Hải quan thu ngân sách 6 tháng đầu năm 2018: Khả quan nhưng vẫn lo
Chịu tác động sâu của giai đoạn cắt giảm thuế nhập khẩu (NK), vì vậy mức tăng thu ngân sách Nhà nước (NSNN) của ngành Hải quan 6 tháng đầu năm chỉ tăng 2,04% so với cùng kỳ năm 2017 nhờ chủ yếu vào mặt hàng xăng dầu NK. Tuy nhiên, dự báo nguồn thu cuối năm từ mặt hàng xăng dầu NK sẽ giảm, cùng với các yếu tố khác, sẽ gây áp lực không nhỏ cho công tác thu.
Đến 31/5/2018, kết quả thực hiện của các giải pháp chống thất thu NSNN đạt 1.924,9 tỷ đồng. Trong đó: số nợ đã thu hồi đạt 831,97 tỷ đồng, số thu từ công tác chống buôn lậu đạt 115,5 tỷ đồng, số thu từ kiểm tra sau thông quan đạt 879 tỷ đồng, các giải pháp khác đạt 98,4 tỷ đồng. Số nợ đã thu hồi và xử lý đạt 326 tỷ đồng. Một số đơn vị làm tốt công tác thu hồi và xử lý nợ thuế như: Bình Dương, Hà Nam Ninh, Hải Phòng...
Theo phân tích của Cục Thuế XNK- Tổng cục Hải quan, số thu thuế của Hải quan trong 6 tháng đầu năm tăng chủ yếu là do xăng dầu NK. Xăng dầu NK tăng cả về lượng và trị giá (tăng 10,4% về lượng và tăng 38,8% về trị giá so với cùng kỳ năm trước). Chỉ riêng trong tháng 6, xăng dầu các loại NK tăng 3,5% so với tháng trước và trị giá là 900 triệu USD, tăng 3% so với tháng trước; lượng XK trong 6 tháng/2018 ước đạt hơn 7 triệu tấn, trị giá ước đạt 4,61 tỷ USD, tăng 10,4% về lượng và tăng 38,8% về trị giá so với cùng kỳ năm trước.
Một mặt hàng khác vốn dĩ là nguồn thu thuế lớn của Hải quan, tác động nhiều nhất tới số thu NSNN trong những tháng đầu năm là mặt hàng ô tô nguyên chiếc các loại. Tính đến 15/6, lượng ô tô nguyên chiếc các loại NK về là 10.084 chiếc, trị giá gần 274, 4 triệu USD (trong đó dưới 9 chỗ là 7.551 xe, với kim ngạch 171 triệu USD), giảm 78,6% về lượng và giảm 70,9% về trị giá so với cùng kỳ năm 2017.
Tình hình XNK là thế, tuy nhiên bằng mọi lỗ lực, thu số thu NSNN của toàn ngành Hải quan trong 6 tháng đầu năm 2018 đạt 146.000 tỷ đồng, bằng 51,6% dự toán, tăng 2,04% so với cùng kỳ năm 2017 (tương đương tăng 2.925 tỷ đồng).
Để đạt được kết quả trên, ngay từ đầu năm, Tổng cục đã ban hành Chỉ thị số 555/CT-TCHQ ngày 26/1/2018 TCHQ về việc triển khai nhiệm vụ thu NSNN năm 2018 và giao chỉ tiêu phấn đấu thu NSNN tới từng cục hải quan tỉnh, thành phố. Cùng với đó là tập trung hàng loạt các giải pháp như: Thanh tra, kiểm tra thuế, kiểm tra sau thông quan, chống thất thu, chống buôn lậu, gian lận thương mại. Thực hiện các biện pháp quản lý thu, chống thất thu NSNN như: Chống thất thu về giá, tăng cường kiểm soát giá nhập khẩu đã được quy định tại cơ sở dữ liệu giá, tăng cường kiểm tra giá mặt hàng xuất khẩu; phân loại hàng hóa xác định mức thuế; tăng cường kiểm tra xuất xứ hàng hóa; tăng cường công tác kiểm tra sau thông qua, đôn đốc thu hồi nợ thuế... được các đơn vị phối hợp chặt chẽ giữa các đơn vị trong ngành đảm bảo thu đúng, thu đủ, nộp kịp thời vào NSNN.
Tuy nhiên, tất cả những kết quả trên mới là chặng đường nửa đầu năm 2018, theo tính toán của Cục Thuế XNK, để hoàn thành chỉ tiêu phấn đấu thu NSNN năm 2018 là 283.000 tỷ đồng và chỉ tiêu phấn đấu Bộ Tài chính giao 293.000 tỷ đồng thì 6 tháng cuối năm ngành Hải quan phải thu 147.000 tỷ đồng, bình quân mỗi tháng phải thu 24.500 tỷ đồng, tăng 170 tỷ đồng so với bình quân 6 tháng đầu năm (24.330 tỷ đồng). Đây là mục tiêu hết sức khó khăn, bởi Nhà máy Lọc hóa dầu Nghi Sơn sẽ cho ra sản phẩm thương mại tiêu thụ trong thị trường nội địa trong nước từ tháng 7/2018. Vì vậy nguồn thu NSNN 6 tháng cuối năm từ mặt hàng xăng dầu NK giảm khoảng 17.400 tỷ đồng.
