Câu 1: Việc khấu trừ số thuế đã nộp tại nước ngoài cho nhân viên làm việc tại  công ty của Việt Nam được hướng dẫn trong khai thuế TNCN như thế nào?

- Tại điểm 1, Điều 22 Hiệp định giữa Chính phủ nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam và Chính phủ nước Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào về tránh đánh thuế hai lần và ngăn ngừa việc trốn lậu thuế đối với các loại thuế đánh vào thu nhập quy định:

“1. Tại Việt Nam việc đánh thuế hai lần sẽ được xóa bỏ như sau:

Khi một đối tượng cư trú của Việt Nam nhận được thu nhập mà, theo các quy định của Hiệp định này, có thể bị đánh thuế tại Lào, Việt Nam sẽ cho phép trừ vào số thuế phải nộp trên thu nhập của đối tượng cư trú đó một khoản thuế tương đương số thuế thu nhập đã nộp tại Lào.

Tuy nhiên, số thuế được khấu trừ như vậy trong từng trường hợp sẽ không vượt quá phần thuế thu nhập của Việt Nam, được tính trước khi cho phép khấu trừ thuế thu nhập, phù hợp với các luật và quy định về thuế của Việt Nam”.

- Tại khoản 4, Điều 37 Thông tư số 28/2011/TT-BTC ngày 28/02/2011 của Bộ Tài chính hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Quản lý thuế hướng dẫn:

“4. Thủ tục khấu trừ thuế nước ngoài vào thuế phải nộp tại Việt Nam

Các tổ chức, cá nhân là đối tượng cư trú của Việt Nam để được khấu trừ số thuế đã nộp (hoặc được coi như đã nộp) tại Nước ký kết Hiệp định thuế với Việt Nam cần hoàn tất các thủ tục dưới đây:

a) Người nộp thuế gửi hồ sơ đề nghị khấu trừ số thuế đã nộp (hoặc được coi như đã nộp) tại nước ngoài vào số thuế phải nộp tại Việt Nam đến Cơ quan thuế tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương nơi đăng ký nộp thuế. Hồ sơ gồm: …

b) Cơ quan thuế căn cứ hồ sơ xem xét và giải quyết khấu trừ thuế theo quy định tại Hiệp định và hướng dẫn tại Thông tư này trong thời hạn 10 ngày …”

Căn cứ quy định và hướng dẫn nêu trên, trường hợp cá nhân có thu nhập tại một nơi, nhưng phải khai thuế tại hai nơi và được áp dụng xóa bỏ việc đánh thuế hai lần tại Việt Nam thì được lựa chọn một trong hai cách như sau:

Cách 1. Cá nhân thực hiện khấu trừ số thuế nộp tại nước ngoài một lần vào cuối năm theo hướng dẫn tại khoản 3, Điều 37 Thông tư số 28/2011/TT-BTC ngày 28/02/2011 của Bộ Tài chính. Trường hợp cá nhân ủy quyền quyết toán qua đơn vị trả thu nhập thì đơn vị trả thu nhập có trách nhiệm quyết toán cho cá nhân và thực hiện nhận Hồ sơ đề nghị khấu trừ số thuế đã nộp tại nước ngoài để nộp cho cơ quan thuế.

Cách 2. Đơn vị trả thu nhập được phép tạm khấu trừ số thuế đã nộp hàng tháng tại nước ngoài vào số thuế khấu trừ hàng tháng của cá nhân tại Việt Nam. Căn cứ để xác định số thuế được tạm khấu trừ là tờ khai thuế thu nhập ở nước ngoài có xác nhận của người nộp thuế. Số thuế được trừ của từng tháng theo quy định có thể được tạm trừ vào bất kỳ tháng nào trong cùng kỳ tính thuế.

Cá nhân đã tạm khấu trừ thuế nộp tại nước ngoài trong năm, đến cuối năm phải lập Hồ sơ đề nghị khấu trừ số thuế đã nộp tại nước ngoài theo hướng dẫn tại khoản 4, Điều 37 Thông tư số 28/2011/TT-BTC ngày 28/02/2011 của Bộ Tài chính.

