Mới đây, Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) phối hợp Cục cạnh tranh và Bảo vệ người tiêu dùng (Bộ Công Thương) tổ chức toạ đàm trực tuyến lấy ý kiến doanh nghiệp đối với dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung Nghị định số 40/2018/NĐ-CP của Chính phủ về quản lý hoạt động kinh doanh theo phương thức đa cấp.

Phát biểu tại buổi toạ đàm, ông Trịnh Anh Tuấn, Phó Cục trưởng Cục Cạnh tranh và Bảo vệ người tiêu dùng, Bộ Công Thương cho hay, Nghị định số 40/2018/NĐ-CP về quản lý hoạt động kinh doanh theo phương thức đa cấp đã tạo hành lang pháp lý rõ ràng, góp phàn sàng lọc hiệu quả những doanh nghiệp bất chính.

Hiện nay, trên thị trường Việt Nam có khoảng hơn 22 doanh nghiệp hoạt động kinh doanh đa cấp, doanh thu có xu hướng tăng trưởng mạnh mẽ với tốc độ bình quân 16% trong giai đoạn 2015-2020, thuộc top 5 quốc gia có tốc độ tăng trưởng mạnh mẽ nhất thế giới (năm 2019). Trong 2 năm vừa qua, dù dịch Covid-19 diễn biến phức tạp trên toàn cầu và tại Việt Nam, hoạt động kinh doanh theo phương thức đa cấp vẫn tăng trưởng.

“Các bộ, ngành, hiệp hội thời gian qua cũng đã đồng hành cùng các cơ quan chức năng quản lý chặt chẽ hoạt động kinh doanh đa cấp, loại bỏ những doanh nghiệp bất chính, tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp làm ăn chân chính phát triển”, ông Trịnh Anh Tuấn cho biết.

Theo ông Trịnh Anh Tuấn, hoạt động kinh doanh đa cấp của doanh nghiệp cũng thường xuyên được rà soát, điều chỉnh để đáp ứng nhu cầu thị trường, cũng như thực tiễn pháp triển của hoạt động kinh doanh theo phương thức đa cấp, đảm bảo hài hòa lợi ích các bên như cơ quan quản lý nhà nước địa phương, doanh nghiệp, người tiêu dùng...

Tuy nhiên, trong thực tiễn gần đây vẫn còn tình trạng tổ chức, cá nhân lợi dung kẽ hở pháp luật để hoạt động kinh doanh đa cấp bất chính. Vì vậy, để nâng cao hiệu lực và hiệu quả thực thi pháp luật, nâng cao tính minh bạch trong hoạt động kinh doanh đa cấp, việc sửa đổi, bổ sung Nghị định 40/2018/NĐ-CP là yêu cầu cấp thiết. Tuy nhiên, Ban soạn thảo Dự thảo sửa đổi, bổ sung Nghị định 40/2018/NĐ-CP cũng tính toán cẩn trọng, tránh tạo ra rào cản không cần thiết và hạn chế tác động tiêu cực tới hoạt động của doanh nghiệp chân chính.

Liên quan đến Dự thảo sửa đổi, bổ sung Nghị định số 40/2018/NĐ-CP, ông Võ Đan Mạch, Tổng thư ký Hiệp hội bán hàng đa cấp Việt Nam, đánh giá cao nỗ lực xây dựng hành lang pháp lý, tham vấn ý kiến doanh nghiệp... của Ban soạn thảo nhằm đảm bảo tính khả thi khi ban hành và triển khai Dự thảo trong thực tiễn. Tuy nhiên, theo ông Võ Đan Mạch thì một số quy định tại Dự thảo cần nghiên cứu kỹ và thận trọng hơn, điển hình như: quy định mới về bảo trợ quốc tế, yêu cầu hoa hồng cá nhân tối thiểu 20%...

Theo ông Võ Đan Mạch, Dự thảo sửa đổi, bổ sung Nghị định số 40/2018/NĐ-CP cũng cần điều chỉnh điều kiện mới áp dụng cho người đại diện tại địa phương; quy định về hội nghị, hội thảo về bán hàng đa cấp; điều kiện vận hành hệ thống quản lý nhà phân phối và đề xuất áp dụng hợp đồng tham gia bán hàng đa cấp điện tử... để tạo những bước tiến thực sự cho hoạt động kinh doanh theo phương thức đa cấp.