Mặt khác, số thu NSNN 6 tháng cuối năm 2018 sẽ còn bị ảnh hưởng bởi tác động của Nghị định số 125/2017/NĐ-CP đối với mặt hàng linh kiện, phụ tùng ô tô. Theo đó, từ ngày 1/1/2018 một số dòng hàng linh kiện ô tô NK áp dụng mức thuế suất NK 0%, do vậy, sẽ phải hoàn thuế NK đối với thuế NK linh kiện cho các DN đáp ứng được các điều kiện quy định tại Nghị định này. Dự kiến sẽ phải hoàn vào tháng cuối năm 2018 khoảng 4.200 tỷ đồng.
Với quyết tâm phấn đấu hoàn thành chỉ tiêu thu NSNN năm 2018 mà Tổng cục trưởng Tổng cục Hải quan Nguyễn Văn Cẩn đã khẳng định ngay từ những ngày đầu năm 2018, các đơn vị thuộc và trực thuộc trong toàn ngành đã và đang nghiêm túc thực hiện quản lý thu NSNN và các biện pháp chống thất thu, tăng thu NSNN.
Trong đó, giải pháp mà các đơn vị đang tích cực thực hiện là tạo điều kiện thuận lợi tối đa cho doanh nghiệp tham gia hoạt động XNK, giải quyết kịp thời vướng mắc phát sinh thuộc thẩm quyền liên quan đến thủ tục hải quan, chính sách thuế, công tác quản lý thuế, chế độ kế toán, chế độ hoàn thuế, miễn thuế, tháo gỡ khó khăn tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp trong việc nộp thuế. Tiếp tục cải cách, đơn giản hóa thủ tục hành chính trong lĩnh vực hải quan, đẩy mạnh hiện đại hóa hải quan, ứng dụng công nghệ thông tin vào các lĩnh vực: quản lý, giám sát quản lý hàng hóa XNK, thu thuế XNK, cải cách thủ tục hành chính …
Tiếp tục thực hiện kiểm tra trị giá đối với những mặt hàng có thuế suất cao, kim ngạch lớn NK thường xuyên, kết hợp với việc đánh giá tính tuân thủ của doanh nghiệp. Trong đó, chú trọng những doanh nghiệp khai báo giá thấp, đột biến, đã phát hiện vi phạm; thường xuyên rà soát sửa đổi, bổ sung Danh mục Quản lý rủi ro về giá (định kỳ và đột xuất), sửa đổi, bổ sung mặt hàng, mức giá tham chiếu làm cơ sở so sánh, đối chiếu, kiểm tra trị giá khai báo, xác định dấu hiệu nghi vấn để thực hiện tham vấn trong quá trình làm thủ tục hải quan, nhằm kịp thời xử lý, ấn định thuế các trường hợp khai báo trị giá không đúng quy định.
Tại các cục hải quan tỉnh, thành phố sẽ thực hiện đánh giá tình hình công tác kiểm tra trị giá, tham vấn, xác định trị giá tại đơn vị để từ đó có phương án xây dựng mô hình, bố trí lực lượng để thực hiện công tác tham vấn giá theo nội dung tại Nghị định số 59/2018/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung Nghị định số 08/2015/NĐ-CP và Thông tư số 39/2018/TT-BTC sửa đổi, bổ sung Thông tư số 38/2015/TT-BTC, khắc phục tình trạng bỏ sót, bỏ lọt các lô hàng nghi vấn về trị giá. Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra nội bộ để kịp thời phát hiện những sai sót về công tác kiểm tra giá.
Cùng với đó là tăng cường công tác kiểm tra tên hàng, mã số, mức thuế tại khâu thông quan, khâu sau thông quan để phát hiện và xử lý các trường hợp khai sai mã số, khai ngụy trang tên hàng hoặc khai tên hàng không rõ ràng để được áp dụng mức thuế suất thấp; Thực hiện rà soát công tác miễn, giảm, hoàn thuế, không thu thuế theo quy định của pháp luật thuế. Phát hiện sai sót, vi phạm trong công tác miễn, giảm, hoàn thuế trong đó tập trung kiểm tra các dự án, các trường hợp được hưởng ưu đãi thuế có sự khác biệt giữa Luật thuế XK, thuế NK số 45/2005/QH11 và Luật thuế XK, Thuế NK số 107/2016/QH13.