Trong hơn 1 tháng qua, Vietcombank đã 3 lần giảm lãi suất huy động. Hiện, mức lãi suất 4,8%/năm đang là mức cao nhất của ngân hàng này, giảm 0,3%/năm so với trước. Đáng chú ý, lãi suất huy động kỳ hạn 1-2 tháng tại VCB chỉ còn 2,4%/năm.

“Vỡ mộng” vay vốn rẻ

Các ngân hàng khác trong nhóm “big 4” là BIDV, VietinBank và Agribank cũng đang duy trì mức lãi suất huy động kỳ hạn 1-2 tháng là 3%/năm, mức lãi suất cao nhất chỉ là 5,3%/năm cho kỳ hạn từ 12 tháng trở lên. Đây cũng là hiện trạng chung của hầu hết các nhà băng thời gian qua.

Việc các ngân hàng đang áp dụng lãi suất tiền gửi thấp chưa từng có khiến nhiều người vay mua nhà kỳ vọng sẽ tìm được dòng vốn rẻ hơn. Tuy nhiên, hy vọng nhanh chóng trở thành nỗi thất vọng.

Có nhu cầu vay 1,1 tỷ đồng để mua nhà, anh Trần Trung Dũng (Bắc Từ Liêm, Hà Nội) được nhân viên một ngân hàng thương mại cổ phần tư vấn nhiều gói vay ưu đãi. Trong đó, có một gói khiến anh “sáng mắt” vì lãi suất chỉ khoảng 6,9%/năm, tuy nhiên khi đọc kỹ mức này chỉ áp dụng trong 6 tháng.

Cũng tại gói vay trên, theo anh Dũng, nếu khách hàng nhận ưu đãi 12 tháng đầu, khoản vay sẽ chịu mức lãi suất cho vay 8%/năm. Với ưu đãi 24 tháng đầu tiên, lãi suất của khoản vay vào khoảng 9%.

“Với lãi suất ưu đãi này, sau khi thả nổi sẽ tăng lên khoảng 12%/năm. Đây vẫn là mức quá cao khi tình hình kinh tế khó khăn, thu nhập bị ảnh hưởng. Đáng chú ý, ở nhiều ngân hàng khác, mức lãi suất sau ưu đãi còn cao chót vót ở mức 13 - 15%/năm”, anh Dũng thất vọng chia sẻ.

Cần phải nhắc lại, sau nhiều lần điều chỉnh, lãi suất cho vay hiện tại đã giảm 1-3% so với đầu năm 2023. Tuy nhiên, nhiều người mua nhà vẫn đang “trùn tay” vì cho rằng mức này vẫn còn nhiều rủi ro.

Như trường hợp của anh Phạm Đức Hòa (quê Hà Nam), đang tìm hiểu một căn chung cư 64 m2, giá 2,2 tỷ đồng, ở Hoài Đức (Hà Nội), nhưng khi nghĩ đến việc vay ngân hàng, anh Hòa cảm thấy lo.

Với mức vay 1 tỷ đồng, lãi suất ưu đãi năm đầu là 8,5% một năm, những năm sau lên 11 - 12%, số tiền anh Hòa phải trả gốc lãi là hơn 18 triệu đồng mỗi tháng. "Mức này khá áp lực bởi tổng thu nhập của vợ chồng tôi chỉ khoảng 35 triệu đồng/tháng. Trong bối cảnh tiền mất giá, chi phí sinh hoạt ngày càng đội lên, tôi sợ không thể xoay xở trả nợ", anh Hòa bày tỏ.

Lãi vay có thể giảm thêm?

Rõ ràng, mức lãi suất hiện tại dù đã phần nào hạ nhiệt nhưng vẫn quá nóng với đa số người dân, đặc biệt là những người vay mua nhà. Thời gian qua, rất nhiều nhà băng tung ra nhiều chính sách hấp dẫn để thu hút khách hàng. Có ngân hàng đưa ra mức lãi suất cho vay cực “mềm” khoảng 6-7%, tuy nhiên, không ít trong số đó là “bánh vẽ” khi chỉ áp trong 3 - 6 tháng.

Sau khi hết thời gian ưu đãi, lãi suất sẽ được thả nổi bằng lãi suất cơ sở cộng với biên độ 3,5%/năm. Đáng chú ý, hầu hết ngân hàng đang áp dụng mức lãi suất cơ sở để thay thế lãi suất huy động kỳ hạn 12 tháng làm căn cứ để cộng thêm biên độ, từ đó định ra mức lãi vay cuối cùng.

Kết quả cuối cùng, với mức lãi cơ sở bình quân ở mức 8,2 - 9%/năm, cộng với biên độ, lãi vay mua nhà vẫn quẩn quanh cao ngất từ 12,5 - 13%/năm. Chưa kể, một số nhà băng còn tính thêm các “phụ phí” khác như bảo hiểm, chi phí đáo hạn… tổng cộng thêm khoảng 2-3%/năm.

Trước thực tế trên, PGS.TS. Phạm Thế Anh, chuyên gia kinh tế - vĩ mô, giảng viên Trường đại học Kinh tế Quốc dân, khuyến cáo nếu quyết định vay vốn, khách hàng cần phải xem kỹ lãi suất vay thời gian sau này được tính như thế nào, cũng như biên độ có cao không. Cùng với đó, người vay cần tính toán tỷ lệ giữa khoản phải trả và thu nhập, chiếm khoảng 50% thu nhập là hợp lý, còn cao hơn là nguy hiểm.

Với những gì đang diễn ra, nhiều người đặt câu hỏi, liệu lãi suất vay còn có thể giảm thêm? Và câu trả lời, theo giới phân tích, là có. Tuy nhiên, ở mức độ nào thì còn tùy thuộc vào nhiều yếu tố.

Trong bối cảnh áp lực lạm phát tăng khi giá xăng, giá điện và nhiều chi phí tiêu dùng khác vẫn tiếp tục đi lên, để lãi suất cho vay mua nhà hạ nhiệt, giảm về mức dưới 10% có thể sẽ cần thêm thời gian.

Nhiều khả năng, trong năm 2023, lãi suất vay chưa thể giảm nhanh so với huy động, vì ngân hàng cần phải “tiêu hóa” lượng vốn huy động lãi cao tầm 9 - 13%/năm trước đó. Bước sang năm 2024, lãi vay mới có thể kéo xuống thấp hơn nữa khi dòng vốn huy động lãi suất thấp hiện tại được tung ra.