Phóng viên: Xin bà cho biết kết quả huy động vốn cho ngân sách nhà nước (NSNN) và đầu tư phát triển của hệ thống Kho bạc Nhà nước (KBNN) qua phát hành trái phiếu chính phủ quý I/2017?

Bà Trần Thị Huệ: Năm 2017, Bộ Tài chính giao cho KBNN nhiệm vụ huy động vốn cho NSNN thông qua phát hành trái phiếu chính phủ (TPCP) là 183.300 tỷ đồng. Triển khai nhiệm vụ này, ngay từ đầu năm 2017, KBNN đã thông báo kế hoạch ra thị trường để các nhà đầu tư (NĐT) chủ động bố trí vốn mua trái phiếu.

Nhận thức được các khó khăn, thách thức của thị trường tài chính tiền tệ trong nước và thế giới đối với việc thực hiện nhiệm vụ huy động vốn, KBNN đã chủ động bám sát diễn biến thị trường, theo dõi sát sao thanh khoản hệ thống ngân hàng thương mại (NHTM) để cung ứng kịp thời khối lượng TPCP phù hợp với nhu cầu của các NĐT.

Đồng thời, KBNN triển khai đồng bộ các giải pháp như: Xây dựng lịch biểu phát hành cụ thể; phân khai kế hoạch chi tiết theo các loại kỳ hạn; tổ chức phát hành trái phiếu với nhiều loại kỳ hạn khác nhau và chủ động phát hành thêm các phiên phụ trong điều kiện thị trường thuận lợi nhằm huy động tối đa vốn cho NSNN với chi phí hợp lý.

Từ những việc làm trên, đến hết tháng 3/2017, KBNN đã huy động được 56.497,5 tỷ đồng TPCP, bằng 31% kế hoạch năm. Kết quả này đã góp phần tích cực vào cân đối NSNN và bổ sung nguồn vốn cho đầu tư các công trình trọng điểm theo Nghị quyết của Quốc hội. Toàn bộ khối lượng trái phiếu phát hành đều được thực hiện theo phương thức đấu thầu thông qua Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội, đảm bảo quy trình minh bạch, thủ tục đơn giản. 

Trong đó, 100% có kỳ hạn từ 5 năm trở lên, đáp ứng quy định về kỳ hạn trái phiếu trong Nghị quyết số 27/2016/QH14 ngày 11/11/2016 của Quốc hội về dự toán NSNN năm 2017 (cho phép tỷ lệ phát hành TPCP có thời hạn từ 5 năm trở lên tối thiểu bằng 70% tổng khối lượng TPCP).

Lãi suất phát hành trái phiếu bình quân của quý I/2017 đạt mức 6,42%/năm, thấp hơn mức bình quân cả năm 2016 (6,49%/năm) và giảm so với mặt bằng lãi suất cuối năm 2016 đối với hầu hết các loại kỳ hạn.

Bên cạnh kết quả tích cực về khối lượng phát hành hành TPCP, KBNN đã đạt được nhiều thành công trong tái cơ cấu danh mục nợ chính phủ cũng như cơ cấu các NĐT trên thị trường TPCP. Bà có thể đánh giá cụ thể hơn về vấn đề này?

Có thể nói, công tác phát hành trái phiếu của KBNN trong năm 2017 tiếp nối từ thành công của năm 2016 trên cả phương diện khối lượng phát hành và tái cơ cấu danh mục nợ chính phủ theo hướng bền vững.

Cụ thể, kết quả đạt được trong việc cải thiện cơ cấu kỳ hạn và cơ cấu NĐT như sau: Cơ cấu kỳ hạn trái phiếu của danh mục TPCP ngày càng được cải thiện theo hướng kéo dài kỳ hạn còn lại.

Tranh thủ điều kiện thị trường thuận lợi, toàn bộ trái phiếu KBNN phát hành đến nay có kỳ hạn từ 5 năm trở lên, trong đó tỷ trọng khối lượng trái phiếu kỳ hạn từ 10 - 30 năm phát hành trong quý I/2017 chiếm 54% tổng khối lượng huy động, tăng 15% so với năm 2016.

Với kết quả trên, đã đưa kỳ hạn phát hành trái phiếu bình quân của quý I/2017 lên mức 14,21 năm (tăng 5,5 năm so với mức kỳ hạn phát hành trái phiếu bình quân cả năm 2016 là 8,71 năm), nâng kỳ hạn còn lại bình quân của cả danh mục TPCP từ mức 5,98 năm cuối năm 2016 lên mức 6,43 năm tại thời điểm quý I/2017; Hỗ trợ tích cực cho NSNN trong việc giảm áp lực trả nợ trong ngắn hạn.

Cùng với đó, cơ cấu NĐT trên thị trường TPCP tiếp tục được điều chỉnh theo hướng tích cực hơn. KBNN chủ động phối hợp để nắm bắt nhu cầu đầu tư của khối các công ty bảo hiểm, phát hành các loại kỳ hạn phù hợp với danh mục của NĐT.

Cuối năm 2016, tỷ lệ sở hữu TPCP trên thị trường đã được cải thiện đáng kể khi KBNN thực hiện nhiệm vụ tái cơ cấu nợ thông qua việc chuyển đổi các khoản vay của NSNN dưới hình thức hợp đồng vay sang hình thức TPCP.

