Kinh nghiệm quốc tế về chiến lược tiêu chuẩn hóa quốc gia và hạ tầng chất lượng quốc gia

Linh Nguyễn

Hiện nay nhiều nước trên thế giới đã áp dụng các tiêu chuẩn hóa quốc gia và hạ tầng chất lượng quốc gia để cải thiện môi trường kinh doanh và nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia.

Chiến lược tiêu chuẩn quốc gia nhằm cải thiện môi trường kinh doanh.
Chiến lược tiêu chuẩn quốc gia nhằm cải thiện môi trường kinh doanh.

Theo thông tin từ ông Glenn Bosmans – Chuyên gia quốc tế về Chiến lược tiêu chuẩn hóa quốc gia (NSS), Dự án tạo thuận lợi thương mại do USAID tài trợ (Dự án USAID TFP), Bộ Thương mại và Công nghiệp – Cục tiêu chuẩn Philippines (DTI-BPS) với tư cách là Cơ quan Tiêu chuẩn Quốc gia (NSB), có nhiệm vụ phát triển các Tiêu chuẩn quốc gia Philippines (PNS) để bảo vệ người tiêu dùng, tạo điều kiện thuận lợi cho cộng đồng doanh nghiệp trong nước năng động bao gồm doanh nghiệp siêu nhỏ, nhỏ và vừa, đồng thời tạo cơ hội tiếp cận thị trường quốc tế tự do nhằm hướng sản phẩm và dịch vụ của Philippines có tính cạnh tranh toàn cầu.

BPS tiếp tục áp dụng những thông lệ tốt nhất trong việc thực hiện các nhiệm vụ của mình về tiêu chuẩn hóa quốc gia và quốc tế, do đó sáng kiến xây dựng Chiến lược Tiêu chuẩn hóa Quốc gia này là rất quan trọng. Chiến lược này phù hợp với các luật và quy định hiện hành, đóng vai trò như một khuôn khổ trong việc phát triển kế hoạch tiêu chuẩn hóa của cơ quan chính phủ khác nhau và các Tổ chức Phát triển Tiêu chuẩn (SDO).

Các nguồn lực sẵn có của DTI-BPS đã được cân nhắc xác định các chiến lược thích hợp cũng như nhu cầu và hạn chế của các hoạt động tiêu chuẩn hóa trong nước. Tình hình hiện tại của Philippines, những tiến bộ công nghệ và bất ổn toàn cầu cũng được xem xét để đảm bảo rằng chiến lược giải quyết các vấn đề liên quan và đạt được tiến bộ và phát triển bền vững. Nhìn chung, mục tiêu của DTI-BPS thông qua tài liệu này là hỗ trợ các sáng kiến của Chính phủ Philippines hướng tới tăng trưởng kinh tế bền vững và tiến bộ xã hội.

Còn tại Malaysia, đã có dự án ARISE Plus của EU năm 2021, dự án về Đánh giá Hạ tầng Chất lượng Quốc gia và soạn thảo Chính sách Chất lượng Quốc gia. Một dự án khác hỗ trợ Cục Tiêu chuẩn Malaysia xây dựng NSS, tăng cường sự tham gia của các bên liên quan, cung cấp đào tạo và hỗ trợ trực tuyến.

Malaysia đã xác định được những lĩnh vực trọng tâm, ví dụ như Kinh tế số, Halal, Giao thông vận tải, Logistics, Kinh tế xanh, Năng lượng tái tạo, Kinh tế tuần hoàn… Bên cạnh đó, đã tiến hành phân tích, lập bản đồ Kế hoạch Malaysia lần thứ 12 để đánh giá sự phù hợp với các chủ đề tiêu chuẩn hóa khác nhau và tiêu chuẩn cụ thể.

