Các nghiên cứu cũng cho thấy thu hoạch lớn nhất của Canada trong khuôn khổ TPP là từ nông nghiệp, thực phẩm nông nghiệp vì không phải cạnh tranh với Mỹ trong TPP. Những lợi ích có được từ TPP không có Mỹ sẽ cho phép Canada và Mexico rộng đường hơn trong việc đàm phán lại Hiệp định Thương mại Tự do Bắc Mỹ (NAFTA).

Và vì thế, Mỹ nên cẩn trọng hơn trong việc đàm phán lại NAFTA để bảo đảm các doanh nghiệp Mỹ có được những lợi ích mà Canada và Mexico đã có thể được hưởng từ TPP.

Trong khi đó, xuất khẩu của Mỹ sang các nước TPP sẽ bị giảm 0,32% so với mức cơ sở vào năm 2035 nếu TPP-11 được thông qua, còn nếu tham gia TPP thì xuất khẩu của Mỹ sẽ tăng 1,41% từ mức cơ sở. Nhật Bản và Việt Nam là hai nước trông đợi được hưởng lợi nhiều nhất từ việc tiếp cận thị trường Mỹ thông qua TPP-12 nên sẽ là những nước bị mất nhiều lợi ích hơn cả trong số 11 nước TPP còn lại.

Tuy nhiên, TPP có thể vẫn sẽ giúp mang lại sức tăng trưởng kinh tế đáng kể cho Việt Nam, tạo động lực cho cải cách kinh tế, trong đó có những chính sách liên quan đến các doanh nghiệp nhà nước. Các khu vực sản xuất, hậu cần và nông nghiệp được xem là những nơi dự kiến có tác động tích cực.

TPP-11 vẫn tiến bước?

Nhật Bản đang dẫn đầu các quốc gia muốn theo đuổi TPP, một hiệp định không bao gồm Trung Quốc, có phạm vi rộng hơn hiệp định mà Trung Quốc đề xuất là RCEP.

Trong khi vẫn kỳ vọng đưa Mỹ quay trở lại TPP, Nhật Bản cũng đang nỗ lực vận động để toàn bộ 11 thành viên còn lại thông qua hiệp định này. Bộ trưởng Thương mại Australia Steven Ciobo nói với báo giới: “Lợi ích thu được từ TPP đáng để chúng ta giữ lại hiệp định này”.

Trước đó, Thủ tướng Nhật Bản khẳng định rằng ông mong muốn TPP sẽ tiếp tục được triển khai theo lịch trình đã thống nhất, có nghĩa là vào nửa đầu năm tới sẽ tiếp tục mở rộng Hiệp định này. New Zealand và Nhật Bản sẽ trở thành những quốc gia dẫn đầu mới của TPP, đồng thời sẽ mang đến những động lực thúc đẩy việc triển khai Hiệp định và khuyến khích các quốc gia thành viên khác.

Các chuyên gia từ lâu đã thảo luận vấn đề có hay không một TPP mà không có sự tham gia của Mỹ. Lãnh đạo Chương trình châu Á thuộc Trung tâm Carnegia Moskva Aleksandr Gabuev cho rằng để thực hiện TPP mà không có Mỹ là rất mơ hồ bởi có quá nhiều giao dịch bên trong TPP gắn với sự mở cửa thị trường của Mỹ.

Vì vậy, nếu không có Mỹ thì việc đàm phán lại thỏa thuận sẽ rất phức tạp. Chuyên gia này cũng đặt câu hỏi liệu nếu thiếu vắng đi một thị trường khổng lồ như Mỹ thì 11 quốc gia còn lại có sẵn sàng ký kết với các tiêu chuẩn cứng nhắc của TTP?

Nhà kinh tế học Jeffri Shott của trung tâm phân tích thuộc Viện Peterson tin rằng việc 11 quốc gia thành viên còn lại của TPP hiện nay tham gia vào Hiệp định này không chỉ vì có sự tham gia của Mỹ mà còn vì mô hình hợp tác này sẽ hỗ trợ cho nền kinh tế của họ. Chính vì vậy, theo các nhà phân tích, các quốc gia còn lại vẫn thực sự quan tâm đến triển vọng của TPP.

Lãnh đạo Trường nghiên cứu phương Đông thuộc Đại học kinh tế cao cấp Aleksey Maslov cho rằng cơ hội để triển khai TPP thiếu Mỹ vẫn có. Tuy nhiên, để đạt được điều này thì các quốc gia còn lại phải xem xét lại khái niệm của Hiệp định này ở một mức độ nhất định: “Trên thực tế, TPP không chỉ là một thỏa thuận thương mại thông thường mà là một tập đoàn xuyên quốc gia.

Hiệp định này được xem như Toà án trọng tài để giải quyết các vấn đề giữa các quốc gia, cũng như giữa các tổ chức khác. TPP là một dự án tương tự như Liên minh châu Âu”. Trong bối cảnh này, vị chuyên gia nhấn mạnh, điều quan trọng không phải là ai sẽ là quốc gia dẫn đầu của Hiệp định mà là liệu 11 quốc gia còn lại có thể đơn giản hóa khái niệm của thỏa thuận để triển khai nó mà không cần sự hỗ trợ của Mỹ hay không.