- Đánh giá thang đo (kiểm định Cronbach’s alpha)

Các biến quan sát còn lại đều có hệ số Cronbach’s Alpha lớn hơn 0.7. Kết quả kiểm định chứng tỏ thang đo sử dụng phù hợp, các hệ số tương quan biến tổng đều từ 0.3 trở lên (Nunnally và Bernstein, 1994). Do đó, các biến đo lường này đều chấp nhận được về mặt tin cậy và được sử dụng trong phân tích EFA.

- Phân tích KMO và Barllet’s test

Kiểm định Bartlett: Về tương quan của các biến quan sát với Sig. = 0.000 < 0.05 chứng tỏ kết quả bác bỏ giả thuyết H0: Các biến quan sát không có tương quan với nhau trong tổng thể. Như vậy, giả thuyết mô hình nhân tố không phù hợp bị bác bỏ hay nói cách khác, dữ liệu để phân tích nhân tố là hoàn toàn phù hợp.

- Phân tích nhân tố EFA các biến độc lập

Kết quả phân tích ma trận xoay 23 biến độc lập được chia làm 5 nhóm nhân tố, các biến đều có hệ số Factor loading >0.5 cho thấy phân tích nhân tố là phù hợp (Bảng 3).

- Phân tích hồi quy

Kiểm định F cho thấy mức ý nghĩa Sig. rất nhỏ (Sig. = 0.000) (Bảng 4) và hệ số xác định R2 = 0.517 (R2 hiệu chỉnh = 0.505) (Bảng 5), chứng minh cho sự phù hợp của mô hình, tức có trên 50% mức độ tự chủ tài chính của hai trường là tương đối tốt và được giải thích bởi 5 biến độc lập trên. Hệ số Durbin-Watson = 1.459 (>1) cho biết không có hiện tượng tự tương quan giữa các biến. Kết quả phân tích hồi quy bội như Bảng 6.

Qua kết quả ở Bảng 3 cho thấy tất cả các biến độc lập đều có Sig. nhỏ hơn 0.05, tức là tất cả các yếu tố độc lập đều có ảnh hưởng đến mức độ tự chủ tài chính của các trường đại học tư thục. Từ đó, phương trình hồi quy được viết lại như sau:

Y = 0.279NLQL + 0.178CSVC + 0.206TĐGV + 0.141TCBM + 0.310 CCCS

Trong đó: Y: Mức độ tự chủ tài chính: NLQL: Năng lực quản lý; CSVC: Cơ sở vật chất; TĐGV: Trình độ giảng viên; TCBM: Tổ chức bộ máy; CCCS: Cơ chế chính sách.

Dựa vào kết quả kiểm định, có thể kết luận tất cả các giả thuyết nghiên cứu H1, H2, H3, H4, H5 đều được chấp nhận.

Kết luận

Dựa trên kết quả phân tích hồi quy có thể đưa ra một số kết luận sau:

- Cơ chế chính sách là yếu tố tác động mạnh nhất và thuận chiều đến nhân tố Mức độ tự chủ tài chính. Cụ thể là, 1 điểm đánh giá của cán bộ giáo viên về cơ chế chính sách thì mức độ tự chủ tài chính của hai trường sẽ tăng thêm được 0.310 điểm.

- Năng lực quản lý là yếu tố ảnh hưởng mạnh thứ 2 đến mức độ tự chủ tài chính. Cụ thể là, 1 điểm đánh giá của cán bộ giáo viên về năng lực quản lý thì mức độ tự chủ tài chính của hai trường sẽ tăng thêm được 0.279 điểm.

- Trình độ giảng viên là yếu tố ảnh hưởng mạnh thứ 3 đến mức độ tự chủ tài chính. Cụ thể là, 1 điểm đánh giá của cán bộ giáo viên về trình độ giáo viên thì mức độ tự chủ tài chính của hai trường sẽ tăng thêm được 0.206 điểm.

- Cơ sở vật chất là yếu tố ảnh hưởng mạnh thứ 4 đến mức độ tự chủ tài chính. Cụ thể là, 1 điểm đánh giá của cán bộ giáo viên về cơ sở vật chất thì mức độ tự chủ tài chính của hai trường sẽ tăng thêm được 0.178 điểm.

- Tổ chức bộ máy là yếu tố ảnh hưởng mạnh thứ 5 đến mức độ tự chủ tài chính. Cụ thể là, 1 điểm đánh giá của cán bộ giảng viên về trình độ giảng viên thì mức độ tự chủ tài chính của hai trường sẽ tăng thêm được 0.141 điểm.

Một số hàm ý

Dựa trên việc khảo sát các nghiên cứu trước đó và kết quả của nghiên cứu này, nhóm tác giả đưa ra một số hàm ý đối với các trường đại học tư thục trên địa bàn TP. Hà Nội như sau:

Một là, hoàn thiện cơ chế tự chủ trong quá trình huy động nguồn thu

- Khai thác triệt để và đa dạng hóa nguồn thu cho đảm bảo kinh phí phục vụ cho các hoạt động giáo dục và nâng cao đời sống cho cán bộ giáo viên là một trong những giải pháp quan trọng nhất mà các trường thực hiện tự chủ tài chính cần quan tâm. Nguồn thu sự nghiệp càng lớn thì mức độ đảm bảo nguồn chi thường xuyên càng cao và mức độ tự chủ của đơn vị càng lớn.