Nếu trước đây, trên 80% khối lượng TPCP do các NHTM nắm giữ, thì đến cuối tháng 3/2017, trên thị trường thứ cấp, tỷ lệ nắm giữ trái phiếu của các NHTM chiếm khoảng 51%, của khối bảo hiểm chiếm khoảng 46% tổng dư nợ TPCP, góp phần phát triển thị trường trái phiếu bền vững, giảm sự phụ thuộc của thị trường đối với các NHTM.

Năm 2017 chứng kiến sự điều chỉnh đáng kể “khẩu vị” đầu tư của khối các NHTM đối với các loại trái phiếu kỳ hạn dài. Trước đây, với đặc điểm vốn chủ yếu là ngắn hạn, các NHTM tập trung đầu tư TPCP có kỳ hạn dưới 5 năm. Tuy nhiên, khi KBNN thực hiện chủ trương phát hành trái phiếu kỳ hạn dài để cơ cấu danh mục nợ, các NHTM đã có những dịch chuyển tích cực với các sản phẩm trái phiếu đầu tư.

Chỉ tính riêng trong tháng 3/2017, trên thị trường thứ cấp, khối các NHTM đã mua 51% tổng khối lượng trái phiếu có kỳ hạn từ 15-30 năm (năm 2016, tỷ lệ này khoảng 13%), các trái phiếu dài hạn chủ yếu do các công ty bảo hiểm sở hữu, hỗ trợ tích cực cho công tác tái cơ cấu NĐT của KBNN.

Những kế hoạch, giải pháp để hoàn thành nhiệm vụ huy động vốn cho NSNN năm 2017 sẽ được hệ thống KBNN triển khai thực hiện như thế nào trong thời gian tới, thưa bà?

Với các chỉ tiêu kinh tế - xã hội mà Quốc hội và Chính phủ đặt ra từ đầu năm, trong quý I/2017, nền kinh tế tiếp tục được Chính phủ điều hành ổn định, lạm phát được kiềm chế, tỷ giá và lãi suất không có những biến động lớn. Điều này đã tạo dựng niềm tin mạnh mẽ hơn cho các NĐT đầu tư vào TPCP, giúp thị trường trái phiếu Việt Nam trở nên hấp dẫn cho các NĐT trong và ngoài nước.

Nhiệm vụ huy động vốn thông qua phát hành TPCP tại thị trường trong nước năm 2017 là 183.300 tỷ đồng, phù hợp với nhu cầu của thị trường và thấp hơn đáng kể so với kế hoạch năm 2016 (286.600 tỷ đồng), nên áp lực huy động vốn của KBNN không quá cao.

Tuy nhiên, để đảm bảo huy động đầy đủ và kịp thời vốn đáp ứng nhu cầu chi NSNN, giữ vững mục tiêu về tái cơ cấu danh mục nợ TPCP, tiết kiệm chi phí vay nợ cho ngân sách, theo nhiệm vụ được giao, KBNN còn phải huy động khoảng 127.000 tỷ đồng trong 3 quý còn lại của năm 2017.

Để hoàn thành nhiệm vụ này, KBNN đã đề ra một số giải pháp sau:

Một là, xây dựng lịch biểu rõ ràng, kế hoạch phát hành chi tiết về khối lượng đối với từng loại kỳ hạn trái phiếu, thông báo kịp thời, rộng rãi ra thị trường để các NĐT nắm bắt thông tin, chủ động kế hoạch đầu tư của mình.

Hai là, bám sát tình hình thị trường, điều hành linh hoạt tần suất, khối lượng, kỳ hạn trái phiếu đấu thầu để vừa đảm bảo khả năng huy động vốn cho NSNN, phù hợp với nhu cầu của các NĐT.

Ba là, phát hành đa dạng các loại kỳ hạn trái phiếu để đáp ứng nhu cầu của tất cả các loại hình NĐT; Phát hành trái phiếu coupon, thí điểm phát hành trái phiếu có lãi suất thả nổi để đa dạng hóa sản phẩm cho thị trường dự kiến thực hiện vào nửa cuối năm 2017; Tập trung phát hành các loại kỳ hạn từ 5 năm trở lên đảm bảo tuân thủ quy định về kỳ hạn trái phiếu theo Nghị quyết số 07-NQ/TW ngày 18/11/2016 của Bộ Chính trị về chủ trương, giải pháp cơ cấu lại NSNN và quản lý nợ công để đảm bảo nền tài chính quốc gia an toàn, bền vững và Nghị quyết số 27/2016/QH14 về dự toán NSNN năm 2017 của Quốc hội.

Bốn là, thúc đẩy Bảo hiểm Xã hội Việt Nam từng bước thay đổi cách thức đầu tư, tham gia thị trường trái phiếu theo hình thức đấu thầu, thực hiện các quy trình đầu tư theo các thông lệ tốt trên thế giới, giúp tăng cường hơn nữa tính minh bạch của thị trường TPCP.

Năm là, phối hợp chặt chẽ với các thành viên thị trường nắm bắt nhu cầu đầu tư, trao đổi cơ chế chính sách mới, định hướng công tác phát hành và kế hoạch phát hành nhằm tạo điều kiện cho công tác phát hành TPCP đạt kết quả tốt.

Xin cảm ơn bà!