Đối với cá nhân ủy quyền quyết toán qua đơn vị trả thu nhập thì đơn vị trả thu nhập có trách nhiệm quyết toán cho cá nhân và thực hiện nhận Hồ sơ đề nghị khấu trừ số thuế đã nộp tại nước ngoài để nộp cho cho cơ quan thuế.”

Câu 2: Thu nhập từ việc nhận thừa kế là xe chuyên dùng cần cẩu 30 tấn thuộc diện phải đăng ký sở hữu có phải  nộp thuế TNCN, nộp lệ phí trước bạ không?

1/ Về thuế TNCN.

- Tại khoản 9, Điều 3, Luật thuế TNCN số 04/2007/QH12 quy định:

“Điều 3. Thu nhập chịu thuế

…

9. Thu nhập từ nhận thừa kế là chứng khoán, phần vốn trong các tổ chức kinh tế, cơ sở kinh doanh, bất động sản và tài sản khác phải đăng ký sở hữu hoặc đăng ký sử dụng.”

Tại khoản 9.4, mục II, phần A và điểm 7.1.2 mục II Phần B Thông tư số 84/2008/TT-BTC ngày 30/9/2008 của Bộ Tài chính hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Thuế TNCN hướng dẫn:

“9.4. Đối với nhận thừa kế là các tài sản khác phải đăng ký quyền sở hữu hoặc quyền sử dụng với cơ quan quản lý nhà nước như: ôtô, xe gắn máy (xe môtô), tàu, thuyền, máy bay.”

“7.1.2. Đối với thừa kế, quà tặng là ô tô, xe gắn máy, tàu thuyền,...: giá trị tài sản được xác định trên cơ sở bảng giá tính lệ phí trước bạ do Ủy ban nhân dân cấp tỉnh quy định tại thời điểm cá nhân nhận được thừa kế, quà tặng”.

Căn cứ các quy định trên thì thu nhập từ việc nhận thừa kế các loại tài sản thuộc diện phải đăng ký sở hữu hoặc đăng ký sử dụng phải chịu thuế TNCN. Do đó, trường hợp cá nhân nhận thừa kế là xe chuyên dùng cần cẩu 30 tấn - là loại xe máy chuyên dùng thuộc diện phải đăng ký quyền sở hữu, quyền sử dụng với cơ quan nhà nước có thẩm quyền thì cá nhân đó phải kê khai nộp thuế TNCN theo quy định. Giá trị tài sản để làm căn cứ tính thuế được xác định trên cơ sở bảng giá tính lệ phí trước bạ do Ủy ban nhân dân cấp tỉnh quy định tại thời điểm cá nhân nhận được thừa kế, quà tặng; Trường hợp tại Bảng giá tính lệ phí trước bạ không có loại tài sản đó thì đề nghị Cục Thuế báo cáo UBND tỉnh chỉ đạo cơ quan chức năng xem xét, định giá tài sản để cơ quan thuế có cơ sở tính thuế TNCN theo quy định.

2/ Về lệ phí trước bạ

- Tại Khoản 7 Điều 1 Chương 1 Thông tư số 124/2011/TT-BTC ngày 31/8/2011 của Bộ Tài chính hướng dẫn về lệ phí trước bạ quy định:

“Trường hợp các loại máy, thiết bị thuộc diện phải đăng ký và gắn biển số do cơ quan nhà nước có thẩm quyền cấp nhưng không phải là ô tô theo quy định tại Luật Giao thông đường bộ và các văn bản hướng dẫn thi hành thì không phải chịu lệ phí trước bạ”;

- Căn cứ quy định tại Khoản 18, Khoản 20 Điều 3 Chương 1 Luật giao thông đường bộ năm 2008:

“18. Phương tiện giao thông cơ giới đường bộ (sau đây gọi là xe cơ giới) gồm xe ô tô; máy kéo; rơ moóc hoặc sơ mi rơ moóc được kéo bởi xe ô tô, máy kéo; xe mô tô hai bánh; xe mô tô ba bánh; xe gắn máy (kể cả xe máy điện) và các loại xe tương tự.

