Mở rộng tín dụng ưu đãi, tiếp sức cho nhân lực STEM
Quyết định mới về tín dụng đối với học sinh sinh viên (HSSV), học viên thạc sĩ, nghiên cứu sinh học các ngành khoa học, công nghệ, kỹ thuật và toán (STEM) được kỳ vọng là "bước ngoặt" trong chính sách để là đòn bẩy chiến lược nhằm tạo ra lực lượng nhân lực chất lượng cao cho khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo.

Sau một thời gian được Bộ Tài chính xây dựng dự thảo, lấy ý kiến Nhân dân và trình Chính phủ, ngày 28/8/2025, Phó Thủ tướng Chính phủ Hồ Đức Phớc đã ký ban hành Quyết định số 29/2025/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về tín dụng đối với học sinh sinh viên, học viên thạc sĩ, nghiên cứu sinh học các ngành khoa học, công nghệ, kỹ thuật và toán.
Trước đó, theo tờ trình của Bộ Tài chính gửi Thủ tướng Chính phủ, Việt Nam đang hướng tới mục tiêu tăng trưởng GDP ít nhất 8% trong năm 2025, đồng thời xác lập định hướng tăng trưởng hai con số trong những năm tiếp theo.
Trong bối cảnh như vậy, yêu cầu về một nguồn nhân lực có trình độ chuyên môn cao, đặc biệt trong các ngành STEM - lĩnh vực then chốt cho mọi nền kinh tế công nghệ là yếu tố sống còn.
Tuy nhiên, chính sách tín dụng hiện hành lại chưa tập trung đúng và đủ vào việc hỗ trợ nhóm ngành này, đặc biệt là chưa mở rộng sang đối tượng học viên sau đại học.
Do vậy, việc ban hành Quyết định số 29/2025/QĐ-TTg đã khắc phục những "khoảng trống" đáng kể, hướng tới việc tạo một cơ chế tín dụng ưu đãi, hấp dẫn và phù hợp với yêu cầu phát triển.
Theo đó, Quyết định số 29/2025/QĐ-TTg đã mở rộng đáng kể đối tượng thụ hưởng, không chỉ còn giới hạn trong nhóm HSSV có hoàn cảnh khó khăn, chính sách mới bao trùm cả những học viên thạc sĩ, nghiên cứu sinh đang theo học các ngành STEM tại các cơ sở giáo dục đại học và giáo dục nghề nghiệp thuộc hệ thống giáo dục quốc dân.
Đặc biệt, các ngành STEM được định danh rõ ràng, bao gồm khoa học tự nhiên, khoa học sự sống, kỹ thuật, công nghệ kỹ thuật, toán học, thống kê, kiến trúc - xây dựng, sản xuất - chế biến, máy tính và công nghệ thông tin, cũng như công nghệ tài chính (fintech) - một lĩnh vực mới nổi có tiềm năng ứng dụng sâu rộng trong hệ sinh thái số.
Điều kiện vay vốn được thiết kế minh bạch, chọn lọc người học có năng lực và đam mê thực sự với STEM.
Với HSSV năm thứ nhất, yêu cầu là có kết quả học tập khá trở lên trong 3 năm trung học phổ thông hoặc có điểm trung bình môn toán, lý, hóa, sinh từ 8,0 trở lên ở lớp 12.
Đối với sinh viên từ năm thứ hai trở đi, yêu cầu đạt loại giỏi ở năm học liền trước. Học viên cao học và nghiên cứu sinh cần được cơ sở giáo dục công nhận chính thức.
Một điểm đáng chú ý là mức vốn vay tối đa được nâng cao đáng kể. Đó là cho vay toàn bộ học phí phải đóng (sau khi trừ học bổng hoặc hỗ trợ tài chính từ nhà trường nếu có), dựa trên xác nhận của cơ sở giáo dục.
Đối với sinh hoạt phí và chi phí học tập khác, mức cho vay là tối đa 5 triệu đồng/tháng, giúp người học trang trải các chi phí như đồ dùng học tập, sách vở, trang thiết bị….
Mức vay này được đánh giá là sát với thực tế chi tiêu hiện nay, đặc biệt là trong bối cảnh chi phí học tập, sinh hoạt tại các thành phố lớn ngày càng tăng.
Lãi suất cho vay cũng được điều chỉnh ở mức rất ưu đãi 4,8%/năm - thấp hơn mức 6,6%/năm của chương trình tín dụng hiện hành và tương đương với lãi suất vay mua nhà ở xã hội trong 3 năm gần đây.
Thời hạn cho vay linh hoạt và phù hợp với lộ trình học tập, khi người vay được miễn trả nợ gốc và lãi trong suốt thời gian học và chỉ bắt đầu trả nợ sau 12 tháng kể từ khi kết thúc khóa học.
Đặc biệt, người vay có thể trả nợ trước hạn mà không phải chịu bất kỳ khoản phạt nào, tạo điều kiện linh hoạt trong quản lý tài chính cá nhân sau tốt nghiệp.
Chính sách cũng thể hiện sự nhạy bén trong quản lý rủi ro tín dụng, khi đưa ra quy định miễn tài sản bảo đảm với khoản vay dưới 500 triệu đồng.
Đối với khoản vay lớn hơn, khách hàng phải thực hiện bảo đảm bằng tài sản theo quy định, nhằm đảm bảo sự công bằng giữa ưu đãi và trách nhiệm tài chính.
Theo dự báo của Bộ Tài chính, nhu cầu vốn cho chương trình này lên tới 3.500 tỷ đồng mỗi năm, với khoảng 35.000 học sinh, sinh viên và học viên sau đại học có nhu cầu vay vốn.
Nguồn lực sẽ được huy động từ ngân sách Trung ương, ngân sách địa phương, cùng các nguồn tài trợ, ủy thác hợp pháp khác, do Ngân hàng Chính sách xã hội triển khai.
Sự ra đời của Quyết định số 29/2025/QĐ-TTg còn để phù hợp với Đề án đào tạo nguồn nhân lực phục vụ phát triển công nghệ cao giai đoạn 2025-2035, định hướng tới năm 2045 đã được thông qua tại Quyết định số 1002/QĐ-TTg ngày 24/5/2025.
Theo đó, Đề án đặt mục tiêu đến năm 2030, tỷ lệ sinh viên theo học ngành STEM đạt 35% ở mỗi trình độ đào tạo, trong đó ít nhất 18% ở các ngành liên quan đến công nghệ số và 2,5% ở khoa học cơ bản.
Số người tốt nghiệp ngành công nghệ thông tin và truyền thông ước đạt 80.000 người/năm; ngành trí tuệ nhân tạo là 8.000 người/năm, với tỷ lệ cao được cấp bằng kỹ sư, thạc sĩ hoặc tiến sĩ.
Hệ thống giáo dục đại học Việt Nam đặt mục tiêu lọt vào nhóm hàng đầu khu vực về đào tạo STEM vào năm 2045.
Để hiện thực hóa mục tiêu này, một loạt giải pháp đã được đề ra, trong đó ngay từ giải pháp đầu tiên đã yêu cầu về tăng cường chính sách đầu tư cho giáo dục STEM và hỗ trợ tài chính cho người học các ngành STEM.