiệp vụ nhằm đạt mục tiêu đơn giản thủ tục hải quan, tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động xuất khẩu, nhập khẩu hàng hóa và đảm bảo quản lý hải quan.

Cục Hải quan Hải Phòng đã thành lập đoàn khảo sát, kiểm tra, đánh giá thực trạng công tác thủ tục, giám sát tại các địa bàn hoạt động hải quan theo Quy trình 1966.

Qua công tác kiểm tra, khảo sát Cục Hải quan Hải Phòng nhận thấy một số khâu trong quy trình nghiệp vụ còn có cách làm chưa thống nhất giữa các Chi cục, một số nội dung chưa được quy định cụ thể trong Quy trình 1966 làm cho công tác tổ chức thực hiện của các Chi cục khác nhau.

Do đó, để thống nhất thực hiện, tạo điều kiện thuận lợi cho người khai hải quan, ngày 13/10/2015 đồng chí Nguyễn Kiên Giang – Phó cục trưởng Cục Hải quan Hải Phòng đã ban hành công văn 7595/HQHP-GSQL hướng dẫn các Chi cục thống nhất thực hiện. Trong đó, một số quy định có tính cải cách đột phá thực sự đem lại thuận lợi cho người khai hải quan, như:

Một là, hướng dẫn ghi nhận kết quả kiểm hóa trên hệ thống và thông quan nhanh lô hàng không vi phạm ngay tại cảng. Thực hiện hướng dẫn này, mỗi lô hàng luồng đỏ có thể giảm thời gian thông quan từ 30 phút đến vài giờ.

Do quá trình lịch sử hình thành và phát triển các cảng ở Hải Phòng trải dài từ khu vực sông cấm ra biển khoảng trên 20km với hàng chục cảng lớn nhỏ. Mỗi Chi cục Hải quan cửa khẩu được giao quản lý một số cảng, kho, bãi và địa điểm kiểm tra tập trung, có cảng cách xa trụ sở Chi cục hơn chục km.

Trong khi đó, các công chức hải quan kiểm hóa thường được phân công kiểm tra một số lô hàng trong một buổi làm việc, cuối buổi làm việc mới quay về trụ sở Chi cục để cập nhật kết quả vào hệ thống máy tính để thông quan lô hàng. Vì thế thời gian thông quan hàng hóa với những lô hàng luồng đỏ bị kéo dài.

Nhận thấy bất cập nêu trên, để giảm thời gian thông quan, tạo điều kiện tối đa cho chủ hàng lấy hàng nhanh, Cục Hải quan Hải Phòng đã quy định: Với trường hợp hàng hóa kiểm tra thực tế đúng khai báo, đủ điều kiện thông quan, mang hàng về bảo quản, giải phóng hàng... thì công chức kiểm hóa thực hiện quyết toán và xác nhận ngay trên hệ thống máy tính được kết nối mạng đặt tại văn phòng hải quan giám sát cảng, không phải quay về trụ sở Chi cục để cập nhật.

Chi cục trưởng các Chi cục hải quan cửa khẩu chủ động thực hiện bố trí thêm văn phòng giám sát Hải quan tại các khu vực cảng có lượng hàng hóa lưu thông lớn, cụ thể: Cảng Tân Vũ, Cảng Hải An, Cảng PTSC Đình Vũ, Cảng Đoạn Xá, Cảng Nam Hải, Cảng Nam Hải Đình Vũ, Cảng Đình Vũ.

Các Chi cục Hải quan cửa khẩu phối hợp Trung tâm dữ liệu và công nghệ thông tin; Phòng Tài vụ quản trị phối hợp với trang bị thêm các thiết bị công nghệ thông tin tại các văn phòng giám sát đặt tại các cảng, đảm bảo văn phòng giám sát tại cảng được trang thiết bị đầy đủ các trang thiết bị làm việc, nối mạng Hệ thống Ecusstom; Vnaccs… phục vụ cho công chức tuần tra, giám sát, kiểm hóa thực hiện nhiệm vụ. Thời hạn hoàn thành trước ngày 30/10/2015.

Hai là, hướng dẫn việc thu lệ phí hải quan đối với tờ khai luồng xanh: người khai hải quan có thể nộp lệ phí hải quan sau theo tháng hoặc nộp tại văn phòng giám sát hải quan tại cảng, giúp người khai hải quan đến thẳng cảng làm thủ tục lấy hàng và nộp lệ phí hải quan mà không cần phải đến trụ sở Chi cục Hải quan cửa khẩu như trước, giảm thời gian đi lại cho người khai hải quan.Thời gian áp dụng từ 15/10/2015.

Theo quy định tại Điều 45 Thông tư 38/2015/TT-BTC; Thông tư 172/2010/TT-BTC; doanh nghiệp được phép lựa chọn hình thức nộp lệ phí bằng tiền mặt hoặc chuyển khoản, nộp ngay hoặc nộp theo tháng.

Tuy nhiên, Quy trình 1966 chưa quy định cụ thể việc thu lệ phí sẽ giao cho bộ phận nào thuộc Chi cục. Tại thời điểm khảo sát, với tờ khai luồng xanh có Chi cục thực hiện thu tại Bước 4 Đội Thủ tục hàng hóa xuất nhập khẩu, có Chi cục thu tại văn phòng đội giám sát đặt tại cảng.

Do đó, để tạo thuận lợi cho doanh nghiệp trong việc nộp lệ phí hải quan, Cục Hải quan Hải Phòng hướng dẫn các Chi cục hải quan cửa khẩu thực hiện như sau:

- Chi cục hải quan cửa khẩu không bắt buộc doanh nghiệp phải nộp ngay tại Bước 4, QĐ 1966/QĐ-TCHQ. Đặc biệt trường hợp tờ khai luồng xanh không yêu cầu doanh nghiệp phải nộp lệ phí tại Bước 4, QĐ 1966/QĐ-TCHQ trước khi nhận hàng.

- Các Chi cục hải quan cửa khẩu bố trí thêm bộ phận thu lệ phí tại các văn phòng Giám sát hải quan đặt tại các cảng để thu lệ phí đối với các tờ khai luồng xanh khi doanh nghiệp có đề nghị nộp trước khi nhận hàng.

Giao Chi cục trưởng tổ chức việc thu lệ phí tại khu vực giám sát và tổ chức thực hiện kiểm tra đôn đốc việc nộp lệ phí vào ngày 10 hàng tháng theo quy định tại Thông tư 172/2010/TT-BTC.

Bên cạnh đó, Cục Hải quan Hải phòng còn ban hành Công văn 7595/HQHP-GSQL chỉ đạo, hướng dẫn các đơn vị quán triệt thực hiện các nội dung: Việc xác nhận hàng đã qua khu vực giám sát đối với hàng hóa xuất khẩu; Niêm phong đối với hàng hóa chuyển CK chịu sự giám sát HQ đối với các loại hình; Dừng đưa hàng qua khu vực giám sát; Quy chế phối hợp với doanh nghiệp kinh doanh cảng, kho bãi;

Những nội dung hướng dẫn nêu trên đã tháo gỡ kịp thời khó khăn, bất cập trong quá trình thực hiện Quy trình 1966 của doanh nghiệp và cán bộ công chức hải quan, thể hiện sự chỉ đạo tích cực, quyết liệt của các đồng chí Lãnh đạo Cục Cục Hải quan Hải Phòng trong công tác nghiệp vụ nhằm tạo điều kiện thuận lợi nhất cho doanh nghiệp, được cộng đồng doanh nghiệp đánh giá cao.