Tạo sức bật cho kinh tế tập thể

Sau hơn 4 năm tham gia HTX sản xuất kinh doanh và dịch vụ nông nghiệp Tâm Thành (xã Ia Hrung, huyện Ia Grai), anh Vũ Văn Hanh (làng Út 1) không lo bị thương lái ép giá khi đến vụ thu hoạch. Với gần 2 ha cà phê, gia đình anh thu được hơn 8 tấn nhân xô/năm. Theo anh Hanh, HTX đứng ra liên kết với doanh nghiệp bao tiêu sản phẩm cho các thành viên.

Chưa hết, vì sản xuất cà phê theo tiêu chuẩn 4C nên ngoài việc bán được giá cao, anh còn được công ty cộng thưởng 1.000 đồng/kg. “Không chỉ tập huấn, hỗ trợ kỹ thuật trồng và chăm sóc vườn cây đạt năng suất, hiệu quả cao, chúng tôi còn được HTX hỗ trợ phân bón, thuốc bảo vệ thực vật. Nhờ đó, vườn cây phát triển ổn định hơn, năng suất theo đó cũng tăng lên”-anh Hanh phấn khởi nói.

Theo ông Phan Văn Hoàng - Giám đốc HTX, từ năm 2016 đến nay, đơn vị đã liên kết với Công ty TNHH một thành viên Sơn Huyền Phát Gia Lai tiêu thụ sản phẩm đầu ra cho các thành viên mỗi năm bình quân 700 - 800 tấn cà phê nhân xô. Từ khoảng 100 hộ ban đầu, đến nay, HTX đã thu hút trên 160 thành viên tham gia với 332 ha cà phê sản xuất theo tiêu chuẩn 4C, sản lượng hơn 11.000 tấn nhân xô/năm.

Hợp tác xã Tâm Thành vừa ký hợp đồng với Công ty TNHH Vĩnh Hiệp xây dựng vùng nguyên liệu 350 ha cà phê chất lượng cao theo “Đề án thí điểm xây dựng vùng nguyên liệu nông sản đạt tiêu chuẩn xuất khẩu và phục vụ tiêu dùng trong nước giai đoạn 2021-2025” của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thông.

“Năm đầu tiên, HTX cung cấp 100 tấn cà phê tươi hoặc có thể lên đến 200-300 tấn. Tham gia chuỗi liên kết sản xuất cà phê chất lượng cao, HTX còn được hỗ trợ tài liệu tập huấn, chuyển giao khoa học kỹ thuật và khâu vận chuyển tiêu thụ. Ngoài việc thu mua cà phê theo giá thị trường, Công ty sẽ cộng thưởng 2.000 đồng/kg, tùy theo chất lượng cà phê chín đạt tiêu chuẩn. Đây chính là động lực để các thành viên HTX chủ động tạo ra những sản phẩm chất lượng, đầu ra ổn định, đem lại thu nhập cao” ông Hoàng cho biết .

Theo ông Phan Đình Thắm - Trưởng phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thông huyện Ia Grai: Đến nay, trên địa bàn huyện có 16 HTX nông nghiệp với hơn 2.165 thành viên; doanh thu trung bình của mỗi HTX đạt trên 2,3 tỷ đồng/năm.

Ông Thắm nhấn mạnh: “Xác định phát triển kinh tế tập thể trong lĩnh vực nông nghiệp là mục tiêu quan trọng trong chuỗi sản xuất và tiêu thụ sản phẩm, huyện đã triển khai các chính sách về đất đai, hỗ trợ thành lập mới, ưu đãi về thuế để khuyến khích các hộ nhỏ lẻ liên kết tạo thành tổ hợp tác, HTX. Việc gắn HTX vào các mô hình liên kết với doanh nghiệp đã đáp ứng đầu ra cho sản phẩm, giúp nông dân không bị thương lái ép giá, góp phần thúc đẩy ngành nông nghiệp phát triển bền vững”.

Trong khi đó, ông Nguyễn Văn Hợp - Trưởng phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thông huyện Chư Sê cho biết: Giai đoạn 2018 - 2020, ngoài việc đầu tư hỗ trợ phát triển kết cấu hạ tầng, ưu đãi về chính sách tín dụng, thuế, huyện còn hỗ trợ các HTX nhiều dự án liên kết sản xuất và tiêu thụ sản phẩm.

