Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản (VASEP) cho biết, giá trị xuất khẩu tôm có dấu hiệu phục hồi mạnh mẽ trong tháng 10 và tháng 11 sau khi sụt giảm đáng kể trong quý III.

Trong tháng 11, giá trị xuất khẩu tôm đạt 367 triệu USD, tăng 16% so với cùng kỳ năm 2020. Lũy kế 11 tháng, giá trị xuất khẩu tôm của Việt Nam đạt 3,5 tỷ USD, tăng 3% so với cùng kỳ năm 2020.

Dự báo của VASEP, xuất khẩu tôm năm 2021 sẽ cán đích ở mức 3,9 tỷ USD, tăng 4% so với năm 2020 và năm 2022 sẽ đạt 4,3 tỷ USD, tăng 10% so với năm 2021 nhờ những diễn biến khả quan ở các thị trường nhập khẩu.

Theo đó, 11 tháng đầu năm, giá trị xuất khẩu tôm sang Mỹ đạt 983,5 triệu USD, tăng 22% so với cùng kỳ năm 2020, chiếm 50% kim ngạch xuất khẩu tôm của Việt Nam. 

Kỳ vọng xuất khẩu tôm sang Mỹ sẽ tăng mạnh vào năm 2022, khi nhu cầu của Mỹ tăng và Việt Nam chuyển sang trạng thái thích ứng linh hoạt với dịch COVID-19.

Đáng chú ý, tôm của Việt Nam vào thị trường Mỹ ngày càng trở nên cạnh tranh hơn khi Ấn Độ cũng gặp nhiều rào cản do dịch COVID-19.

Mặt khác, ngành thủy sản của Ấn Độ có thể bị ảnh hưởng khi Mỹ tăng gấp đôi thuế chống bán phá giá đối với tôm xuất khẩu từ Ấn Độ từ 3% lên 7,15% vào tháng 11.

Khi nhà cung cấp tôm lớn nhất của Mỹ gặp khó sẽ tạo cơ hội cho các quốc gia khác tăng thị phần tại thị trường Mỹ, trong đó có Việt Nam.

Cũng diễn biến tích cực như thị trường Mỹ, 11 tháng đầu năm, giá trị xuất khẩu tôm sang EU đạt 458 triệu USD, tăng 16% so với cùng kỳ năm 2020.

Lợi thế từ EVFTA cùng nhu cầu tiêu dùng trong khối EU với sản phẩm tôm chế biến tăng, đã tạo lực đẩy cho xuất khẩu tôm.

Tuy nhiên, dù đạt được những kết quả khả quan, việc xuất khẩu tôm đối mặt với những rào cản nhất định. Theo Cục Quản lý Chất lượng nông lâm sản và thủy sản (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn), các thị trường nhập khẩu chính tôm của Việt Nam là: Bắc Mỹ, EU, Nhật Bản, Trung Quốc.

Hiện nay, có 416 cơ sở chế biến tôm được công nhận đủ điều kiện đảm bảo an toàn thực phẩm và trong Danh sách xuất khẩu sang các quốc gia, vùng lãnh thổ có yêu cầu lập danh sách và lô hàng được cấp Giấy chứng nhận thực phẩm thủy sản xuất khẩu bởi Cục Quản lý Chất lượng nông lâm sản và thủy sản.

Đến thời điểm hiện tại (năm 2021), có 53 lô hàng tôm bị cơ quan thẩm quyền nước nhập khẩu cảnh báo, trong đó đáng chú ý là cảnh bảo về các chỉ tiêu phosphate 25 lô (chiếm 47%), dịch bệnh 13 lô (chiếm 24,5%), vi sinh 5 lô (chiếm 9,4%), kim loại nặng 1 lô (chiếm 1,88%), ghi nhãn 1 lô (chiếm 1,88%).

Riêng về tồn dư hóa chất, kháng sinh cấm có 8 lô (chiếm 15,1%) giảm so với tỉ lệ cảnh báo năm 2020 đối với nhóm chỉ tiêu này (10 lô bị cảnh báo liên quan đến hóa chất, kháng sinh chiếm 28,3% tổng số lô hàng bị cảnh báo).

Song song đó, Tổng cục Thủy sản (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn) cho biết, tình trạng lạm dụng hóa chất, kháng sinh cấm (Ciprofloxacin, Oxytetracycline, Ormetoprim, Chlormphenicol,...) trong nuôi tôm thẻ chân trắng vẫn còn diễn ra ở một số địa phương.

Cùng với đó, giá thành sản xuất tôm ở nước ta vẫn còn cao hơn so với các nước trong khu vực. Nguyên nhân là do thức ăn nuôi tôm vẫn đang chiếm tỉ lệ cao trong giá thành sản xuất (khoảng trên 65% giá thành nuôi tôm công nghiệp); Chi phí con giống cao do phải nhập khẩu tôm bố mẹ; Giá cước vận chuyển vật tư, nguyên liệu cao; Nhiều vùng nuôi thiếu điện phải sử dụng máy nổ để bơm nước, quạt khí, phát điện (chi phí cao gấp 2 lần so với sử dụng điện).