Năm 2018 phải có đột phá về cơ chế một cửa
Đó là yêu cầu của Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ tại cuộc họp của Ủy ban chỉ đạo quốc gia về cơ chế một cửa ASEAN (ASW), một cửa quốc gia (NSW) và tạo thuận lợi thương mại diễn ra ngày 9/1.
Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ đánh giá cao nỗ lực và sự chủ động của Bộ Tài chính và Tổng cục Hải quan - với vai trò là cơ quan thường trực - trong thực hiện nhiệm vụ của ủy ban trong thời gian qua. Việc thực hiện NSW và ASW vào kiểm tra chuyên ngành đã có một số kết quả tích cực; hạ tầng công nghệ thông tin cơ bản ổn định, đáp ứng được yêu cầu nhiệm vụ; giải quyết kịp thời các khó khăn, vướng mắc của doanh nghiệp. Cụ thể, chi phí thông quan cho 1 lô hàng giảm 19 USD. Tính tới 15/12/2017, tiết kiệm được 205 triệu USD cho 10,81 triệu tờ khai; giảm hơn 15 triệu giờ lưu kho hàng xuất khẩu và 33 triệu giờ đối với hàng nhập khẩu.
Tuy nhiên, Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ cho rằng, kết quả này còn xa so với mục tiêu, khi mới chỉ thực hiện được 1/5 kế hoạch năm 2017. Theo Thứ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Thị Mai, so với chỉ tiêu 22 thủ tục hành chính thực hiện trên NSW được giao trong 6 tháng cuối của năm 2017, hiện mới chỉ có 8 thủ tục được triển khai, 14 thủ tục còn lại phải chờ đến hết quý I/2018 mới chính thức được thực hiện. Như vậy, dự kiến đến hết quý I/2018, mới có 25 thủ tục được đưa vào vận hành, chiếm 19% trên tổng số 130 thủ tục được các bộ đăng ký triển khai trong năm 2017.
Theo báo cáo, trong lĩnh vực kiểm tra chuyên ngành, số lượng hàng hóa phải kiểm tra vẫn chiếm tỷ trọng lớn; hiệu lực kiểm tra chuyên ngành thấp; số lượng văn bản quy phạm pháp luật phải sửa đổi, bổ sung còn tồn lại tương đối nhiều; việc chồng chéo, trùng lặp giữa các bộ, ngành trong kiểm tra chuyên ngành vẫn phổ biến. Tổng cục trưởng Tổng cục Hải quan Nguyễn Văn Cẩn cho biết, một nửa trong 100 danh mục kiểm tra chuyên ngành hiện không có tiêu chuẩn, quy chuẩn và tỷ lệ phát hiện sai phạm chỉ đạt 0,14%.
Việc duy trì kiểm tra chuyên ngành gây khó khăn cho doanh nghiệp, đồng thời kéo dài thời gian thông quan, diễn ra phổ biến ở thủ tục của các bộ Công thương, Y tế, Nông nghiệp và Phát triển nông thôn. Đại diện Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) khẳng định, việc triển khai NSW sẽ tạo thuận lợi cho các doanh nghiệp. Tuy nhiên, kết quả khảo sát của VCCI cho thấy, trong thực hiện thủ tục kiểm tra chuyên ngành, 25% doanh nghiệp khảo sát phản ánh rằng, việc thực hiện thủ tục này khó, 67% phản hồi bình thường và chỉ 8% cho biết là dễ.
Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ ước tính, NSW chỉ tạo thuận lợi cho 7-8% số doanh nghiệp khảo sát, từ đó yêu cầu VCCI khẩn trương hoàn thiện, công bố sớm khảo sát này và có khuyến cáo rõ ràng. Theo Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ, sức ép của chỉ tiêu cắt giảm 50% thủ tục kiểm tra chuyên ngành, 50% điều kiện kinh doanh theo Nghị quyết 01 của Chính phủ là rất lớn, không có chỗ cho sự chần chừ. Tạo thuận lợi thương mại cho doanh nghiệp cần đi đôi với chống gian lận thương mại, không được lấy lý do chống gian lận, bảo vệ sản xuất trong nước để níu giữ quyền lực của bộ ngành, gây khó dễ cho giao thương.
Trong năm 2018, các bộ phấn đấu triển khai đủ 130 thủ tục hành chính theo kế hoạch; tiếp tục rà soát và bổ sung các thủ tục mới vào kế hoạch chung; chính thức kết nối ASW. Về lĩnh vực kiểm tra chuyên ngành, phấn đấu giảm tỷ lệ các lô hàng phải kiểm tra chuyên ngành từ 30-35% trên tổng số các lô hàng xuất nhập khẩu như hiện nay xuống còn 15%, nhằm tạo thuận lợi cho hoạt động của doanh nghiệp, song vẫn phải bảo đảm hiệu quả trong quản lý Nhà nước, chống buôn lậu và gian lận thương mại.
Hoàn thiện văn bản pháp luật; rà soát loại bỏ những quy định chồng chéo trong hoạt động quản lý, kiểm tra chuyên ngành; thu hẹp danh mục phải kiểm tra ngay tại khâu thông quan. Thống nhất một đơn vị thực hiện kiểm tra chuyên ngành, chấm dứt tình trạng một mặt hàng chịu sự quản lý, kiểm tra của nhiều cơ quan khác nhau.