...20. Xe máy chuyên dùng gồm xe máy thi công, xe máy nông nghiệp, lâm nghiệp và các loại xe đặc chủng khác sử dụng vào mục đích quốc phòng, an ninh có tham gia giao thông đường bộ”.

Căn cứ các quy định trên, nếu tài sản là cần cẩu loại 30 tấn - biển số 84XA-0023, số khung 030290038, công suất 75PS nêu tại công văn số 1511/CT-THDT ngày 11/10/2012 của Cục Thuế không phải là ô tô theo quy định thì thuộc diện không phải nộp lệ phí trước bạ khi chủ tài sản đăng ký quyền sở hữu, quyền sử dụng với cơ quan nhà nước có thẩm quyền.

Câu 3: Các tổ chức, cá nhân chi trả tiền hoa hồng đại lý bán hàng hoá; tiền lương, tiền công, tiền dịch vụ khác thì thực hiện  khấu trừ như thế nào?

Theo hướng dẫn tại điểm 1.2.7 mục II, phần D Thông tư số 84/2008/TT- BTC ngày 30/9/2008 của Bộ Tài chính hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Thuế TNCN và hướng dẫn thi hành Nghị định số 100/2008/NĐ-CP ngày 08/9/2008 của Chính phủ quy định chi tiết một số điều của Luật Thuế TNCN thì:

"Các tổ chức, cá nhân trả tiền công, tiền thù lao, tiền chi khác cho cá nhân thực hiện các dịch vụ mà không ký hợp đồng lao động như tiền nhuận bút; tiền dịch sách; tiền giảng dạy; tiền tham gia các Hiệp hội, Hội đồng quản trị, Hội đồng thành viên, Ban quản lý; tiền thực hiện các dịch vụ khoa học kỹ thuật; dịch vụ văn hoá; thể dục thể thao; các dịch vụ tư vấn thiết kế xây dựng, dịch vụ pháp lý có tổng mức trả thu nhập từ 500 000 đồng/lần trở lên thì phải khấu trừ thuế trước khi trả cho cá nhân ( Áp dụng từ ngày 19 tháng 09 năm 2011trở về trước).

Từ ngày 19/09/2011 tới nay áp dụng như sau:

** Theo quy định tại Điều 1 Thông tư số 113/2011/TT-BTC ngày 04  tháng   8   năm 2011 của Bộ Tài Chính

"Các tổ chức, cá nhân chi trả tiền hoa hồng đại lý bán hàng hoá; tiền lương, tiền công, tiền dịch vụ khác, tiền chi khác cho cá nhân thực hiện các dịch vụ có tổng mức trả thu nhập từ 1.000.000 đồng/lần trở lên thì thực hiện khấu trừ thuế trước khi trả thu nhập cho cá nhân theo hướng dẫn sau:

- Áp dụng mức khấu trừ theo tỷ lệ 10% trên thu nhập trả cho các cá nhân có mã số thuế và 20% đối với cá nhân không có mã số thuế, trừ các trường hợp Bộ Tài chính đã có văn bản hướng dẫn mức tạm khấu trừ riêng (như tiền hoa hồng đại lý bảo hiểm, tiền hoa hồng đại lý xổ số).

Tổ chức ký hợp đồng lao động, hợp đồng dịch vụ với các cá nhân, tổ chức ký hợp đồng lao động, hợp đồng dịch vụ có trách nhiệm thông báo cho các cá nhân về tỷ lệ khấu trừ nêu trên để cá nhân làm thủ tục xin cấp mã số thuế.

Cơ quan thuế thực hiện cấp ngay mã số thuế trong vòng 5 ngày làm việc, kể từ khi nhận đủ hồ sơ xin cấp mã số thuế.