Trong đó, huyện đã trích ngân sách nhà nước gần 4 tỷ đồng hỗ trợ các HTX triển khai thực hiện hiệu quả các dự án, tạo sức bật nâng cao hiệu quả hoạt động như: hình thành các chuỗi liên kết bền vững, ổn định về nuôi trồng, đánh bắt thủy sản với người dân trên địa bàn xã Ayun; sản xuất các sản phẩm từ cây mắc ca; trồng thâm canh cây sầu riêng; sản xuất gắn với tiêu thụ sản phẩm bò, dê nâng cao hiệu quả sản xuất cho các hộ nghèo; sản xuất gắn với tiêu thụ sản phẩm các loại cây dược liệu…

Giải pháp nâng cao nguồn nhân lực 

Đánh giá về kết quả hoạt động của các HTX trên địa bàn, Trưởng phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thông huyện Ia Grai nhận định: Hiện nay, một số HTX còn hoạt động cầm chừng, chưa thật sự hiệu quả. Bên cạnh những HTX có tên tuổi, sản phẩm tạo được chỗ đứng trên thị trường thì đa phần có năng lực nội tại yếu, cơ sở vật chất, máy móc thiết bị phục vụ hoạt động sản xuất còn thô sơ, thủ công, chưa mang lại hiệu quả cao.

Một số HTX khó khăn về vốn, trình độ năng lực quản lý hạn chế. Do vậy, ngoài việc xem xét nhân rộng mô hình hỗ trợ cán bộ có trình độ cao làm công tác quản lý nâng cao năng lực hoạt động của HTX, ông Phan Đình Thắm kiến nghị hỗ trợ HTX tiếp cận được vốn vay ưu đãi, vốn hỗ trợ từ Nhà nước để mở rộng quy mô sản xuất; tạo điều kiện phát triển các mô hình liên kết sản phẩm đạt hiệu quả cao; xây dựng chứng chỉ hoặc thương hiệu cho các sản phẩm của HTX.  

Trưởng phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thông huyện Chư Sê cũng thông tin: Trên địa bàn có 26 HTX đang hoạt động, lãi bình quân trên 200 triệu đồng/năm/HTX. Phần lớn, các đơn vị này có quy mô nhỏ, công nghệ lạc hậu, thị trường chủ yếu phục vụ trong nước, sản phẩm xuất bán là nguyên liệu thô, năng lực nội tại còn thiếu và yếu. Càng khó khăn hơn, do ảnh hưởng dịch Covid-19, khoảng 65% HTX phải thu hẹp sản xuất hoặc tạm dừng hoạt động, nhiều chuỗi cung ứng nông sản của HTX bị đứt đoạn, hàng hóa tồn đọng khiến doanh thu giảm sút.

“Để tạo động lực cho các HTX này phát triển, tỉnh cần có chính sách hỗ trợ, tăng cường hỗ trợ xúc tiến thương mại, cung cấp thông tin, tạo điều kiện tham gia các hội thảo nhằm tìm kiếm thị trường; thu hút, kêu gọi các nhà đầu tư hỗ trợ phát triển các dự án vào các HTX trên địa bàn huyện”-ông Hợp nêu giải pháp.

Để thúc đẩy HTX phát triển, Chủ tịch Liên minh HTX tỉnh Gia Lai Nguyễn Thế Hùng nêu quan điểm: Không phải có kinh nghiệm là đủ mà cần có đội ngũ quản lý có trình độ chuyên môn, đủ năng lực mới xây dựng phương án sản xuất kinh doanh hiệu quả. Bởi lẽ, phần lớn cán bộ lãnh đạo HTX là người lớn tuổi, đều là nông dân nên chậm tiếp cận những kiến thức mới cũng như thay đổi phù hợp với tình hình thực tế.

Từ đó, ông Hùng nêu những giải pháp căn cơ: “Ngoài việc quan tâm hỗ trợ các HTX nông nghiệp tham gia đề án và hỗ trợ kinh phí thực hiện, tháo gỡ khó khăn về cơ chế vay vốn đối với HTX, một trong những nhiệm vụ trọng tâm thời gian đến là tiếp tục thực hiện công tác đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao năng lực cho đội ngũ quản lý HTX.

Mặt khác, cần xác định đúng nhu cầu đào tạo, bồi dưỡng cho cán bộ quản lý HTX để phù hợp với tình hình thực tế; lựa chọn những đơn vị đào tạo, bồi dưỡng uy tín, chất lượng; nghiên cứu hình thức, thời gian đào tạo, bồi dưỡng phù hợp với trình độ và nhận thức của cán bộ HTX; tiếp tục triển khai chính sách hỗ trợ, thu hút trí thức trẻ tốt nghiệp đại học, cao đẳng về làm việc có thời hạn tại các HTX trên địa bàn tỉnh Gia Lai”.