- Ngoài nguồn thu học phí, lệ phí theo quy định, nên mạnh dạn đầu tư để khai thác nguồn thu từ các hoạt động cung ứng dịch vụ như mở các lớp tin học, ngoại ngữ, lớp luyện thi đại học… để đáp ứng nhu cầu học tập ngày càng tăng của học viên đồng thời tăng thêm nguồn thu cho nhà trường.

- Khuyến khích các doanh nghiệp, các tổ chức kinh tế, xã hội tài trợ và đóng góp tài chính phục vụ cho hoạt động của Trường.

Hai là, bồi dưỡng, nâng cao kiến thức quản lý của cán bộ làm công tác quản lý, kiến thức của cán bộ tài chính, kế toán của trường

Cần tăng cường bồi dưỡng nâng cao trình độ cán bộ quản lý tài chính, góp phần vào việc nâng cao khả năng tự chủ tài chính của trường. Để nâng cao nghiệp vụ thường xuyên cho đội ngũ cán bộ làm công tác tài chính kế toán, các trường có thể gửi cán bộ đi đào tạo lại, đào tạo nâng cao trình độ, tập huấn về công tác quản lý tài chính, kế toán; đào tạo nâng cao trình độ tin học, khả năng sử dụng các phần mềm kế toán hỗ trợ cho công tác...

Ba là, tăng cường thanh tra, kiểm tra, kiểm soát về vấn đề tự chủ tài chính

- Xây dựng kế hoạch kiểm tra tài chính nội bộ. Trong kế hoạch phải xây dựng hình thức kiểm tra, xác định rõ người chịu trách nhiệm khi kiểm tra ở từng khâu công việc, đối tượng nội dung, thời gian kiểm tra. Việc xây dựng kế hoạch kiểm tra phải được thực hiện ngay từ đầu năm.

- Xác định đối tượng của công tác kiểm tra và địa điểm tiến hành kiểm tra. Đối tượng chính của kiểm tra nội bộ là báo cáo kế toán, sổ sách kế toán, chứng từ kế toán, tài sản và tình hình sử dụng tài sản.

- Trong công tác kiểm tra, kế toán thường sử dụng phương pháp đối chiếu, so sánh là chủ yếu. Cần tiến hành đối chiếu giữa các chứng từ kế toán, sổ kế toán, các báo cáo kế toán với nhau, đối chiếu số liệu kế toán với thực tế hoạt động, đối chiếu số liệu trên cơ sở căn cứ vào chế độ tài chính kế toán hiện hành.

Tài liệu tham khảo:

1. Đỗ Bích Loan (2008), Tự chủ tài chính - Cơ hội nâng cao chất lượng cho các trường đại học công lập ở Việt Nam. Tạp chí Khoa học (Nghiên cứu Giáo dục, Tập 32, Số 3), Đại học Quốc gia Hà Nội;
2. Lê Quang Nhân và cộng sự (2021), Tự chủ tài chính ở Trường Đại học Hùng Vương, tỉnh Phú Thọ, Tạp chí Khoa học Công nghệ, Tập 24, số 3, Trường Đại học Hùng Vương;
3. Nguyễn Đình Hưng (2018), Bài học kinh nghiệm tự chủ tài chính ở một số cơ sở GDĐH trên thế giới và ở Việt Nam, Tạp chí Công Thương, tháng 3/2018;
4. Nguyễn Trường Giang (2012), Giải pháp đổi mới cơ chế tài chính, nâng cao chất lượng đào tạo đại học, Tạp chí Tài chính, số 12;
5. Nguyễn Thị Ngọc Loan (2016), Tự chủ tài chính đối với đại học công lập: lý luận và giải pháp. Tạp chí Tài chính kỳ II tháng 12/2016;
6. Nguyễn Thị Nguyệt (2019), Cơ chế tự chủ tài chính của những đơn vị sự nghiệp công lập. Tạp chí Công Thương, Hà Nội. Trực tuyến tại https://tapchicongthuong.vn/co-che-tu-chu-tai-chinh-cua-nhung-don-vi-su-nghiep-cong-lap-60970.htm, truy cập 02/05/2024;
7. Phạm Thị Vân Anh (2016), Các biện pháp huy động nguồn tài chính trong đầu tư phát triển giáo dục đại học tại Việt Nam, Đề tài nghiên cứu cấp Bộ, Viện Khoa học Giáo dục Việt Nam;
8. Võ Đức Toàn (2021), Tự chủ tài chính đại học công lập: Vấn đề tài chính đối với người học, Tạp chí Công Thương số 21;
9. Bollen (1998), Structural Equations with latent variables, New York: John Wiley and Sons;
10. Hair và cộng sự (1998), Multivariate data analysis, 5th Edition, Prentice Hall, New Jersey;
11. Nunnally, J.C. và Bernstein, I.H. (1994), The Assessment of Reliability. Psychometric Theory, 3, 248-292.