- Trường hợp cá nhân chỉ có duy nhất thu nhập thuộc đối tượng phải khấu trừ thuế (kể cả đại lý bảo hiểm, đại lý xổ số) theo tỷ lệ nêu trên nhưng ước tính tổng mức thu nhập chịu thuế của cá nhân sau khi trừ gia cảnh chưa đến mức phải nộp thuế (ví dụ cá nhân có thu nhập không đến 48 triệu đồng/năm nếu độc thân hoặc dưới 67,2 triệu  đồng/năm nếu có 01 người phụ thuộc được giảm trừ đủ 12 tháng hoặc dưới 86,4 triệu đồng/năm nếu có 02 người phụ thuộc được giảm trừ đủ 12 tháng,...) thì cá nhân có thu nhập làm cam kết (theo Mẫu số 23/BCK-TNCN ban hành kèm theo Thông tư này) gửi tổ chức trả thu nhập để tổ chức trả thu nhập làm căn cứ tạm thời chưa khấu trừ thuế TNCN. Căn cứ vào cam kết của người nhận thu nhập, tổ chức trả thu nhập không khấu trừ thuế. Kết thúc năm, tổ chức chi trả thu nhập vẫn phải cung cấp danh sách và thu nhập của những người chưa đến mức khấu trừ thuế cho cơ quan thuế. Cá nhân làm cam kết phải chịu trách nhiệm về bản cam kết của mình, trường hợp phát hiện có sự gian lận sẽ bị xử lý theo quy định của Luật quản lý thuế.

- Trường hợp tổ chức, cá nhân thuê lao động theo hợp đồng thời vụ từ trên 03 tháng đến dưới 12 tháng thì không áp dụng khấu trừ thuế theo tỷ lệ nêu trên  mà thực hiện tạm khấu trừ thuế theo Biểu luỹ tiến từng phần tính trên thu nhập tháng."

Tổ chức, cá nhân trả các khoản thu nhập đã khấu trừ thuế theo hướng dẫn trên phải cấp chứng từ khấu trừ thuế theo yêu cầu của cá nhân bị khấu trừ".

Theo hướng dẫn tại khoản a, điểm 4 Điều 14 Thông tư số 28/2011/TT-BTC ngày 28/02/2011 của Bộ Tài chính hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Quản lý thuế hướng dẫn thi hành Nghị định số 85/2007/NĐ-CP ngây 25/5/2007 và NĐ số 106/2010/NĐ-CP ngày 28/10/2010 của Chính phủ thì :

"Khai thuế đối với tổ chức, cá nhân trả thu nhập thực hiện khấu trừ thuế.

Tổ chức, cá nhân trả các khoản thu nhập thuộc diện chịu thuế TNCN thực hiện khấu trừ thuế có trách nhiệm khai thuế và nộp tờ khai cho cơ quan thuế hàng tháng hoặc quý".

Theo hướng dẫn tại khoản ba điểm 6, Điều 14 Thông tư số 28/2011/TT- BTC của Bộ Tài chính nêu trên thì:

"Cá nhân cư trú có thu nhập từ tiền lương, tiền công phải khai quyết toán thuế.

Trường hợp cá nhân có thu nhập từ tiền lương, tiền công duy nhất tại một nơi trong năm dương lịch thì được uỷ quyền quyết toán thuế cho cơ quan trả thu nhập quyết toán thay. Cá nhân phải có trách nhiệm làm giấy uỷ quyền quyết toán thuế theo mẫu số 04-2/TNCN ban hành kèm theo Thông tư này.

Cá nhân đã được tổ chức, cá nhân trá thu nhập cấp chứng từ khấu trừ thuế thì không được uỷ quyền cho tổ chức, cá nhân trả thu nhập quyết toán thay (trừ trường hợp tổ chức, cá nhân trả thu nhập đã thu hồi và huỷ chứng từ khấu trừ thuế đã cấp cho cá nhân)".

Theo hướng dẫn tại các văn bản nêu trên thì trường hợp cán bộ công chức của Văn phòng Sở Y tế Quảng Bình làm việc kiêm nhiệm tại dự án Hỗ trợ Y tế các tỉnh Bắc Trung Bộ tỉnh Quảng Bình thì Ban quản lý dự án có trách nhiệm khấu trừ thuế TNCN của cá nhân và cấp chứng theo hướng dẫn nêu trên để cá nhân có cơ sở thực hiện quyết toán với cơ quan thuế.