Phân tích sự tham gia của Cục Tiêu chuẩn Malaysia cho thấy việc tham gia hiện nay vào ISO/IEC phần lớn là đúng đắn. Trong đánh giá Cơ sở hạ tầng Chất lượng quốc gia của Malaysia có một khuyến nghị xây dựng chiến lược tiêu chuẩn hóa Malaysia, trong đó xác định vai trò trong tiêu chuẩn hóa, giới thiệu mô hình cơ quan tiêu chuẩn hóa, xem xét nhu cầu của các ngành nghề và tính bền vững.

Tại Hàn Quốc, kế hoạch Tiêu chuẩn hóa Quốc gia lần thứ nhất bắt đầu từ năm 2001, trong giai đoạn đầu thiết lập hệ thống tiêu chuẩn quốc gia, bắt đầu xây dựng các tiêu chuẩn quốc tế và mở rộng hệ thống tiêu chuẩn quốc gia. Ở giai đoạn tăng tốc, tăng cường năng lực để xây dựng các tiêu chuẩn quốc tế, tạo cơ sở cho tiêu chuẩn khu vực tư nhân, củng cố hệ thống đánh giá sự phù hợp, củng cố các tiểu cấu trúc về tiêu chuẩn. Giai đoạn mở rộng, xây dựng các tiêu chuẩn để tạo dựng thị trường toàn cầu, mở rộng cơ sở của các tiêu chuẩn để hỗ trợ tăng trưởng doanh nghiệp; hỗ trợ người dân cải thiện cuộc sống, thiết lập hệ sinh thái tiêu chuẩn bền vững.

Hay tại Idonesia, mục tiêu quốc gia về Tiêu chuẩn hóa và Đánh giá sự phù hợp từ hệ thống hỗ trợ giai đoạn 2015-2020 sang hệ thống chủ đạo giai đoạn 2020-2030 là bảo vệ cộng đồng, giữ gìn môi trường và phát triển bền vững; tăng niềm tin vào các sản phẩm quốc gia thị trường nội địa; cải thiện khả tăng tiếp cận thị trường nhờ đổi mới sáng tạo quốc gia; tăng khả năng tiếp cận của sản phẩm trong nước vào thị trường toàn cầu; tăng lợi thế trong cạnh tranh toàn cầu.

Tại Singapore, xây dựng hệ sinh thái tiêu chuẩn vững chắc, có khoảng 2600 đối tác tiêu chuẩn, góp phần xây dựng nhiều tiêu chuẩn và hoạt động quảng bá. Các lĩnh vực trọng tâm về tiêu chuẩn hóa theo kế hoạch chiến lược của Hội đồng Tiêu chuẩn Singapore gồm ba xu hướng chính đang ảnh hưởng tới nhu cầu tiêu chuẩn hóa ở cấp quốc gia và ngành nghề là sức chống chịu, số hóa, tính bền vững.

Tại Nhật Bản, Chiến lược Tiêu chuẩn hóa Quốc gia cho Nhật Bản với mục tiêu tăng cường năng lực cạnh tranh của ngành công nghiệp Nhật Bản trên thị trường toàn cầu bằng cách thúc đẩy đổi mới; Chiến lược cũng đề cập đến đến hệ thống tiêu chuẩn hóa rộng lớn hơn: công nhận, bao gồm công nhận phòng thí nghiệm, chương trình chứng nhận và các tổ chức chứng nhận được công nhận…

Tại Trung Quốc, Chiến lược tập trung chủ yếu vào nâng cao mức độ phù hợp của hệ thống xây dựng tiêu chuẩn với thị trường và mở rộng đối với sáng tạo trong nền kinh tế và xã hội thông qua tiêu chuẩn bằng cách tăng vai trò của lực lượng xã hội trong hoạt động xây dựng tiêu chuẩn. Ngoài ra, chiến lược còn giải quyết những vấn đề liên quan đến tăng mức độ ảnh hưởng của tiêu chuẩn Trung Quốc trong tiêu chuẩn quốc tế.