Ở góc độ doanh nghiệp, ông Nguyễn Phương Sơn, Giám đốc Đối ngoại Amway Việt Nam góp ý, quy định không cho phép công nhận kết quả kinh doanh của mạng lưới tuyến dưới ở nước ngoài để tính thành tích và quyền lợi sẽ ảnh hưởng tới quyền lợi chính đáng của nhà phân phối Việt Nam. Đồng thời, những người đang nỗ lực nâng cao trình độ, tiếp cận được những khách hàng nước ngoài không chỉ mang lại thu nhập cho họ mà còn có thể đóng thêm thuế thu nhập cho Việt Nam. Hơn thế nữa, quy định này chưa thực sự phù hợp với nguyên tắc cốt lõi của hoạt động bán hàng đa cấp đã được Nghị định số 40/2018/NĐ-CP ghi nhận, đó là người bảo trợ được quyền hưởng hoa hồng, tiền thưởng, lợi ích kinh tế khác phát sinh từ hoạt động của mình và hệ thống tuyến dưới.

Đối với vấn đề quan ngại về tình trạng cấu kết, tạo dựng khống mạng lưới nước ngoài nhằm nâng khống danh hiệu và hoa hồng của nhà phân phối tại Việt Nam, làm chiêu bài thu hút nhà phân phối mới, ông Nguyễn Phương Sơn cho rằng, có thể xem xét sửa đổi, bổ sung theo hướng quy định doanh số từ hoạt động của tuyến dưới ở thị trường nước ngoài không vượt quá 50% doanh số yêu cầu để đạt được cấp bậc tương ứng tại Việt Nam. Ban soạn thảo Dự thảo sửa đổi, bổ sung Nghị định số 40/2018/NĐ-CP cũng có thể xem xét bổ sung quy định về nghĩa vụ cung cấp thông tin đầy đủ, toàn diện về hoạt động bảo trợ quốc tế đối với cả doanh nghiệp và nhà phân phối.

Chung quan điểm, bà Đinh Thị Thanh Huyền, đại diện cho Herbalife Việt Nam cho rằng: Dự thảo sửa đổi, bổ sung Nghị định 40/2018/NĐ-CP chia sẻ, đưa ra quy định khoản hoa hồng dành cho việc bán lẻ của nhà phân phối có giá trị tối thiểu 20% tổng hoa hồng trả ra của doanh nghiệp sẽ gây khó khăn cho doanh nghiệp. Từ thực tiễn hoạt động của Herbalife Việt Nam, việc áp dụng tỷ lệ hoa hồng cá nhân 20% đối với hoa hồng dành cho hoạt động bán hàng sẽ làm cho tỷ lệ hoa hồng tiền thưởng vượt mức trần 40% quy định tại Điều 48, Nghị định số 40/2018/NĐ-CP hiện hành. Do đó, Ban soạn thảo cần xây dựng cơ chế chính sách vừa đảm bảo tính khả thi, vừa hạn chế xáo trộn hoạt động kinh doanh hiện tại của doanh nghiệp. 

Liên quan đến vấn đề yêu cầu cập nhật hệ thống công nghệ thông tin quản lý nhà phân phối, hầu hết doanh nghiệp đồng tình với Ban soạn thảo Dự thảo sửa đổi, bổ sung Nghị định số 40/2018/NĐ-CP trong việc phải quy định một khoảng thời gian nhất định về cập nhật thông tin về nhà phân phối, giao dịch và thông tin có liên quan trên hệ thống. Tuy nhiên, phần lớn doanh nghiệp đang hoạt động tại Việt Nam đều là công ty đa quốc gia đã có hệ thống quản lý nhà phân phối toàn cầu đặt ở quốc gia khác.

Hệ thống quản lý nhà phân phối trên máy chủ đặt tại Việt Nam chỉ có chức năng lưu trữ và cung cấp thông tin theo yêu cầu của Nghị định số 40/2018/NĐ-CP. Vì vậy, một số đại biểu tham gia tọa đàm đã đề xuất Ban soạn thảo Dự thảo sửa đổi, bổ sung Nghị định số 40/2018/NĐ-CP nghiên cứu, điều chỉnh quy định về thời gian cập nhật thông tin phù hợp hơn với thực tiễn hoạt động của doanh nghiệp, giảm bớt chi phí đầu tư và vận hành vẫn đáp ứng được yêu cầu của công tác quản lý.